Эндокринология
жүктеу/скачать 17,53 Mb.
|
document
| 7 БӨЛІМ
ҚАНТТЫ ДИАБЕТ 7.1. ҚАНТТЫ ДИАБЕТТІҢ ЖІКТЕМЕСІ Қантты диабет (ҚД) — инсулин секрециясының бұзылуы мен/немесе әсерінің төмендеуі нәтижесінде дамитын, гипергликемиямен сипатталатын зат алмасу ауруларының тобы. ҚД кезінде дамитын созылмалы гипергликемия жүрек, қантамырлар, көз, бүйрек және жүйке секілді көптеген мүшелер мен жүйелер жағынан көрініс беретін асқынулармен сипатталады. ҚД-мен жалпы халықтың 5–6%-ы сырқаттанады. Экономикасы алдыңғы қатарлы дамыған елдерде әрбір 10–15 жылда ҚД-мен сырқаттанған науқастар саны 2 есе жоғарылайды. ҚД кезінде орташа өмір сүру уақыты 10–15%-ға төмендейді. ҚД даму себептері әртүрлі. Басым көп жағдайда ҚД инсулиннің абсолютті тапшылығы кезінде (қантты диабеттің 1 типі — ҚД-1), немесе шеткі тіндердің инсулинге сезімталдығы төмендеуінің ұйқыбездің β-жасушаларының секреторлы дисфункциясымен қосарласуы нәтижесінде дамиды (қантты диабеттің 2 типі — ҚД-2). Кей жағдайларда науқастың ҚД-1 немесе ҚД-2 қатарына жатқызуы көптеген қиындықтар әкеледі, дегенмен күнділікті тәжірибеде ҚД-нің түрін анықтаудан оның компенсация сатысында болуы маңыздырақ. Этиологиялық жіктемеге сүйене отырып ҚД-нің төрт клиникалық классын ажыратуға болады (7.1кесте). Жиі кездесетін ҚД-1 (7.5 бөлім), ҚД-2 (7.6 бөлім) және гестациялы ҚД (7.9 бөлім) бөлек бөлімдерде талқыланады. Ал басқа ҚД-тің спецификалық түрлері 1% жағдайда кездеседі. ҚД-ның барлық типтерінің ішінде этиологиясы мен патогенезі толығырақ зерттелген ҚД-1 және ҚД-2 болып табылады. ҚД-нің кейбір түрлері моногенді тұқымқуалайтын β-жасушалары қызметінің генетикалық ақаулары әсерінен дамиды. Осыдан, МОDY синдромының (англ. maturity onset diabetes of the young — жастарда дамитын ересектік типті қантты диабет) түрлі аутосомды-доминантты тұқымқуалайтын варианттары ажыратылады, ол өз кезегінде перифериялық тіндердің инсулинге қалыпты сезімталдығына инсулин секрециясының жоғалуымен емес, бұзылуымен сипатталады. жүктеу/скачать 17,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|