Мысалдар
келтіреміз:
1) кәсіпорында материалды жауапты
тұлғаға 2005 жылы сәуір айының 25 жұлдызындағы № 1039 шығыс
кассалық ордерге сәйкес, ұзақ мерзімді іссапар шығыстарына 150000
теңге сомада қолма-қол ақша берілді. Бұл жағдайда бухгалтерлік
жазу төмендегіше болады:
Дт Кт Сома Ескерту
2150 — 1010 = 150000 1 типті операция
А (+) А (-)
2) зейнеткерлікке шығар кезде еңбегі сіңген қызметкерге 2005
жылы қыркүйек айының 30 жұлдызындағы кәсіподақ комитетінің
шешімі мен № 9 қабылдау-өткізу актісі бойынша ұзақ мерзімді
келісім-шартпен 180000 теңге құнымен жеңіл автомобиль сыйға
тартылды. Бұл жағдайда бухгалтерлік жазу төмендегіше болады:
193
Дт Кт Сома Ескерту
4430 — 6210 = 180000 3 типті операция
А (+) П (+)
в)
Алдағы кезеңдердің шығыстары бойынша. Олар бойынша
есеп айырысу № 2920, 2940 «Алдағы кезеңдердің шығыстары»
активті шоттарында бейнеленеді. Олардың келіп шығу көздері:
сақтандыру полисі, жалақысы, алдағы кезеңдердің басқа шығыстары
болатындықтан, шаруашылық операцияның жазуы № 2920, 2940
шоттардың дебетіне № 1010, 1040, 1310-1315, 1317, 3350, 4170, 8030
шоттардың кредитінен жасалады. Бухгалтерлік
жазу төмендегіше
болады:
Дт Кт Құжаттар
2920, 2940 1010, 1040, 1310-1315, 1317, Төлем тапсырмалары,
3310, 3350, 3390, 8030 шығыс кассалық ордерлер,
еңбекақы бойынша бет есептер,
келісім шарттар, жүкқұжаттар,
орындалған жұмыстарға актілер
Жазудың дұрыстығын тексереміз: кредиттік жағында активті
және пассивті шоттар орналасқан. Активті шот (№ 1010, 1040, 1310-
1315, 1317, 8030) жайғасқан жағдайда 1 типті «Активті — активті»
операция орын алады, яғни баланстың активінде тек қана өзгерістер
болады (бір жағынан алдағы кезеңдердің шығыстары көбейеді,
ал екінші жағынан сол сомаға кәсіпорынның активтері мен ақша
қаражаттары шығыс етіледі).
Пассивті шот (№ 3350, 4170,) жайғасқан жағдайда баланстың активі
мен пассивінде көбею жағына өзгерістер болатын 3 типті «Активті-
пассивті» операция орын алады (бір жағынан алдағы кезеңдердің
шығыстары, ал екінші жағынан бір мезгілде жеткізушілер мен
еңбекақы бойынша кредиторлық қарыздар көбейеді). Бұл жағдай
жазудың дұрыстығын білдіреді.
Мысалдар
келтіреміз: 1) жаңа өндірістерді дайындау, сондай-ақ
жаңа агрегаттарды орнату және басқа ұзақ мерзімді активтер үшін
2005 жылы маусым айындағы жұмыс жүргізушінің материалдық
есебіне сәйкес, 8000000 теңге сомада құрылыс материалдары
194
жұмсалды. Бұл жағдайда бухгалтерлік
жазу төмендегіше болады:
Дт Кт Сома Ескерту
2940 — 1317 = 8000000 1 типті операция
А (+) А (-)
2) 2005 жылы I-тоқсанда кен орнындағы кен-дайындау жұмыста-
рын жүргізу үшін 2005 жылы наурыз айының 26 жұлдызындағы
кен-жүргізу бригадасының жүктеліміне сәйкес, 1900000 теңге
сомада кеншілерге еңбекақы есептелді. Бұл жағдайда бухгалтерлік
Достарыңызбен бөлісу: |