ХV ғасырдың 20-жылдары Шығыс Дештi Қыпшақ аумағында Әбiлқайыр хандығы құрылды.
Ақ Орданың күйреуі нәтижесiнде жүзеге асты: Әбілқайыр хандығы құрылды.
Көшпелi тайпалар мен рулардың ірі өкілдері қолдауымен 1428 жылы Әбiлқайыр хан болып жарияланды.
Әбiлқайыр хандығының аумағы батысында Жайықтан, шығысында Балқашқа дейiнгi, оңтүстiгiнде Сырдарияның төменгi ағысынан, солтүстiгiнде Ертiске дейiнгi жерлердi алып жатты.
Әбілқайыр хандығы аталды: Көшпелi өзбектер мемлекетi
Әбілқайыр хандығын құрады: қыпшақ, қарлұқ және түркiленген монғол тайпалары.
Әбiлқайыр хан Орталық Азия мен Қазақстанның оңтүстiгiнде басқыншылық соғыстар жүргiздi. Хорезмдi, Сырдариядағы бірнеше қаланы басып алды. Сығанақ мемлекет орталығына айналды.
Әбілқайыр хан өзiн қолдаған тайпалардың көсемдерiне қалаларды үлестер (сойырғал) түрiнде таратты.
Әбiлқайыр әскерлерi мен ойраттар арасындағы шайқас 1457 жылы Сығанаққажақын жерде өтті. Әбiлқайыр қатты жеңiлiске ұшырады.
1457 жылы Әбілқайыр хан Сығанақ түбінде жеңілді: Ойраттардан
Әбілқайыр хан тұсында ойраттар басып алған қалалар: Түркiстан, Ташкент, Отырар қалалары
Әбiлқайыр мұндай қорлыққа көне отырып, ойраттармен келiсiм жасауға мәжбүр болды. Осыдан кейiн оның беделi мүлдем түстi, мемлекеті құлдырады.
ХV ғасырдың 50-жылдарының соңында Керей мен Жәнібек сұлтандар бастаған тайпалардың бiр бөлiгi Әбiлқайыр хандығынан Моғолстанға көшiп кеттi.
Әбілқайыр хан жазалауға тырысып, Жетiсуға жорық та ұйымдастырды. 1468 жылы Әбiлқайыр хан әскері Жетіқұдық мекеніне келіп тоқтаған кезде нөсер жауын құйып, қалың қар түсті.Әбілқайыр хан ауырып жолда қаза тауып, оның әскерi керi қайтты.
Шайбани ұрпақтарын Әбiлқайырдың батыл немересi Мұхаммед Шайбани басқарды. Жас сұлтан өз жасағын құрып, Шайбани ұрпақтарының билiгiн қалпына келтiру үшiн күрестi бастады.
