СЫНЫҢ  ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ  НЕГІЗДЕРІ»

211
Қосымша  
Қазақ тіліндегі сөздердің этимологиясын 
анықтаған ғалымдардың 
ТІЗІМІ 
1.
Ə.Нұрмағамбетұлы
1045 сөз
2.
Р.Ғ.Сыздықова
179 сөз
3.
І.К.Кеңесбаев
71 сөз 
4.
Ə.Т.Қайдаров
243 сөз
5.
Е.Жанпейісов
56 сөз
6.
А.Ысқақов
47 сөз
7.
Ш.Сарыбаев
87 сөз
8.
А.Əбдірахманов
252 сөз
9
Ə.Құрышжанов
27 сөз
10.
Б.Бафин
23 сөз
11.
Б.С.Сүлейменова
67 сөз
12.
Г.Жаркешова
57 сөз
13.
Н.Қарашева
39 сөз
14.
А.Махмутов
27 сөз
15.
С.Аманжолов
–
16.
Т.Қордабаев
–
17.
С.Талжанов
–
18.
Ə.Төлегенов
–
19.
С.Нұрқанов
–
20.
Қ.Жұбанов
–
21.
А.Хасанов
–
22.
Ə.Ибатов
–
23.
Е.Жұбанов
–
24.
А.Жұбанов
–
25.
Н.Сауранбаев
–
26.
Ғ.Мұсабаев
–
27.
С.Қасиманов
–
28.
Т.Байжанов
–
29.
С.Исаев
–
30.
К.Аханов
–
31.
Қ.Өміралиев
–
32.
А.Айғабылов
–
33.
Л.Рүстемов
–
34.
Ж.Болатов
–
35.
Ғ.Қоңыратбаев
–

212
36.
М.Ысқақов
–
37.
Ə.Керим
–
38.
Н.Уəли
–
39.
Қ.Əбілқасымов
–
Ə.Нұрмағамбетов анықтаған сөздер:
а, е, й
Абысын 
Аврора 
Ағаттық 
Ағызбақтай 
Ағыл 
Ағыл-тегіл
Ада-жұда
Адай
Адыра қал
Адырай 
Адыраю
Ажа: айдера
Ажар
Ажырық
Азат
Азат кереге
Азбилар 
Азу
Азық-түлік
Айлас-мұңдас
Аймала
Айра
Айт-ұйт
Айы
Айып-шам
Айыр
Айыру
Акула
Ақа
Аққу
Ақта
Ақтық
Ақша 
Алай
Алақан
Алақтау
Алақшын
Алаң
Алас-құлас
Алаша 
Əптер-тəптер
Əпті(ңіз)
Албасты 
Алдап-арбау
Алдап-сулап
Алдар көсе
Алжасу // алжу
Алқынды
Алла 
Алма
Алпауыт
Алтын шаю
Алшаң басу
Алын
Анда
Аңқаты
Аңсар
Аңсық
Аңрақай
Аңысын аңду
Апта алтынмен
Аптап 
Аптығу
Апыл-қүпыл
Араны ашылу
Арақ 
Арам (шөп)
Арамза
Аран
Арапшы
Арасан
Арба
Арбаңдау

213
Арғын
Арда
Арқа
Арқалан
Арпа
Арсылдау
Аруақ
Аруана
Арулау
Арша 
Бəйбіше
Безгек
Аршын
Арық-тұрақ
Арыстан
Асар
Асатаяқ
Асқазан
Аспаз
Аспан
Астақта
Астан
Астаң-кестең
Асығып-аптығып
Асығып-үсігу
Атан
Атырау
Ауалану
Ауан
Аужал
Ауыз
Ауық-ауық
Ауыл-аймақ
Ашқарақ
Ашқыш
Ашу
Ашық
Ащы
Аю
Аяз
Аялы
Əбес
Əдебиет
Əжі
Əй-əй
Əйдік
Əйет
Əйнек
Əккі
Əлем
Əлем-жəлем
Əндеме
Əпенді
Бұхара
Бұл
Əтішкір
Əулие
Əумесер
Бабалы
Бағана 
Бадал
Бадалу
Бажа
Базына
Байғұс
Байтаба
Байтақ (ұлан)
Байұлы
Бақа (құр-)
Бақанақ
Бақсы
Бақса
Бақыр
Баламан ер
Бала-шаға
Бал-бұл
Балғын
Балдыз
Балта
Балтыр
Бапан
Баран
Баранды (үйлі)
Барлау
Бармақ
Барымта
Бас
Бас кесу
Басқұрт
Бастаңғы
Бастырық (жабу)
Басы (Арық~)

214
Басылық
Бата
Батпақ
Баттию
Баяндама
Бая-шая
Ділбас
Дін: ~і қатты
Безеру
Бей
Бейіш
Бекер
Бестақа
Бесік
Бет
Бетпақ
Биалай
Бикеш
Бодан
Бодау (ына)
Божырау
Боза
Бозарған
Бойдақ
Бор
Боран
Борбай
Бордақылау
Бос
Босаға
Босу
Ботқа
Бөбек
Бөбешік
Бөгде
Бөктеру
Бөлек-салақ
Бөрі
Бөтеке
Булық
Бура 
Буыршын
Бұғыла
Бұзық
Бұйырғын
Бұлан-талан
Бұлаудай
Бұлғын
Бура
Бұралқы
Бұрқан
Жайлау
Жайма
Бүлдірге
Бүлік
Бүрге
Былқыту
Быт-шыт
Білеу
Бірен-саран
Гүйлі (ұшты)
Даңғаза 
Даңғыл жол
Дарақы
Дардай
Дария
Дау-шар
Дəптер
Дəрі-дəрмек
Дəсердей
Дедектеу
Делбе
Дел-сал
Дендер
Дереу
Деріс
Дес
Диірмен
Доғала 
Домбыра 
Доңыз 
Дос
Дос-жаран
Дөңбектей
Дөп
Дуадақ
Дудар
Дулат
Дулыға
Дұрыс
Дүзтеруши
Дүкірт

215
Дүрбелең
Дүрбі
Дүреу
Дүрсе (қол беру)
Жүк
Жүктеу
Ебей
Ебелектеу
Ебіл-себіл
Ежегей
Ежелеп оқу
Езу
Елік
Еліктеу
Ем-дом
Емеуірін
Емтихан
Емін-еркін
Еміс-еміс
Ен: ~байлық 
Ентелеу
Енші
Еңлік
Еңсеру
Ептеп-септеп
Епіршік
Ербеңдеу
Ер жету
Ерке-шора
Ермек
Ер-тұрман
Ертіс
Еспе
Есту
Есінеу
Етік
Жабағы
Жабы
Жаға
Жағалбайлы
Жадау
Жазатайым
Жазғытұрым
Жазу-сызу
Жай
Жайдақ шыра
Майдың тырнағы
Келе
Келемеж
Келеп жіп
Келкі бір~
Жайма-шуақ
Жайық
Жайын
Жақын-жаран
Жал
Жалайыр
Жалаңқия
Жалқаяқ
Жалмауыз
Жаяу-жалпы
Жаһаннам
Əлем-жəлем
Жегідей жеу
Жез
Жекей
Жек көру
Желеу
Желмая
Жеңге
Жеңсік
Жеңіл-желпі
Жерлену
Жер сүдіру
Жиен
Жожық
Жоқ-жітік
Жолбарыс
Жолдас-жора
Жол-жөнекей
Жолы болу
Жона
Жорық не:
Жөн-жосық
Жуас
Жұмақ
Жұмыла
Жұмыртқа
Жүн-жұрқа
Жұры: берсін
Жүдеп-жадап
Жүз бермеу

216
Көстек
Көтере алу
Жүнжу
Жүн-жұрқа
Жыға
Жыл
Жылан қарақ
Жылап-сықтау
Жылқы
Жылмай ағу
Жым-жылас
Жым-жырт
Жымпиты
Жырғалу
Жігіт
Жік
жіпсу
Жіптіктей
Жіті
Зақмет ~
Запы ~ болу
Зауқы болмау
Зая кету
Зəңгі
Зорлық-зомбылық
Зуылдау (зу ету)
зықы~сы шығу
Зым-зия
Зымиян
Зілдей
Игеру
Ижан
Ит
Итаршы
Иін жіп
Итаршы ~болу
Итию
Кəт
Кебеже
Кебіс
Кедір-бұдыр
Кезену
Кейуана
Қақсал
Қала ~ сын бұзу
Келте
Келін
Кем-кетік
Кемпірқосақ
Кенеп
Кеп сөз-~
Кепелеу
Кепеш таз~
Кептер
Кер жұмыс~
Кереге
Керей
Керейт
Кере қап
Кере қарыс
Керміш
Ұрыс-керіс
Кесер
Кете
Кешу
Кешіру
Кие
Киім-кешек
киіт~кию
Көбең~ала
Көбік
Көгершін
Көйлек-көншек
Көк
Көк-керегенің
Көк шираз
Көл
Көгілдір
Көл-көсір
Көлік
Көмпек
Көпек
Көпшік
Көрпеш
Көрші
Көрші-қолаң
Көрік
Көсеу
Қатын-қалаш
Қауесет 
Көш
Күбі

217
Күде
Күжі
Күзе
Күйлі жасау
Күкірт
Күме
Күнелту
Күп~ болу
Күптеу
Күпі
Күрек
Күрес апару
Күрті
Күртік 
Күшен
Кілең
Кілт
Кімісі
Кір-қолаң
Кірпі
Кісен
Кісі
Кітап
Кіші
Қаба
Қабық
Қабыл қылу
Қабыну: сүріну
Қағанақ ~ы қарық
Қағыс есту
Қадағалау
Қадақ
Қазақ 
Қазан Ас~
Қаймана~ 
Қайран
Қайық
Қайым өлең
Қақаған
Қақбас
Қақпан
Құлақшын 
Құла тұз
Қалақай
Қалам
Қалас ~ ықылас
Қалбағайлы
Қалдығайты
Қалжыңбас
Қалп
Қалт ет
Қалтқысыз
Қалы кілем
Қамар
Қамшы
Қан: Басқан, Сарықан
Қанық бояуы~
Қаңқу
Қаңлы
Қаңтар
Қаңтару
Қажағай
Қапсыру
Қара басу
Қарақ ~ ойнау
Қарақан
Қарақты ~ көзі
Қараңғы су~
Қараспанды ~ жау
Қаратұрық
Қарғалы
Қарғыс
Қарқаралы
Қарлығаш
Қарману
Қарсақ
Қару-жарақ
Қаршадай
Қарым-қатынас
Қарымта қайтару
Қарын
Қасапшы
Қаскелең
Қасқыр
Қат-қабат
қатын
Маңды
Маңғаз
Қаулы
Қашау
Қашып-пысу
Қашыр

218
Қайғылық
Қит ет
Қия
Қиян
Қобда
Қобыз
Қодырең
Қожырау
Қоқан лоқы
Қоқтық
Қоламта
Қолаңса
Қолқабыс
Қомағай
Қомша жабу
Қонаққа алу
Қоныш
Қоңқақ 
Қоңыр дауыс
Қоңырат
Қораз
Қораша
Қорашық
Қордай
Қоржын
Қор-қор
Қортық
Қу ~ дала, бұтақ
Сүйек, тұмсық 
Қуыршақ
Қуыс
Құда-андалы
Құдай
Құдды
Құз
Құйын
Құйысқан  
Құл-құтан
Құлқын
Құнттау
Құнығу
Құсқы: ескі-
Құтан
Құты қашу
Қыбын жабу
-қыз // -кіз
Қызғыш
Қыз-қырқын
Қылау түспеу
Қылдырық ~ тай қажу
Қымыз
Қымыран
Қыңыр
Қыпшақ
Қыпылықтау
Қыран ~ бүркіт
Қырбық
Қырман
Қырт
Қыруар
Қыршын
Қырым
Лағу
Лім-мим
Лек
Лек-лек
Лепмай (керосин)
Лепсі 
Лике 
Магазин
Маза
Мақала
Мақтау
Мал
Малдас құру
Мамыр
Аламан, Қараман
Маңдай
Маңқыстау
Маңырау
Мардамсу
Мардымды
Масаты
Масқара
Масыл болу
Мауқын басу
Мауыздай
Машон қүұс
Мəдениет
Мəжуси
Мəзір
Мəйек

219
Мəлғұн
Мəлім
Мəре-сəре
Мəри
Мəстек
Мəтел болу
Мəшуа
Мəшіне қону
Мұқит
Мүдіру
Мүкі-тақы
Мүлəйімсу
Мүлік
Мүсəпір
Мырғайға бату
Мыту
Мінгесу
Мінгесіп-ұшқасу
Мінеу
Мір ~дің оғындай
Назар ~ салмау
Найзағай
Найман
Тарихнама
Намаз
Нарттай 
Нарын
Нас
Нияз
Нөсер
Нұқсан
Обыр
Ойқастау
Айыл
Октябрь
Оқтау
Оқтын-оқтын
Олжа
Олпы-солпы
Омалу
Оңышу
Орай
Орда-шарқы
Ортан-қол
Осып жіберу
Отан
өгейсу
өзек
өкпе
өксу
өксіту-өмірін
өлара
өлең
өлім-жітім
өмілдірік
өндірдей
өңмен
өре түрегелу
өркен
өркеш
өрім-өрім
өріс
өсек-аяң
өт сары
-п, -ып, -іп
Паз: ас ~ паз
Палау 
Палас кілем
Патриот
Патшайы 
Паяпыл
Пəлен-пəштуен
Пəлен-түген
Пəлі
Пəтік
Пендір
Перне
Пес: ~ ала
Пешехана
Пұшпақ
Пысу
Пыш-пыш
Пір
Рақат
Рух
Саба
Сабақ
Сабақтау
Сабаты ине
Сабын
Сабыр
Сағанақ

220
Сағым
Сағыну
Сағысыну
Сазан
Сазару
Сайдауыт
Сайма-сай
Сайысу
Сақал
Сақию
Сақпан
Сақпаншы
Сақ-сақ
Сал
Сал: ~ көк
Сала: ~ құлаш
Салақ: ~ бөлек
Салдыр-салақ
Салқын
Салмауырдай
Самай
Самаладай
Самғау 
Санат
Саңқылдау
Саңырау
Саралжын
Сар ~ желу
Сарғаю
Саржа
Сасу
Сауқат
Саумал
Сау-татық
Сауысқан
Сауыс-сауыс
Саяқ
Сəлем
Сəлем-сауқыт
Сəне//сене
Сəуір салу
Селебе
Селсоқ
Сең
Сеңгір
Сеңсең
Сергек
Сер етпеу
Сес (дыбыс)
Симие: кимие
Сирақ
Сиық
Сиыр
Соқ: өтірікті
Соқа
Сомадай
Сорғалау
Состию
Сою
Сөк
Су
Суқан
Сурет
Су-суан
Сусын
Суық хабар
Суын
Сұқ ~ын қадау
Сұнтай 
Сұңғақ
Сұқ қол
Сұр
Сұрақ // сұрау
Сұры қашу
Сүбе
Сүзек
Сүйек-саяқ
Сүйел:
Сүйем
Сүйінші
Сүлгі
Сүліктей
Сүмесін
Сүрініп-қабынып
Сыбай-салтаң
Сыбау
Сыдырғы: ~ бір
Сый-сияпат
Сықылықтап күлу
Сынтас
Сыңар
Сыттай

