Д. Б. Тойматаев Ғылым тарихы мен философиясы

189

190
Ғылыми  заң - ғылыми  білімнің  ұйымдастыру  түрі, яғни, зерттелетін
пəндік  аймақтың  қасиеті  мен  ара  қатынасы  туралы  жалпы  тұжырым  тудыру.
Ғылыми  заңның  логикалық  түрі  келесі:
"А ((x) E B(x)), оның  ішінде, "  -
жалпылау кванторы («барлығы»), х - нақты өзгергіш, оның мағынасы анықсыз-
шекті  əлде  шексіз  класс  болып  табылады, - импликация  белгісі, А, В - кейбір
қасиеттері  мен  қатынасын  анықтайтын  атаулар. Нақты  өзгергішке  қарай
ғылыми  заңдар  екіге  бөлінеді: эмпириялық  заңдар.  «Барлық  заттарды
қыздырғанда  олар  кеңейтіледі» жəне  теориялық (Ғ=mа). А  жəне  В
класстарының арасындағы қатынас бойынша статикалық (А классы В классына
толық  кіреді) жəне  динамикалық (жартылай  кіреді) заңдар  мүмкін. А  жəне  В
мағынасы бойынша физикалық, химиялық, биологиялық, əлеуметтік т.б. заңдар
мүмкін.
Жалпылау - нақтыдан жалпыға ойлау арқылы білім өсіру (көбейту) əдісі.
Жалпылау  дегеніміз  бір  анықтаманың  шеңберінде  көптүрлі  заттар  мен
құбылыстарды  бір-біріне  теңдеу  арқылы  жалпы  принциптерді  шығаруға
негізделген ғылыми танымның маңызды бір тəсілі.
Құрал - жасамды  немесе  табиғи материалды  құрылу  түрінде  зерттелетін
объект  туралы  бағдарламаны  алуға  арналған  танымдық  құрал. Бағдарламаны
алу ерекшелігіне қарай олар сандық пен сапалыққа бөлінеді; қызмет сипатына
қарай - күшейту-құралдары, анализаторлар, өзгертушілер  жəне  тіркеушілерге
бөлінеді.

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: