Э. А. Абдыкеримова



Pdf көрінісі
бет46/134
Дата31.01.2022
өлшемі1,31 Mb.
#116510
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   134
Байланысты:
Э.А.Абдыкеримова.ИНФОРМАТИКАНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

          
1010 
   -  101        - азайту процесін кезеңімен қарастырайық: 
 
Кіші  разряд  ҥшін  0-1  бар.  Сондықтан  ҥлкен  разрядтан  бірлікті  аламыз 
және 10-1=1 –ді табамыз. 
Келесі разрядта 0-0 =0 болады. 
 Сол жақтағы разрядта тағы да 0-1 болады. Ҥлкен разряжтан 1-ді аламыз 
және 10-1=1 – ді табамыз. 
Келесі разрядта 0 қалады. 
           
1010 
- 101         
       101    алынады. 
 
3-мысал:
 101*110 екілік санының кӛбейтіндісін табу. 
101                      Тексеру: 101
2
=1*2
2
+0*2
1
+1*2
0
=5 
        

110                                      110
2
=1*2
2
+1*2
1
+0*2
0
=6 
000 
      +101 
      101 
      11110 
 
11110
2
=1*2
4
+1*2
3
+1*2
2
1*2
1
+0*2
0
=16+8+4+2+0=30
10 
                                                        
яғни 5*6=30 
Кӛбейту кестесін кезеңмен қарастырайық: 
1. Кіші разрядқа кӛбейте отырып, кесте бойынша 000 аламыз. 
2.  Келесі  разрядқа  кӛбейткенде,  бір  разряд  солға  жылжыған  101-ді 
аламыз. 


 
48 
3. Ҥлкен разрядқа кӛбейткенде де, тағы бір разряд солға жылжыған 101-ді 
аламыз. 
4.  Енді  екілік  сандарды  қосу  кестесін  есепке  ала  отырып,  қосамыз  да, 
11110

нәтижені аламыз. 
Кез  келген  ЭЕМ-нің  арифметикалық–логикалық  қҧрылғысының  негізі 
ретінде қосындылауыш немесе азайтатын қҧрылғы алынады. Қосындылауыш – 
екілік екі цифрларды қосу амалын орындайтын цифрлық электронды қҧрылғы. 
Бҧл қҧрылғыны екілік қосындылауыш деп атайды. 
Арифметикалық әрекеттерді орындағанда әрқашан екі немесе одан да кӛп 
сан қатысады. Арифметикалық амал нәтижесінде жаңа сан пайда болады:   
С=А В    (1) 
мҧндағы  - арифметикалық әрекет  таңбасы (қосу, азайту, кӛбейту, бӛлу ). 
Операнд-цифрасы  автоматта  орындағанда  арифметикалық  амалдарға 
қатысатын сан. Цифрлы автомат сандардың автоматтық бейнелеріне ғана амал 
орындағандықтан  санның автоматтық бейнесі  операнд  болып  табылады.  Яғни, 
машиналық амалдар ҥшін (1) ӛрнекті тӛмендегідей жазған дҧрыс:   
[C]=[А ]  [В]     (2) 
мҧндағы квадрат жақшада операндтардың автоматтық бейнесі белгіленген. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   134




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет