Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Кәсіпқор» Холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
жүктеу/скачать 1,63 Mb. Pdf көрінісі
|
1 til damytu negizderi
|
Айтылымды үйрету тәсілдері. Айтылымға үйретуде өзгешелік тәсілдер қолданылады , олардың тағайындалуы – баладан жүйелі пікір айтуын, монолог алу (сөзбен, ыммен, сөйлеммен жауап алынбайды). Сабақтың алғашқы кезеңінде балаларға алдағы сөйлеу әрекетінің жобалы нәтижесі (олардан не талап етіледі) және бұл нәтижеге жету жолы (бұл қалай жасалады) соның көмегімен көрсетілетін тәсілдер қоданылады. Негізгі тәсілдерді анықтайық. Әңгіме үлгісі – бұл қандай да бір заттың немесе оқиғаның қысқа, жанды сипаты, мазмұны мен нысаны бойынша алып пайдалану үшін балаларға қолжетімді. Тәрбиешінің балалардың тыңдалымына, олардың ой - өрісін кеңейтуге арналған танымдық әңгімесін еліктеуге арналған дидактикалық тәсіл – үлгілік әңгімеден ажырата білу қажет. Басқа тәсілдердің әңгіме үлгісі оқыту үдерісін жеңілдетеді, себебі балаға қолжеткізуі тиіс нәтижені көрсетеді. Сонымен қатар, үлгі балалардың болашақ әңгімелерінің жобалы мазмұнын, олардың көлемі мен мазмұндалу реттілігін анықтайды, сөздіктің таңдалуын жеңілдетеді. Үлгі оқытудың алғашқы сатыларында, ал жаңа тапсырманы қою жағдайында білмейтіндерге айтуға көмектесу үшін пайдаланылады. Педагогтың әңгіме үлгісін жаман баяндайтын 1 - 2 бала қайталауы мүмкін, сонымен бірге, тура еліктеу сөйлеу белсенділігін тудыра жағымды рөл ойнайды. Алайда үлгіні сөзбе - сөз қайталауға талпыну қажеті жоқ, керісінше дербестік элементтерін мадақтау қажет. Әңгіме үлгісі тура оқыту тәсілі ретінде жиі сабақтың басында қолданылады. Бұл тәсілдің әртүрлілігі – ішінара үлгі . Ол айту білігін бекіту үдерісінде, яғни, егер балаларға қандай да бір тапсырманы орындау қиын болса пайдаланылады, мысалы, баяндаудың басын ойлап табу. Тәрбиеші күллі әңгімені толығымен немесе ішінара қажеттілігіне және сабақ барысына қарай қайталауы, жауапты толық бағалауға қосуы мүмкін (орта топта бұны ойын нысанында жасауға болады – сипатталатын ойыншықтың атынан: «Айша менің шашым туралы қалай дәл айтты – ақ, жұмсақ, жуан бұрымға өрілген»). Жоғарыда айтылағандай, балаларға тек олардың алдағы сөйлеу әрекетінің нәтижесін көрсетіп қана қоймай, оған жету құралдарын да айту қажет. Сондықтан да, ереже бойынша үлгі оны түсіндіретін, механикалық көшіруді болдырмайтын және ойлаудың дербес шығармашылық жұмысына әкелетін басқа тәсілдермен жиынтығында қолданылады. Осылайша, балаларға әңгіменің екінші нұсқасын ұсынуға болады – үлгінің дублері , оны біріншімен салыстыру кезінде баяндаудың құрылысын құрастырудың ортақ заңдылықтары айқын анықталады. Мысалы, педагог екі әртүрлі ойыншықты ретімен сипаттайды және бұл сипаттаудың міндетті элементтерін түсіндіреді. Сөйлеу нысандарының саналы таңдалуына әңгіме үлгісін талдау секілді тәсіл септігін тигізеді, ол баяндау жоспарының талдауына әкеледі. Ол әдістемелік әдебиетте кең сипатталған. жүктеу/скачать 1,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|