1. Оқу пәнінің төлқұжаты Пәннің атауы «Әдебиет теориясы» Міндетті компонент пәні Кредит саны мен оқу мерзімі


-тақырып.   Көркем   әдебиеттің   табиғаты.   Әдебиет   және   өнер



Pdf көрінісі
бет8/25
Дата10.12.2021
өлшемі97,02 Kb.
#78971
түріСабақ
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   25
4-тақырып.   Көркем   әдебиеттің   табиғаты.   Әдебиет   және   өнер

түрлерінің шығу тегі. Әдебиет және эстетикалық категориялар. Көркем

әдебиеттің   ерекшелігі.   Көркем   әдебиеттің   әлеуметтік   сипаты.   Әдебиет

пен өнердің танымдық мәні.

Өнер түрлерінің пайда болуындағы сатылық  даму. Табиғи тұрмыс-кәсіптік

өмірдің   алғышарт   ретіндегі   орны.   Рулық   қауым.   Өнердің   синкреттілік

болмысы. Кәсіптік  өзгешеліктерідің  уақыт алмасу үрдісімен сабақтастығы.

Көне     деректердегі   Дионис   туралы   миф.   Қоғамдық   құрылымдағы   ірілену.

Құдайларға   табыну.   Көркем   би,   әуен,   сөздік   лириканың   тууы.   Көне   түркі

заманы.   Отырықшылық   пен   көшпенділік.   Көне   жәдігерлер.   «Түймекент»,

«Тас-ақыр қамал» аңыздарындағы тарихи өзек.  Соңғы палеолит, сақ-сармат

өнеріндегі қиялдың ролі, табиғатпен бірлікке ұмтылыс. Мал шаруашылығы.

Аңшылық. Неолит заманындағы миф. Бұғы суретіндегі көне таным. Ай мен

күнге табыну. Аруаққа сыйыну, жоқтау өлеңдері. От-анаға табыну.  Әсемдік-

эстетикалық   қасиет   ұғымның   баламасы.     Ажарлылық   пен   әсемдіктің

айырмасы.   Түр, көлем, түс, ырғақ, симметрия, үйлесім туралы сезімдердің

тарихы.   Әсемдік     нысандары   мен   қабылдау   сезімдері.   Әр   дәуірдің,   әр

ғұламаның   сұлулыққа   байланысты   өз   ұғымдары.   Әсемдік-   объективті

құбылыс.   Өмірге   эстетикалық   көзқарас.   Эстетикалық   таным.   Қазақ

фольклоры мен әдебиетіндегі әсемдік талғам. Табиғат, жыл мезгілдері, көш

суреті,   қаһармандық.   Тіршілік   сәні,   әрекет   сұлулығы,   ой   әсемдігі.

Қаһармандықтың   эстетикалық   табиғаты.   Әсерлілік.   Отан,   туған   жерге

сүйіспеншілік. Қозғаушы күш. Халықтық мүдде. Батырлар және қарапайым

адамдардың   ерлігі.   Трагедиялық   сезімнің   терең   қуаты.   Туу   және   бейнелеу

түрлері.   Асқақтықтың   қаһармандықпен   байланысы.   Келеңсіздіктің   табиғи,

әлеуметтік алғышарттары. Жағымсыз әсер және күлкі табы. Сұрқиялықтың

эстетикалық болмысы.

Ғылым және әдебиет. Әдебиеттің образдық табиғаты. Әсерлілік. Дүние тану

тәсілдері.   Образ   түрлері.   Көрнекілік   бейнелердің   ғылым   мен   көркем

публицистикадағы   орны.   Дәлдік   пен   эмоция.   Деректік   бейнелер.   Көркем

бейнеге тән типтендіру әдісі, өмір құбылыстарын қайта сомдау. Көркем образ

және   таңба.   Қиялдау.   Шарттылық   пен   шынайылылық.   Әдебиеттегі   көркем



бейнелердің   заттық   сипаттан   адалығы   мен   бейзаттығы.   Сөздің   бейнелік

қызметі. Сөздік бейнелердің көзге көрінбеуі. Елес. Сезім. Қиял. Әдебиет пен

басқа өнер түрлерінің байланысы және өзгешеліктері. Уақыт пен кеңістікті

игерудегі әдебиет туындыларының артықшылығы. Шығармадағы көркемдік

кеңістіктің   композициялық   амал-тәсілдер   арқылы   берілу   ерекшелігі.   Өмір

құбылыстарын   қамту   тәсілдері   мен   қарымдылық.   Абай     және   Пушкин

өлеңдеріндегі   тіршілік,   табиғаттың   мол   тынысын   дәл   де   әсерлі   бедерлеу

шеберлігі.

Әдебиет   пен   өнердің   объективті   сипаты.   Авторлық   субъектінің   қатысы.

Социализм заманындағы көркем творчество. Әдебиет пен өнердің халықтығы

мәселесінің   тарихи,   эстетикалық   ролі.   Көркем   әдебиеттің   объективті

болмысындағы ұлттық пен жалпыадамдық қасиеттер диалектикасы. Ұлттық

және жалпыхалықтықтың түбірлес табиғаты. Ұлт ұғымын құрайтын шарттар.

Тілдік, антропологиялық, территориялық, экономикалық факторлар. Тұрмыс-

салт,   дағды-машық   туралы.   Ұлттық   психика   ерекшеліктері.   Көркем

шығармадағы   ұлттық   сипат.   Тақырып,   объект   таңдау,   эстетикалық

талғамдағы тың өрнектер. Бейнелеу жүйесіндегі өмірмен сабақтас детальдар.

Қаламгер тұлғасының ерекшелігі. «Тақырып» ұғымының екі түрлі мағынасы.

В.Жирмунский   мен   Б.Томашевскийдің   пікірлері.   Тақырыптың   үш   түрлі

бастауы.   М.Гришманның   көзқарасы.   Мәңгілік   тақырыптар.   Тақырыптың

антропологиялық аясы. Автор категориясы. Оның өмірбаяндық тәжірибесі.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   25




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет