Бағдарламасы аясында іске асырылды The Essential Guide to zina o’leary 3 rd Edition

58
ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫН ЖҮРГІЗУ: НЕГІЗГІ НҰСҚАУЛЫҚ
Өзекті тақырыптан зерттеу сұрақтарына ауысу
Зерттеу жұмысын бастар алдында өзекті тақырып таңдап, түсінікті сұрақ 
қоюдың маңызын енді түсінген боларсыз. Енді сұрақты нақтылау мәселесіне 
беи�імдеи�тін кез де келді. 
Тақырып аясын тарылту
Ауқымды сұраққа жауап беруге тырысатын жақсы зерттеу болғанымен, сұ-
рақтың тым ауқымдылығы екіұштылыққа жол ашады. Сондықтан тақырып 
аясын тарылтып, шегін белгілеп алу зерттеу міндетін жеңілдетеді. Тым шектеліп 
қаламын деп қорықсаңыз, әр сұрақты теориялар қазынасын ашуға және бел-
гілі мәселені терең түсінуге мүмкіндік беретін терезеге ұқсатыңыз. «Ауқымды 
тарылту» дегеніміз «үстірт» сөзінің синонимі емес. Сұрақ ауқымын тарылтуға 
қатысты екі стратегияны ұсынамын. Біріншісі – ои� картасын қаи�та қарау, екін-
шісі – төрт сатылы сұрақ әзірлеу процесі арқылы жұмыс істеу.
Зерттеу тақырыбын таңдаудағы мүмкіндігім шексіз бе?
Бір-ақ ауыз сөзбен «жоқ» деп жауап беремін. Жаңа тақырыпты практика-
лық тұрғыда тексеріп алу керек. Тақырыптың өзекті екені бөлек әңгіме, ең 
бастысы, жобаңыз жүзеге асуға тиіс. Тақырып таңдау кезінде оның жүзеге 
асатынын тексеру үшін: 1) орынды зерттеу екеніне мән беріңіз. Кеи�бір идея-
лар ғылыми дәрежеңізге саи� келмеи�ді. Тақырыптың әлеуеті бар болғанымен, 
академиялық бағдарламаңызға үи�леспеи� қалуы мүмкін. Мұндаи� жағдаи�да 
ғылыми, академиялық және қызмет мансабындағы мақсаттарыңыз туралы 
жақсылап ои�ланыңыз және бәрін үи�лестіруге тырысыңыз; 2) жетекшілік. 
Жетекшісіз ірі зерттеу жобасын кез келген адам жасаи� алмаи�ды. Жобаға 
кіріспеи� тұрып тақырыпты қадағалауға, жетекшілік етуге мүдделі адамдар 
тауып алыңыз; 3) қаржыландырушының/жұмыс берушінің талаптарын ес-
керіңіз. Қаржыландырушы мекеме немесе жұмыс беруші белгілі бір салада 
зерттеу жасау үшін қаржы бөлсе, тақырыпты өзгерте алмаи�сыз. Бірақ нақты 
жоба аясында да белгілі бір салаға көңіл бөлуге немесе мәселеге жаңа көз-
қараспен қарауға болады. Зерттеудің өзектілігі мен артықшылығы туралы 
ашық келіссөз жүргізу, тіпті «коммерциялық ұсыныс» жасау шығармашылық 
әлеуетіңізді арттырады.
Сұрағым бар

59
Зерттеу сұрағын әзірлеу 
Ой картасын қайта қарау
Зерттеу тақырыптарын бреи�нсторминг жасау үшін ои� картасын қолдануға 
болады. Сондаи�-ақ ол картаның сұрақтарды нақтылауда да паи�дасы мол. 3.2-сыз-
бада «бои�жеткеннің өзін төмен бағалауы» деген тақырыпқа ораи� ои� картасы 
беи�неленген. Студент оған ықпал ететін негізгі мәселелерді беи�нелеп алды 
(құрдастары, ата-анасы мен медиа) да, содан соң проблеманың себептері жаи�лы 
ои�лана бастады. Бұдан соң зерттеуге тұрарлық тың идеялар келеді. Студент 
өзіне «Қандаи� аспектілер мені көбірек қызықтырады?», «Оған қосатын басқа 
да идеяларым бар ма?» деген сұрақ қояды. Нәтижесінде екі мәселеге ерекше 
ден қою керегі аи�қындалады. Біріншісі – бұқаралық ақпарат құралдарының 
рөліне талдау жасаи�ды: «Бои�жеткендер ұнататын сырт келбет қандаи�?» деген 
сұрақтың жауабын іздеи�ді; екіншісі – ата-анасының қыздарына аи�татын қо-
шемет сөздеріне талдау жасаи�ды: қызының сүи�кімді екеніне қаншалықты жиі 
назар аударатынын анықтаи�ды. Студент «Ана-анасы қызына құндылық сырт 
келбетпен бағаланады деген түсінікті беи�саналы түрде қалыптастырды ма?» 
деген сауал төңірегінде ои�лана бастаи�ды.
Бойжеткенні
ң
ө
зін т
ө
мен
ба
ғ
алауы
Ата-аналар қызына
адам құндылығы
сыртқы сұлулығына
байланысты деп 
үйрете ме?

жүктеу/скачать 7,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: