Қазақстан республикасының денсаулық сактау министірлігі с. Ж. Асфендияров атындағЫ

30 
Жедел дизентерияның колиттік варианты
:
Ауру әдетте кенеттен басталады. 
Науқаста іштің төменгі жағындағы ауру сезімі, дефекация актісіне сәйес келетін сигма 
тәрізді ішек аймағында, кейіннен тік ішек аймағында тартып тұратын ауру сезімді 
тенезмалар пайды болады. Нәжісте патологиялық қосындылар (шырыш, қан) болады. 
Дәреттің жиілігі аурудың ауырлық дәрежесіне байланыты, бірақ көбінесе өте жиі аз 
мөлшерлі болады. Аурудың жеңіл ағымы жеңіл интоксикациямен және әлсіз колиттік 
синдромымен сипатталады. Дәреттің жиілігі тәулігіне 3-5 реттен 10 ретке дейін, нәжістің 
сипаты шырыш қоспасы кейде қан араласқан болады. Дене кызуы субфебрильді. 
Ректороманоскопия жүргізгенде катаральды, сирек катаральды-эрозивті проктосигмоидит 
анықталады. 
Дизентерияның о
рташа ауырлықтағы колиттік түрінде
 
анағұрлым айқын 
симптомдар байқалады. Бас ауруы, дене қызуы көбінесе -38-39
0
С көтерілуі болады, ол осы 
деңгейде 2-3 күн сақталып тұруы мүмкін. Іштің төменгі жағында, сол жақ мықын 
аймағында орналасатын толғақ тәрізді ауру сезімі пайда болады. Ауру сезімімен қатар 
үлкен дәретке жиі шақырулар пайда болады. Үлкен дәрет алғашында нәжісті, шырыш пен 
қан араласқан, кейіннен ауру өршіген кезде үлкен дәрет нәжістік сипатын жоғалтып, 
«ректальді түкірік» түрінде болуы мүмкін. Нәжіске қан қосылу әлсіз болады - қан нүктесі 
түрінде. Үлкен дәреттің жиілігі тәулігіне 10-15 тен 25 ретке дейін өсуі мүмкін. Көптеген 
науқстар ұзақ уақыт бойы толғақ тәрізді іштің ауру сезіміне шағымданады. Кейде ауру 
сезімі жайылмалы сипатта болады, атипиялық локализация да кездеседі: эпигастральді, 
умбиликальді аймақтар. Кейде метеоризм байқалады. Пальпация кезінде тығыздалған 
ауру сезімді сигма тәрізді ішек анықталады. Оның ауру сезімі тығыздалуынан сирек 
байқалады. Тоқ ішектің қортуы, сіңіруі және моторлы функциялары бұзылады, кейбір 
ферменттердің активтілігі (лактаза, мальтаза) төмендейді. Дизентерияның бұл түрімен 
ауырған адамдарда, нәтижесі жақсы болған жағдайда ішектің функциональді және 
морфологиялық толық қалпына келуі 2-3 айға созылады.
Ауыр ағымды колиттік варианттағы жедел дизентерия
айқын интоксикациямен 
және колиттік синдромымен сипатталатын типтік клиникалық түрде өтеді. Ауру кенеттен 
басталады. Негізгі шағымдары болып күшті толғақ тәрізді іштегі ауру сезімі жиі сұйық 
үлкен дәрет, әлсіздік, дене қызуының жоғарлауы, кейде жүрек айнуы болады. Үлкен 
дәреті өте жиі болады. Ол нәжіссіз, сұйық шырышты-қанды, кейде ірің қоспасы кездеседі. 
Жүрек-қан тамыр жағынан тахикардия, ентігу, гипотония, (коллаптоидты саңға дейін) 
анықталады. Ректороманоскопияда шырышты қабаттың деструктивті өзгерістері 
эрозиялар және ойық жаралар түрінде көрінеді. Ішектің фукнциональды және 
морфологиялық қалпына келуі 3-4 айдан көп болуы мүмкін.
Жедел дизентерияның гастроэнтероколиттік варианты
: негізгі ерекшелігі 
аурудың кенеттен басталуы және инкубациялық кезеңнің қысқа (6-8 сағ және одан аз) 
болуы. Алғашқы кезеңде гастроэнтерит көріністері және жалпы интоксикация 
симптомдары басым болады. Кейін энтероколиттің айқын синдромдары көрінеді. Ағым 
ауырлығына байланысті бұл ауру да колиттік вариант тәрізді жеңіл, орташа, ауыр болып 
бөлінеді. Ауыр ағымды ауруларда іште диффузды ауру сезімі, көп қайталанатын құсу, 
профузды іш өту, сусыздану байқалады (2-3 дәреже). Жедел дизентерияның 
гастроэнтериттік варианты гастроэнтероколиттік варианттың бастапқы кезеңіне жақын. 
Айырмашылығы кеш мерзімдерде энтероколиттік басымдылығы байқалмайды, 
ректороманоскопияда тоқ ішектің өзгерістері аз көрінеді. Ауру барысында 
гастроэнтериттің клиникалық симптомдары және сусыздану белгілері басты болып 
табылады. Тағамдық токсикоинфекцияға өте ұқсас болады. Әлсіз түрі аз ғана клиникалық 
көріністермен өтеді. Оларға науқас көбінесе мән бермейді. Симптомдары тек мұқият 
тексергенде ғана анықталуы мүмкін. Диагноз қою үшін бактериологиялық зерттеулер 
жүргізу керек. Ректоманоскопияда көбінесе шырышты қабатта катаральды қабыну 
өзгерістері анықталады. Дизентерияның барлық аталған варианттарында клиникалық 
сауығу 2-3 аптадан кейін басталады. Функционалды-морфологиялық асқазан-ішек 

31 
жолының қалпына келуі 1-3 айдан жоғары. Сондықтан алғашқы 2-3 айда диета бұзылған 
жағдайда, алкоголь қолданғанда, дұрыс емес емдеу тактика барысында рецидивтер дамуы 
мүмкін. Клиникалық көріністері 2-3 аптадан көп сақталса дизентерияның созылыңкы түрі 
деп есептейді. 
Дизентерияның клиникалық ерекшеліктері қоздырғыштарының түріне байланысты. 
Зонне шигеллезі субклиникалық әлсіз ағымды, гастроэнтериттік вариант ретінде өтеді.. 
Флекснер шигеллалары қоздырған дизентерия анағұрлым ауыр өтеді, айқын 
интоксикациямен, ішек аймағында ауру синдромымен, гемоколитпен, шырышты 
қабықтың деструктивті өзгерістермен сипатталады. Григорьева-Шига шигеллаларымен 
шақырылған дизентерия көп жағдайда ауыр өтеді. Ауру жедел басталады, дене қызуы 
көтеріліп, интоксикация айқын болады, іште толғақ тәрізді ауру сезімі болады. 

жүктеу/скачать 3,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: