12.Есептеу машина құрылғыларының негізгі компонеттерінің жалпы сипаттамасы және классификациясы Есептеу машина құрылғылары – есептеу үшін қолданылатын техника. Есептеу машиналары есептеу және деректерді өңдеу процесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Ақпаратты басқару және өңдеу үшін қолданылатын аппараттық және бағдарламалық құралды қамтиды.
Дербес компьютер (ДК – Дербес компьютер) – пайдаланушы қойған мәселелерді шешуге арналған бағдарламамен басқарылатын электрондық ақпаратты өңдеу құрылғысы.
Бағдарламалар – бұйрықтардың (командалардың) реттелген тізбегі. Кез келген компьютерлік бағдарламаның түпкі мақсаты – қандай да бір тапсырманы орындау үшін аппараттық құралдарды басқару.
Процессор (CPU - Central Processing Unit) кез келген компьютердің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Процессордың міндеті – жадтан белгілі бір реттілікпен командалар мен мәліметтерді таңдап алу және оларды орындау.
Жедел жад - (RAM - Random Access Memory) - ағымдағы деректерді, орындалатын бағдарламаларды, сонымен қатар операциялық жүйенің жеке модульдерінің көшірмелерін сақтауға арналған компьютердің негізгі жүйелік жады. Орындау процесінде көптеген бағдарламалар өз деректерін сақтау үшін жедел жадтың бір бөлігін алады.
ROM (Read Only Memory) – компьютер өшірілген кезде де ақпаратты ұзақ уақыт сақтауға қабілетті тек оқуға арналған жад құрылғысы. ROM-дағы бағдарламалар «аппараттық құрал» (микробағдарлама) деп аталады - олар микросұлбаны жасау сатысында сол жерде жазылады. Компьютерді қосқаннан кейін процессор өзінің бірінші пәрмені үшін орнатылған ROM мекенжайына бұрылады, содан кейін бағдарламалармен жұмыс істей бастайды.
13.Элементтер мен жүйелердің сипаттамалары мен модельдері Ауызша сипаттау жүйенің жұмыс істеу принципін, оның мақсатын, жұмыс істеу ерекшеліктерін және т.б. Дегенмен, ең бастысы, ол реттеу сапасының сандық бағасын бермейді, сондықтан жүйелердің сипаттамаларын зерттеуге және автоматтандырылған басқару жүйелерін құруға жарамайды.
Оның орнына, TAU жүйелердің қасиеттерін сипаттау үшін дәлірек математикалық әдістерді пайдаланады:
статикалық сипаттамалар,
динамикалық сипаттамалар,
дифференциалдық теңдеулер,
тасымалдау функциялары,
жиілік сипаттамалары.
Автоматтандыру жүйелерінің басқару объектісінің математикалық моделі негізгі айнымалылар арасындағы байланыстардың және олардың өзгеруіне қойылған шектеулердің математикалық сипаттамасын қамтиды. Технологиялық процестерді басқарудың автоматтандырылған жүйелерінде қолданылатын автоматтандыру жүйелерінің математикалық модельдері өте қарапайым болуы, стандартты нысаны болуы және жеткілікті дәлдікті қамтамасыз етуі керек.
Математикалық модельді құру келесі негізгі кезеңдерден тұрады: модельдеу объектісін таңдау (кеңістікте, уақыт және мінез-құлық координатасында), модель түрін және оны әзірлеу әдісін таңдау, модельді әзірлеу, оның ішінде оны сәйкестендіру.
Автоматтандыру жүйелерінің теориялық модельдерін құру үшін ақырлы алгебралық немесе трансценденттік теңдеулер, қарапайым дифференциалдық теңдеулер және дербес дифференциалдық теңдеулер қолданылады. Ақырлы теңдеулер статикалық модельдерді құру үшін қолданылады, қарапайым дифференциалдық теңдеулер жиынтық айнымалылары бар объектілерді автоматтандыру жүйелерінің динамикалық үлгілерін немесе бір ғана кеңістіктік координатқа тәуелді үлестірілген айнымалылары бар объектілердің статикалық үлгілерін құру үшін қолданылады.