8 тақырып. Аксиалды-поршенді гидромашиналардың сипаттамасы мен құрылымын оқу.
Сабақтың мақсаты: Саңылау мен саптама арқылы ағатын сұйықтың шығыны мен жылдамдығын анықтау.
Есептерді шешуге арналған нұсқау.
Бұл бөлімнің есптерін шығарғанда бернулли теңдеуін жазбастан, оның негізінде алынған дайын тәуелділікті пайдалану керек (38 бет). Бұл кезде ағу коэффициенттерін арасындағы өзара байланысты білу керек.
Егер сұйықтың ағуы ауыспалы тегеурінде өтсе, онда сұйық қозғалысын қалыптасқан деп қарастыруға болады.
Бақылау сұрақтары.
1. Торричелли формуласын жазыңыз. 2. , , , . 3 коэффициенттерін сандық мәнін көрсетіңіздер және формуласын жазыңыздар. 3. Ағыс координаталары бойынша нақты жылдамдық және ағу коэффициенті қалай анықтауға болады? 4. Қашан шығын көп: саптама арқылы аққан кезде немесе бірдей диаметрлі саңылау арқылы аққан кезде? 5. Тегеурін мен ағыстың арасындағы байланыс қандай? 6. Ағыстың үзілуі дегеніміз не? Олардың пайда болу себептері? 7. Қандай ағыс қолайлы: саптама немесе тесік? 8. Тұрақты және ауыспалы тегеуріндегі сұйық көлеміне тең ағу уақыты неге тең? 9.Неге конусты шығарғыш саптама кіші шығын коэффициентіне ие бола отырып, сұйықтың көп мөлшерін көп шығарады және керісінше?
10. Есептерді шешіңіз.
1. Тегеуріндер және қандай қатынаста болады, егер цилиндрлік саптама және бірдей диаметрлі тесік бірдей шығын шығаратын болса. В
2. Ашық резервуарда диаметрі , резервуар түбінде орналасқан ағыс шығынмен ағуы үшін қандай тегеурін туғызу керек екенін анықтау керек.
3. Бактан дөңгелек тесік арқылы ағатын судың ағу жылдамдығы мен шығынын анықтау керек. Егер су деңгейі , шығын коэффициенті және жылдамдық коэффициенті болса.
4. Диаметрі жұқа қабырғалы дөңгелек тесіктен ағуын зерттеген кезде ағыс диаметрі және белгіленген цилиндрді толтыру уақыты . Сығу , жылдамдықтың , шығын және кедергі коэффициентінің сандық мәндерін анықтау керек.
Әдебиеттер:
4.1.3. Задачник по гидравлике, гидромашинам и гидроприводу /под редакцией Б.Б. Некрасова/ – М.: Высшая школа, 1989. - 192 б. –47 – 68 бет;…
4.2.2. Старк С.Б. Основы гидравлики, насосы и воздуходувные машины. – М.: Государственное научно-техническое издательство литературы по черной и цветной металлургии, 1961. – 461 б. –145 – 177 бет;
4.2.3. Яблонский В.С., Исаев И.А. Сборник задач и упражнений по технической гидромеханике. – М.: Государственное издательство физико-математической литературы, 1963. – 200 б. –120 – 128 бет.