221
Сыпырып-сиыру
Сыра
Сырт
Сіле ~сі қатты
Сірқұр
Табанды
Табын
Таз
Тазы
Тайлақ
Тайшы
Тақыр
Талай:
Талан тараж
Талөкпе
Там
Тама
Там-тұм
Тамұқ
танау
таңқыттау
Таңсыз беру
Таңсық
Тапа: тал
Тараз
Таралғы
Тарих
Тары-талқан
Тас
Тату: қымыз
Татар
Тау
Тауық
Таяу
Тəңір
Тəр
Тəрбие
Тəртіп
Тəрізді
Тəсілмен шай
Тəуелді
Тебен ине
Тебірену
Түйе-теге
Теке
Телегей
Тей-тентек
Теңге
Тер
Теңіз
Теріс айдын
Тері-терсек
Тесірею 
Тоғышар
Тожарлау
Тозақ
Той
Тоқал
Тоқпақ: ~ жілік
Тоқты-торым
Томаға ~ тұйық
Тоңқылдақ
Топан
Топас
Топырақ
Торғай
Торым: тоқты
Тостаған 
Төбе би
Төбен
Төбет
Төлеу
Төңкеру
Төре-төлеңгіт
Төсек
Төсек жазу
Тұздəмек
Тұйғын
Тұмау
Тұңғыш
Тұран
Тұрман
Түйдей құрдас
Түйе
Түлен: ~ түрту
Түлкі
Түлік
Түндік
Түрк
Түркістан
Түстенелік
Түс түйе

222
Тық-тық
Тым-тырыс
Тыр: жалаңаш
Тышқан
Тізбе
Тілге тиек ету
Триек 
Тірнектеу
Уақ
Уақ-түйек
Урбақ
Ұбап-шұбап
Ұғу
Ұзын-ырға
Уландырмақ
Улану
Ұлтан
Ұмар-жұмар
Ұмтыл
Ұнаш
Ұңғыл-шұңғыл
Ұр жаңа
Ұршық
Ұстара
Ұтыр
Ұшқасу
Ұшты-күйді
Ұшы-қиыр
Үбірлі-шүбірлі
Үй
Үйек
Үйлі-баранды
Үйсін
Үйт-айт
Үкі
Үлек
Үме
Үр: ~ жаңа
Үргін-сүргін
Үржар
Үрім: ~ бұтақ
Үсігу
Үтік
Шағала
Шағыр
Шайдай
Шақпақ ұру
Шақша
Шалбар
Шалқар
Шалман
Шамалған
Шама-шарқы
Шаңқобыз
Шаңырақ
Шара
Шара көру
Шарап
Шарт буыну
Шат-шадыман
Шаш: ~ етек
Шашау 
Шеге
Шежіре 
Шеке
Шекті
Шекісу
Шеңгел
Шеркес
Шеркеш
Шетен
Шешек
Шешен
Шешен кірпік
Шибөрі
Шикіл
Шилі
Шоқша сақал
Шола: бұлт
Шортан
Шот салу
Шөл қою
Шөмекей
Шөмеле
Шөмен
Шұқшию
Шұлғау
Шұлық
Шұрқ-шұрқ
Шүйгін
Шы: ~ жұмысшы
Шыбыртқы

223
Шығай
Шылапшын
Шылбыр
Шымшу
Шымылдық
Шым // шымырлау ши
Шынашақ
Шың
Шып-шырға
Шыр ~ біту
Шырай
Шыр: ~ байлау
Шыр-пыр
Шыртылдақ
Шіркет
-ы // -і
Ығай-сығай
Ығы-жығы
Ыдыс
Ыдыс-аяқ
Ылығу
Ымы-жымы
Ымтыл
Ындына: ~ кебу
Ынтық
Ыңқылап
Ыңқыл-сыңқыл
Ың-шың
Ырғалып-жыр...
Ырым-жырым
Ырың-жырың
Ышқыну
Із-түз
Ізіне қайту
Ілек
Ілік-шатыс
Імтіл
Інген
Іңір
Ір...
Іскек
Іске көтеру
Ішек-сіле
Ішік
ішінара

жүктеу/скачать 1,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: