Билет. Психиатрияның мазмұны, оның пәні мен себебі Жаңа этаптағы психиологиялық потологияның ерекшеліктері
Ерікті қозғалыстар және оның бұзылыстары.Пирамидалық және экстрапирамидалық жүйелер.Мишық бұз.симптомдар және синдромдар.зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 350,35 Kb.
|
Экзамен 2013
- Бұл бет үшін навигация:
- ПИРАМИДАЛЫҚ ЖҮЙЕ
| 1 Ерікті қозғалыстар және оның бұзылыстары.Пирамидалық және экстрапирамидалық жүйелер.Мишық бұз.симптомдар және синдромдар.зерттеу әдістері.
Ерікті қимылдарды іске асыру үшін ми қыртысында пайда болған импульс булшықетке жеткізілуі қажет.Бұл қызметті екі невроннан (орталық және сыртқы) тұратын ми қыртысы-бұлшықет шоғыры атқарады. Орталық қимылдатқыш неврондар ми қыртысының алдыңғы орталық ирелеңінен және орталық маңдай ирелеңінің артқы бөлімі мен парацентральдық бөліктен басталады. Орталық неврондардың клеткалары (Бец клеткалары) осы аймақтардағы ми қыртысы 5-ші қабатына орналасқан. Аталған клеткалардың аксондары ми жарты шарына терең бойлап, ми қыртысы-жұлын шоғырын-tractus corticosinalis, құрастырады. Ол ішкі капсуланың тізесі мен артқы саны арқылы ми бағанына кіретін-ми аяқшасы, варолий көпірі, сопақша мидың алдыңғы жағында аталған шоғырдың талшықтары өзара жақындап пирамида тәрізді орналасады. Сопақша ми мен жұлынның арасында ми қыртысы – жұлын шоғыры талшықтарының 80% -не жуығы қиылысып, жұлынның бүйір бағаны арқылы қарама-қарсы жағына өтеді де оның алдыңғы мүйізіндегі мотонейрондарында аяқталады. Ол жоғарыдан төмен қарай жұлынның әр сегменттеріне тиісті талшықтарын қалдырып біртіндеп жіңішкере береді де ақырғы сегізкөз тусындағы сегменттерде таусылады. Ми қыртысы- жұлын шоғырының қиылыспаған 20% бөлігі (Тюрк шоғыры) жұлынның алдыңғы бағанымен төмен қарай түсіп, кеуде сегменттері тұсында аяқталады. Үлкен ми жарты шарында пирмида шоғыры 2 бөліктен тұрады. 1-сі ми қыртысы жұлын шоғыры. 2-сі ми қыртысынан басталып, бассүйек-ми қимылдатқыш нервтерінің ядроларында аяқталатын талшықтардан тұратын кортико-нуклеарлық шоғыр-tractus corticonuclearis. Кортико-нуклеарлық шоғыр мидың алдыңғы сары ирелеңінің төменгі бөлігінде басталып, ішкі капсуланың иіні арқылы өтеді де ми бағанындағы бассүйек ми қимылдатқыш нервтерінің ядроларында аяқталады. Бұғаін дейін әр ядро үстінде жартылай айқасып отырады. Тек бет нерві ядросында орталық неврондар толығымен қиылысады. Ми қыртысы – бұллшықет шоғыры ПИРАМИДАЛЫҚ ЖҮЙЕ – ми қыртысының алдыңғы орталық ирелеңінде орналасқан қозғалыс орталығының жиынтығы, олар қозғалыс клетка ядролары арқылы бас ми нервтерімен және жұлынның алдыңғы мүйізімен байланысады. Олардың байланысы алдыңғы орталық ирелеңнің ми қыртысы V қабатында орналасқан пирамида тәрізді Бец клеткаларынан басталып пирамидалық жол деп аталады.Сопақша ми мен жұлынның арасында ми қыртысы - жұлын шоғыры талшықтарының көп бөлігі қиылысады, сондықтан әрбір ми жарты шарының проекциялық зонасы дененің қарама қарсы жағындағы бұлшықеттерге жауап береді. Алдыңғы орталық ирелеңнің жоғарғы үштен бірінде орналасқан клеткалар ерікті қимылдарды және аяқ бұлшықеттерінің жиырылуын, ортаңғы үштен бірі – қол, төменгі – бет бұлшықеттерін реттейді. Пирамидалық жол ми жарты шары қыртысынан басталып, ішкі капсула, ми бағанынан өтіп өз жолында бас ми нервтерінің қозғалтқыш ядроларына, экстрапирамидалық жүйеге талшықтарын береді. Пирамидалық жүйе ОЖЖ әртүрлі бөліктерімен тікелей және қайтымды байланыс жасайды: бұлшықетте, сіңірде, байламда, орналасқан рецепторлармен қозғалыс анализаторы сезімтал өткізгіш арқылы ақпараттарды қабылдап кеңістіктегі дене қалпын өзгертеді. Сонымен қатар ми жарты шарындағы қыртыстық проекциялық қозғалыс зонасына сигналдар мишықтан, ми бағанынан, қыртыс асты түйіндерден;өз кезегінде пирамидалық жол талшықтарының бір бөлігі ыдырап негізгі шоғырда және ми түзілістерінде аяқталады. Алдыңғы орталық ирелеңнің немесе пирамидалық жолдың бас ми нервтерінің қозғалтқыш ядроларымен немесе жұлынның алдыңғы мүйізімен байланысқан жері зақымдалған кезде бұлшықеттік тонус, сіңірлік рефлекстердің жоғарылауымен және патологиялық рефлекстердің пайда болуымен көрініс беретін орталық салдану дамиды. Пирамидалық жолдың зақымдалу деңгейіне тәуелді орталық салданудың орны және таралуы әртүрлі: ішкі капсулада патологиялық процес кезінде гемиплегия – қол мен аяқтың ошаққа қарама қарсы жақта салдануы болады. Ми бағаны зақымдалғанда пирамидалық жолмен қоса бас ми нерв ядролары зақымдалып алтернациялық синдром дамиды - ошаққа қарама қарсы жақта гемиплегия, зақымдалған жақта бас ми нервтерінің қызметінің бұзылу белгілері болады. Пирамидалық жолдың жұлында зақымдалуы ошақ жақта аяқтың гемиплегиясы және салдануы болады. Пирамидалық жолдың қыртыстық бөлігі тітіркенгенде бас миындағы сәйкес проекциялық зонадағы бұлшықеттердің тырыспасы дамиды: Алдыңғы орталық ирелеңнің жоғарғы үштен бірі тітіркенсе тырыспа аяқта, ортаңғы – қол, төменгі – бетте болады. Бұл тырыспалар ошақты деп аталады – (джексондық). Параличтер – бұлшықет күші жойылу салдарынан ерікті қимылдарды орындай алмау. Қозғалыс қызметінің әлсіреуінен бұлшықет күшінің төмендеуі парез деп аталады. Жүйке жүйесінің зақымдалу деңгейіне байланысты орталық және шеткері паралич болып бөлінеді.Пирамидалық жүйе зақымдалуынан орталық паралич дамиды. Клиникалық көрінісі зақымдалу деңгейіне байланысты.Ми қыртысының алдыңғы орталық ирелеңінде патологиялық процесінде патологиялық ошаққа қарама қарсы жақта қол, аяқ қызметі бұзылады; ішкі капсула зақымдалғанда дененің қарама қарсы жартысында гемиплегия бет бұлшықеттерінің және тілдің бір жартысы бұлшықетінің орталық парезімен бірге. Ми бағанындағы пирамида талшықтарының зақымдалуы қарама қарсы жақта гемиплегия бас ми нерв ядроларының зақымдалу симптомымен бірге, зақымдалған жақта альтернациялық синдром. Пирамида жүйесінің орталық қозғалтқыш нейронының екі жақты зақымдалуы кезінде алдыңғы орталық ирелеңнен ix, x, xii жұп бас ми нервтерінің ядроларына дейінгі зақымдалуы псевдобульбарлық параличке әкеледі. Орталық паралич сіңірлік рефлекс, бұлшықеттік тонус жоғарылауымен, патологиялық рефлекс және синкинезиялар болуымен сипатталады. Рефлексогенді зонаның кеңеюімен сіңірлік рефлекстердің жоғарылауы жұлынның автоматтық қызметінің тежелуін көрсетеді; рефлекс жоғарылауының өте ауыр дәрежесі тізе тобығы, табан, саусақтардың клонусы дамиды.Рефлекторлы тонус жоғарылауы салдарынан бұлшықеттік гипертония дамиды. Бұлшықет тырысқан пассивті қозғалыстарды күшпен кедергімен орындайды ( «бүктелген бәкі» симптомы). Орталық гемипарезге Верник-Манн ерекше қалпы тән: сырқаттың қолы жартылай бүгіліп, бауырына басылып, қол ұшы ішіне қарай бұралып, аяғы түп түзу және сыртына қарай бұрылған. Төменгі спастикалық параплегия немесе парапарез аяқтың бүккіш бұлшықет тонусының жоғарылауына және параплегия жұлынның бел жуандығынан жоғары деңгейде екі жақты зақымдалуынан дамиды. Аяқ параличі кезінде жиі Бабинский, Россолимо, Бехтерев патологиялық рефлексі болады. Шеткері паралич қозғалтқыш нейрондардың зақымдалуынан (жұлынның алдыңғы мүйізі немесе бас ми нерв ядросы). Шеткері паралич немесе парез сіңірлік рефлекстердің әлсіреуі немесе жойылуымен, бұлшықет тонусының төмендеуімен , бұлшықет атрофиясымен және нерв талшықтарының дегенерациясымен сипатталады. Рефлекторлық доға үзілуінен атония және арефлексия дамиды.Шеткері параличтің клиникалық көрінісі шеткері нейронның зақымдалу деңгейіне байланысты. Алдыңғы мүйіздің немесе бас ми нерв қозғалтқыш ядроларының зақымдалуы бұлшықеттің атрофиясына әкеледі. Шеткері нерв зақымдалуы кезінде иннервациялайтын бұлщықет параличі дамиды. жүктеу/скачать 350,35 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|