1 тақырып. АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ- ҚҰҚЫҚТЫҢ БІР САЛАСЫ 1. Азаматтық құқық ұғымы 2. Азаматтық құқықтың басқа құқық салаларынан айырмашылығы 3. Азаматтық құқық принциптері 4. Азаматтық құқықтың жүйесi
1. Азаматтық құқық ұғымы Азаматтық құқық басқа құқық салаларынан өзінің реттеу пәні мен әдiстерiмен ерекшеленедi.
Азаматық-құқықтық нормалармен реттелетiн қоғамдық қатынастар азаматтық құқықтың реттеу пәнiн құрайды. ҚР АК 1-бабы былайша айқындайды: "Азаматтық заңдармен тауар - ақша қатынастары және қатысушылардың теңдгiне негiзделген өзге де мүлiктiк қатынастар, сондай-ақ мүлiктiк қатынастарға байланысты мүлiктiк емес жеке қатынастар реттеледi". "Мүлiктiк қатынастарға байланысы жоқ мүлiктiк емес жеке қатынастар азаматтық заңдармен реттеледi, өйткенi олар заң құжаттарында өзгеше көзделмеген не мүлiктiк емес жеке қатынастар мәнiнен туындамайды".
Заттар мен өзге де материалдық игіліктерге қатысты құқықтар мен міндеттерді иелену және пайдалану жөніндегі қатынастарды мүліктік қатынастар деп түсінеді. Әдетте, мүліктік қатынастар объектісін ақшамен бағалауға болады. "Мүлік" термині азаматтық құқықта алты мағынада түсініледі: 1) заттар, 2) ақша, бағалы қағаздар, 3) жұмыс, қызмет 4) шығармашылық интеллектуалдық қызметтің объектіге айналған нәтижелері, 5) ақпарат, 6) мүліктік құқықтар.
Мүліктік емес жеке қатынастар- бұл материалдық емес игіліктер жөнінде адамдар арасында туындайтын және зкономикалық мазмұны болмайтын қатынастар. Бұл қатынастардың екі тобы ажыратылады:
Мүліктік қатынастармен байланысты мүліктік емес жеке қатынастар (мыс. ғылым, әдебиет,-өнер туындыларына авторлық құқыққа байланысты қатынастар);
мүліктік қатынастармен байланысты емес мүліктік емес жеке қатынастар (мыс. ар-намыс, қадір қасиет, іскерлік беделге байланысты қатынастар).
Сонымен, азаматтық құқық пәнiн мүлiктiк және (немесе) мүлiктiк емес қатынастар құрайды.
