I= Icm j Iхм , Мұндағы Icm - магниттегіш тоқтың болаттағы шығынның орнын толтыратын активті құраушысы; Iхм - магниттегіш тоқтың негізгі магнит ағынын туғызатын рактивті құраушысы. Іс жүзінде магниттегіш ток I жүктелуге тәуелсіз, тұрақты болып саналады.
Эквивалентті алмастыру орындалғаннан соң, индуктивті үш шарғыны аралас жалғастырған, оның екеуі темір өзекшесіз және біреуі идеалдандырылған темір өзекшелі, бірақ өткізгіштерінде Омдық кедергісі жоқ болу, болаттан жасалған электр желісі теориясына сәйкес толық кешенді кедергісі бар, эквивалентті электр тармағы болған жағдайда ғана орындалады:
Z = Rcm + j хм Мұндағы Rcm – магниттендіру желісінің активті кедергісі, ол нақты трансформатордың болат магнит өткізгіштерінде электрлік және магниттік шығындарға пропорционал болады; хм - магниттендіру желісіндегі тізбегіндегі индуктивтік кедергі, сандық жағынан олар нақты трансформаторлар орамаларының өзара индукциялау кедергісіне тең:
хм= 2 fМ Екінші ораманың келтірілген өлшемдерінің келтірілгенге дейін және келтірілгеннен кейін де, тұтас алғанда трансформатордағы энергетикалық процестерінің сақталуы арқылы анықталады. Екінші орамадағы келтірілген тоқтың анықтау үшін магнит тоқтарын сәйкес магниттендіргіш күштермен (I w)- ауыстыру арқылы 1.23. өрнекті пайдалануға болады:
I w = I1 w1 + I2w2 Мұндағы I - магнит өрісін және магниттендіргіш күшпен (Iw) қорытынды магнит ағынын туғызатын магниттендіргіш жалған тоқ ол нақты трансформатордың екі орамасы туғызатын магниттегіш күштердің қорытынды мәніне тең. 1.46. – теңдеудің екі жағында w1–ге бөлу арқылы мынадай өрнек аламыз:
I = I1 + I2 w2/ w1 теңдеуді
I2 w2/ w1 = I2 деп белгілеп магниттендіргіш тоқты I , бірінші I1және трансформатор орамасындағы келтірілген екінші I2 тоқтармен байланыстыру арқылы мына теңдеуді жазамыз:
I = I1 + I2 Мұндағы I2 жалған тоқты тасымалдау коэффициенті Кm= 1,0 нақты трансформатордың екінші орамасындағы I2 тоғына сан жағынан тең, демек бірінші және екінші орамадағы орам сандары тең болғандағы(w2=w1) шарты орындағанда келтірілген тоқ деп атауға келісілген. Солай ете отырып, магниттеуші күші сақталған болса, орамадағы оралым саны нақты трансформатордың бірінші орамасының орам санына тең, магниттеуші тоғы I нақты трансформатордың теңдігін қанағаттандыра алатын 1.46 жалған индуктивті катушкамен алмастыруға болады. Келтірілген параметрлерінің қалғандарын келтіргенге дейінгі және келтірілгеннен кейінгі теңдіктерге сүйене отырып анықтауға болады:
Е2 1, ;U2 1; I2 1,R2,1 х2 жәнеZ21;
активті қуаттылық Е21 R2 = (I21)2 R2,1 ескере отырып,
ескерсек:
Z21 = Z2(w2/ w1)2 Желінің беретін толық қуаттылығы
Е2I2 = Е21I21 (1.48.)-ді ескерсек
Е2 = Е2 (w2/ w1) = Е1 ЭҚК пен кернеу Е2 = U2х жүктеусіз жұмыс кезінде 1.53-ті ескерсек:
U 21 = U 2 (w2/ w1) Мұндағы Е1 трансформатордың бірінші орамадағы және келтірілген екінші орамаларындағы индукцияланған ЭҚКтер.
Келтірілген трансформатордың екінші орамадағы электрлік тепе-теңдікті алынған өрнектерді ескере отырып былай жазуға болады:
U 21 = Е21 - I21 R21 – I21 j Х21 Нақты трансформаторды соған парапар келтірілген трансформатормен 1,5а сурет эквивалентті ауыстыру барысында және екінші ораманың w1 = w2 жағдайында бірінші ораманың Омдық кедергісі R1және шашыратқыш индуктивті кедергі Х1 ораманың өзінен шықандықтан келтірілген трансформатордың электрлік тепе-теңдік теңдеуі былай өрнектеледі:
U 1 = - Е1ì +I1 R1 + I1 j Х1 1.55 пен 1.56 теңдеулердегі R2 мен R1 сәйкес орамалардың болат магнит өткізгіштеріндегі лектр кедергілерін ескермегенде Омдық кедергілері. 1.28 теңдеудегі электр тепе-теңдігінің құраушылары I1*Rcmкернеудің төмендеуі I1 r1 = I1 R1 +I1 Rcm болат магнит өткізгіштерінде құйынды тоқтар мен гистерезистер әсерінен болатын электр шығындары енді Е1м жатқызылады:
Е1м = Е1 – Iм1 Rcm Инженерлік есептеулерде 1.57 теңдеуіндегі Iм1Rcm кернеуінің азаюы аз шама болғандықтан Е1μ Е1, ал I≈ I ескерілмейді.
Енді келтірілген трансформатордың электрлік теңдеуінің өрнегі қабылданған ұйғарым бойынша мұндай жүйе түрінде жазылады.
U 1 = -Е1 + I1 R1 + I1 j Х1 ; U 2 1= Е11– I2 1 R21 – I2 1 j Х21; I=I1+I2 1.58 теңдеу жүйесінің графикалық шешімі, келтірілген трансформатордың кернеуінің, тоғының және ЭҚК-нің векторлық диаграммасын тұрызу мүмкіндік береді.
Векторлық диаграмма олардың шамасын жүктелу сипаттарының өзгеруіне байланысты олардың арасындағы уақыттық ығысу бұрыштары туралы көрнекті қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Инженерлі есептеулерге, ораманың қысқыштарындағы кернеу мен олардың электрлік кедергілеріне түсетін кернеулердің шамалары бірдей еместігінен U1>>I1Z1,
1.7-сурет. Келтірілген кернеу трансформаторының эквивалентті электр сұлбасы.
Эквивалентті орынбасудың электрлік сұлбасы нақты трансформаторда энергетикалық процесстерді тоқ күшін қуат және т.б. сандық жағынан талдағанда дұрыс, бірақ өтпелі және тұрақталған кездегі процесстердің физикалық мәндеріне талдау жасауға пайдалануға болмайды.