119
Ұйқас.Абайенгізгенұйқастар
й ас – тар мақ тың соң ғы сөз де рін де гі үн дес тік. Қа зақ өлең де рін де гі ұй қас
түр ле рі:
а ра өле й а сы, ерік ті й ас, ш бырт па лы й ас, ке зек тес й ас,
ша лыс й ас, ара лас й ас, егіз й ас, осы кн гі ерік ті й ас.
а ра өле й а сы – бұ рын нан ке ле жат қан ұй қас тың бір тү рі. Қа зақ
хал қы ның фольклорын да ғы тақ пақ, бір ау ыз өлең де рі нің кө бі осы ұй қаспен
құ рыл ған. Бұл ұй қас ты кү ні бү гін ге дей ін көп жайыл ған ұй қас деп ай ту ға
бо ла ды. Қа ра өлең ұй қа сы ның ерек ше лі гі 1, 2, 4-жол да ры ұй қа са ды да, 3-жо лы
ыл ғи ұй қас сыз, бос қа лып оты ра ды.
Мы са лы:
Оқы ған бі лер әр сөз ді,
На дан дай бол мас ақ көз ді.
На дан жөн діге жөн кел мес,
Бі лер қай да ғы шәргез ді.
(Абай)
Ш бырт па лы й ас та өлең нің бар лық жол да ры да ұй қа сып оты ра ды.
Ұй қас пай тын жол не бір, не екі, он да да, ой бі тер жер де гі аяққы жо лы ға на
ұй қас тан тыс қа ла ды. Бір шумақ та ғы жол дар дың бә рі бір ұй қаспен ке ле ді.
Ой тол қы ны на қа рап, ке рек ті же рін де ұй қас ты ра са лу шы лық ты
ерік ті
й ас дей ді. Кейбір өлеңдерде шумақ тың бір жо лы ұй қас пай, екін ші жо лы
ұй қа сып кел се, он дай ұй қас ты
Достарыңызбен бөлісу: