Мысал 5. Көлемі 250 мл ерітіндінің ішінде 2,5 г натрий гидроксиді еріген болса, осы ерітіндінің молярлық концентрациясы қандай болғаны?
Шығарылуы. M(NaOH) = 40 г/моль, V = 250 мл = 0,25 л,
СМ = 0,25 моль/л
Калий дихроматының 14,7 г өлшендісін көлемі 500 мл өлшеуіш колбаға салып, тұзды судың аз мөлшерінде ерітіп аламыз. Содан кейін колбаның мойнындағы сызыққа дейін су құйып, аузын жауып, араластырамыз.
Е. Ерітіндінің нормальдық концентрациясы СН – 1 л ерітіндідегі еріген заттың эквивалент санын көрсетеді. Өлшем бірлігі: моль/л.
мұндағы m – еріген зат молекуласы, г;
Мэ – оның эквиваленттік молярлық массасы, г/моль;
M – оның молярлық массасы, г/моль;
V – ерітіндінің көлемі, л.
Молярлық және нормальдық концентрацияларды анықтайтын формулаларды салыстырсақ:
және
Э = 1 моль жағдайда СМ = СН.
Бірнегізді қышқылдар (HCl, HNO3 т.б.), (NаОН, КОН т.б.) және катион мен аниондары бірзарядты тұздар (KCl, NaNO3 т.б.) үшін СМ = СН.
Мысал 6. Тығыздығы ρ=1,615 г/мл 70%-дық Н2SO4 ерітіндісінің молярлық және эквиваленттік молярлық концентрацияларын (нормальдық) есептеңіз.
Шығарылуы. Берілген ерітіндінің молярлығы мен нормальдығын табу үшін 1 л ерітіндідегі Н2SO4-тің грамм санын білу керек. 70%-дық Н2SO4 ерітіндісінің 100 грамында 70 г Н2SO4 бар. Ерітіндінің көлемі
61,92 мл ерітіндіде 70 г Н2SO4 бар
1000 мл ерітіндіде х H2SO4 бар
Н2SO4
Ж. Ерітіндінің моляльдығы СМл – 1 кг еріткіштегі еріген заттың моль санын көрсетеді. Өлшем бірлігі: моль/кг.
немесе немесе
мұндағы m1 – еріткіштің массасы, г;
m2 – ерітіндінің массасы, г;
m3 – еріген заттың массасы, г;
n – еріген зат мөлшері, моль;
M – еріген заттың молярлық массасы, г/моль.
СМл = 1; 2; 0,1; 0,01 моль/1000 г ерітінділер бір-, екі-, деци- және сантимольды деп аталады.
Мысал 7. Массасы 200 г KNO3 ерітіндісінде 50,5 тұз бар. Осы сулы ерітіндінің моляльдық концентрациясын табыңыз.
Шығарылуы. М(KNO3) = 101 г/моль.
Н2О.
Мысал 8. Тығыздығы 1,14 г/мл 20%-дық H2SO4 ерітіндісі берілген. Осы ерітіндінің СМ, СН, СМл табыңыз.
Шығарылуы. СМ және СН табу үшін 1 л ерітіндінің массасын білу қажет.
mер-ді = Vер-ді ∙ ρ = 1000 ∙ 1,14 = 1140;
mер-ді = 1140 г
100 г ерітіндіде 20 г H2SO4 бар
1140 г ерітіндіде х г H2SO4 бар
m(H2SO4) = 228 г.
M(H2SO4) = 98 г/моль; MЭ(H2SO4) = 49 г/моль.
СМ = 2,33 моль/л. СН = 4,66 моль/л.
немесе СН = СМ ∙ 2 = 2,33 ∙ 2 = 4,66.
СМл анықтау үшін 1000 г еріткіштегі еріген заттың массасы мен зат мөлшерін табуымыз керек.
100 г 20% H2SO4 ерітіндісінде 20 г H2SO4 және 80 г су бар.
Олай болса
80 г суда 20 г H2SO4 бар
1000 г суда х г H2SO4 бар
m(H2SO4) = 250 г.
СМл = 2,55 моль/кг Н2О.
З. Массалық үлес ω(%), молярлық концентрация СМ, эквиваленттік молярлық концентрация СН және моляльдық концентрациялар СМл арасындағы байланысты көрсететін формулалар:
мұндағы ρ – ерітіндінің тығыздығы, г/см3;
ω – ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесі, %;
М – еріген заттың молярлық массасы, г/моль;
МЭ – еріген заттың эквиваленттік молярлық массасы, г/моль.
И. Титр Т – еріген зат массасының ерітінді көлеміне қатынасын көрсетеді. Өлшем бірлігі: г/мл.
;
мұндағы m – еріген заттың массасы, г;
V – ерітіндінің көлемі, мл;
МЭ – эквиваленттік молярлық масса, г/моль;
СН – эквиваленттік молярлық концентрация, моль/л.
Мысал 9. Сода ерітіндісінің (Na2CO3) 150мл көлемінде 7,5 г сода бар. Осы ерітіндінің титрін анықтаңыз.
Шығарылуы.
Достарыңызбен бөлісу: |