2.2.4.5. Маңғыстау облысы халқының қазіргі қоныстануы
Маңғыстау облысы бойынша халықтың тығыздығы бір шаршы километрге 3,3 адамды құрайды. Аумақтың ерекшелігі, құрғақ шөл мен шөлейтті жерлердің үлкен кеңістігі елсіз болып келетін (Қарақия ауданы – 0,5 адам/шаршы км; Маңғыстау ауданы - 0,7 адам/шаршы км) ошақтық қоныстану болып табылады (Ақтау қаласында 592,2 адам/шаршы км, Жаңаөзен қаласында 198,2 адам/шаршы км).
Урбандалу деңгейі, яғни, облыстың барлық халқындағы қала халқының үлесі 50%-ға тең. Облыс аумағында 1 ірі қала (Ақтау), 1 орташа қала (Жаңаөзен), 1 шағын қала (Форт-Шевченко), 61 АЕМ бар. Урбандалу деңгейі 2005 жылдан бері 71,3-ден 50%-ға дейін төмендеді.
Халық тығыздығының үйлесуі, елді мекендердің орналасу сипаты, халықтың табиғи және механикалық қозғалысының арақатынасы (демография тармағында анықталған) бойынша Маңғыстау облысы халқының қоныстануының 3 түрге бөлген орынды, ол 3-кестеде көрсетілген.
Бірінші түрі. Ақтау қаласының ең жоғары демографиялық әлеуеті 2013 жылы облыс тұрғындарының 31,4%-ын құрады. Қала 2011-2013 жылдарда халықтың 2%-ға өсуімен сипатталады. Қала Ақтөбе-Атырау-Ақтау жергілікті осінің өсу дәлізі болып табылатын урбандалу аймағына жатады. Таяу келешекте аумақтық дамудың қосылған үш стратегиялық ось Ақтау қаласының теңіз қақпасы арқылы Еуропаға шығатын болады. Ақтау қаласының үдемелі демографиялық әлеуеті бар. Сондай-ақ, облыс бойынша жоғары демографиялық әлеует Жаңаөзен қаласында байқалады – облыс халқының 22,1%-ы Қала үшін халықтың 6,5%-ға өсімі тән болып келеді.
Екінші түрі. Біркелкі емес ауылдық қоныстанудан тұрады: Бейнеу ауданы – Бейнеу ауылы, Өтес ауылы (Опорный), Мұнайлы ауданы Маңғыстау ауылы, Түпқараған ауданы – Форт-Шевченко қаласы, Баутин ауылы. Халықтың табиғи өсімінің оң беталысы байқалады.
3-кесте
Достарыңызбен бөлісу: |
