Бухгалтерлік есеп


VIII. БӨЛІМ. ӨНДІРІСТІК ЕСЕПКЕ АЛУ ШОТТАРЫ



Pdf көрінісі
бет148/167
Дата19.09.2022
өлшемі2,74 Mb.
#149980
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   167
Байланысты:
Бухгалтерлік есеп

VIII. БӨЛІМ. ӨНДІРІСТІК ЕСЕПКЕ АЛУ ШОТТАРЫ
Бұл бөлімнің активті екені және 1 (№ 80) бөлімшеден тұратынды-
ғы кестеден көрініп тұр. Негізгі, меншікті және қосалқы өндірістер, 
сондай-ақ үстеме шығыстар активтер болып табылады, өйткені олар 
бар болуды білдіреді және активті шоттарда бейнеленеді. Өндірістік 
есепке алу шоттарын калькуляциялық деп те атайды, өйткені ол 
шоттарда шығындардың калькуляциялауы (жиынтығы) жүргізіледі. 
Бұл бөлімнің шоттары саудада, сақтандыру ісі мен инвестициялық 
қызметте, яғни өндіріс жоқ барлық жерде болмайды.
Олардың пайда болын (көбеюін) қараймыз.
Бұл жағдайда олар дебет бойынша өтеді. Бұл жерде біз өндірістік 
шығыстар қандай элементтерден пайда болатындығына назар 
аударуымыз керек.
а) 
Тауар-материалдық құндылықтарды өндірістік цехтардың 
мұқтаждықтарына шығыс ету. Бұл операциялар № 8011, 8021, 8031, 
8041 «Өндірістегі материалдар» шоттарының дебеті бойынша 
бейнеленеді. Шығыстар тауар-материалдық құндылықтардың 
жиынтығынын пайда болатындықтан, шаруашылық операциялар № 
1310—1317 шоттардың кредитінен № 8011,8021,8031,8041 шоттардың 
дебетіне жасалады. Бухгалтерлік жазу төмендегіше болады: 
Дт Кт Құжаттар
8011, 8021, 8031 — 1310—1317 Материалдық есептер,
жүкқұжаттар, шоттар,
карточкалар
Жазудың дұрыстығын тексереміз: кредиттік жағында тек қана 
активті шоттар орналасқан. Бұл жағдайда (№ 1310—1317) 1 типті 
«Активті-активті» операция орын алады, яғни баланстың активінде 
тек қана өзгерістер болады. Бір жағынан кәсіпорын өндірісіндегі 
шығыстары көбейеді, екінші жағынан бір мезгілде сол сомада 
материалдық ресурстардың мөлшері кемиді. Бұл жағдай жазудың 
дұрыстығын білдіреді.
Мысал 
келтіреміз:
 
үстіміздегі жылдың 2-ші тоқсанында
 
агрегат-
тар цехының өндірістік мұқтаждарына 2007 жылы маусым айында-
ғы цех бастығының материалдық есебі, шектеу-алу карточкалары 


262
мен жүкқұжаттарына сәйкес, 8750000 теңге сомаға табақ темір 
шығыс етілді. Бұл жағдайда бухгалтерлік проводка төмендегіше 
болады:
Дт Кт Сома Ескерту
8011 — 1310 = 8750000 1 типті операция
А (+) А (-)
ә) 
Қосалқы цехтардың өнімін негізгі өндірістің мұқтаждықта-
рына шығыс ету. Бұл операциялар № 8011 «Өндірістегі материалдар» 
шотының дебеті бойынша бейнеленеді. Шығыстар көмекші 
өндірістер шығындарының жиынтығынан пайда болатындықтан, 
шаруашылық операциялар кредитінен № 8030 шоттың кредитінен 
№ 8011 шоттың дебетіне жасалады. Бухгалтерлік жазу төмендегіше 
болады: 
Дт Кт Құжаттар
8011 — 8030 Талаптар, жүкқұжаттар,
шектеу-алу карточкалары
Жазудың дұрыстығын тексереміз: кредиттік жағында тек қана 
активті шот орналасқан. Бұл жағдайда (№ 8030) 1 типті «Активті-
активті» операция орын алады, яғни баланстың активінде тек қана 
өзгерістер болады. Бір жағынан кәсіпорын өндірісіндегі шығыстары 
көбейеді, екінші жағынан бір мезгілде сол сомада көмекші өндірістер 
бойынша шығындардың мөлшері кемиді. Бұл жағдай жазудың 
дұрыстығын білдіреді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   167




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет