Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясы М. О.Әуезов атындағы Әдебиет және Өнер Институты



бет84/110
Дата22.12.2021
өлшемі1,11 Mb.
#127480
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   110
Байланысты:
аза стан Республикасы ылым Академиясы М. О. уезов атында ы де

ТАБЫЛДЫРЫҚТАН БИІК ТАУ ЖОҚ
Нұралыны шаппақ болып жүргенде, Сырым батырға ағайындары бөгет жасай беріпті. Сонда Сырым: «Табалдырықтан биік тау жоқ, жаман ағайыңнан берік тау жоқ» деген екен.

СЫРЫМНЫҢ МӨҢКЕНІ ЖЕҢУІ

(2-нұсқа)

Сырымға бір жолаушы «Шекті елінің бір малшысы сізге «бере сал» деп еді,:—деп екі жапырақ ескі шүберек береді. Сырым шүберекті Тана Қоске би мен Бөкен биге көрсетеді. Сонда Бөкен би былай дейді:

  • Мынаны шаршылап кесіпті-ау! Шаршының шеті екен. «Басым байлаулы, аяғым тұсаулы» дейді ғой шамасы. Мынаны үшкілдеп кесіпті, көйлектің шеті-ау, сірә! Адамның тәніне көйлектен жақын не бар? Сенің тәнің, ренің сүйегің-мін дейді ғой!

  • Бұл біздің елдің шектіде қорлық-кемдікте жүрген бір әйел адамы болар. Сырым, сен барып алып қайт. Көзіңе шарапшын ки, қарт-жас екеніңді білдірме, айтыса қалса Мөңкенің алдына бар,— дейді Қоске қарт.

Сырым шекті еліне барып, «осы елге бір қарындасым еріксіз кеткен екен, алыр қайтайын деп келдім» деген соң, шектінің билері: «Адамыңның ата-тегін, аты-жөнін айт» дейді. Сырым атай алмайды. «Ендеше, саған ел аралатпай-мыз, адам бермейміз»—дейді. Сырым айтысып Мөңкенің алдына барады. Мөңке:

  • Сырым, қуып келгенің қара дау екен, қараңғы билік беремін,— депті.

  • Разымын,— дейді Сырым.

  • Сырымға киіміндей киім кигізіп, атындай ат мін-гізіп, қырық жігіт қосыңдар. Сырымның қарындасының қасына бір түсті киіндіріп қырық қыз-келіншек қойындар. Аулына барғанда қарындасы ағасын танып атын ұстаса, қарындасын қайырындар, жаңылса жазығы өзіне,, адам бермеңдер,— деп билік қылады.

Сырым қырық кісімен аулына жетіп барғанда:

  • Батыр ағам, аман келдің бе?—деп қарындасы Сырымның шылауына орала кетеді.

Бұл — Байұлынан шектінің ұрылары барымтаға әкеткен Дәуіт қызы Нұрғаным еді. Мөңке би Нұрғанымнан:

  • Сен осынша көптіңішінен ағаңды қалай таныдың?— дегенде:

  • Басқа жігіттер аударысып ойнап келеді екен, менің ағам төмен қарап мұңайып келеді екен,— депті.

  • Қырық қыз-келіншектің ішінен қарьшдасыңды .«сен қалай таныдың,— дегенде:



  • Мең қыз-келіншектердің киіміне емес, өңіне қарадым. Қарындасымның өңі сынық, назары пәс екен,— депті Сырым.

Сырым көзінің шарапшынын шешкенде:

Бала, қара дауға жастай үйір екенсің, ұзақ жасамассың,— деп Мөңке жас адамнан жеңілгенін ауырлап, жантая қеткен екен.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   110




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет