Экономикалық теория. Экономиканың зерттеу әдістері. Экономикалық теорияның функциялары



бет78/126
Дата04.02.2022
өлшемі331,68 Kb.
#130660
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   126
Байланысты:
Экономика теория Дәрістер 2022ж


Жиынтық ұсынысқа бағасыз факторлар әсерін тигізеді:



  • Өндіріс ресурстары бағаларының деңгейі.

  • Нарықтық құрырылымы.

  • Өнімділік.

  • Құқық заңдылық нормалардың өзгеруі.

Жиынтық сұраныстың ұлғаю нәтижелері жиынтық ұсыныс қисығының әр бөлігіндегі өзгерістерге байланысты болады.


12.4. график. Кейнсиандық сызықтағы AD өзгеруі.

12.5. график. Аралық сызықтағы AD өзгеруі.




Р


АS

AD1 AD2


P1


Q1 Q2 Q




Р


АS

AD1 AD2

P2


P1

Q1 Q2 Q

Бағалардың тұрақты жағдайында жиынтық сұраныстың өсуі өндіріс көлемінің өсуіне әкеледі.

Жиынтық сұраныстың өсуі баға мен өндіріс көлемінің өсуіне әкеледі.


12.6. график. АД-ның классикалық сызықта өзгеруі



Р AD2


AD1 АS
P2
P1

Q1 Q

Жиынтық сұраныстың өсуі классикалық сызықта өндіріс көлемі тұрақты, бірақ бағаның өсуіне әкеледі.


Негізгі түсініктер мен терминдер

Жалпы ішкі өнім


Жалпы ұлттық өнім
Жеке табыс
Жиынтық сұраныс
Жиынтық ұсыныс
ЖҰӨ-нің дефляторы
Қолда қалған табыс
Макроэкономика
Таза ұлттық өнім
Тұтыну бағаларының индексі
Ұлттық есеп жүйесі
Ұлттық табыс



Бақылау сұрақтары




  1. Макроэкономика пәні.

  2. ҰЕЖ негізгі макроэкономикалық көрсеткіш.

  3. ЖҰӨ-ді өлшеу тәсілдері.

  4. ЖҰӨ-нің дефляторы.

  5. Макроэкономикалық тепе-теңдік.

  6. Жиынтық сұраныс.

  7. Жиынтық ұсыныс.

13 ДӘРІС. ЖҰМЫССЫЗДЫҚ ПЕН ИНФЛЯЦИЯ
МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҰРАҚСЫЗДЫҚТЫҢ КӨРІНІСІ РЕТІНДЕ.


  1. Жұмыссыздықтың мәні мен түрлері.
  2. Жұмыссыздықтың зардаптары.

  3. Инфляция түсінігі және қазіргі кездегі инфляцияның салдары.

  4. Инфляция түрлері. Инфляция қарсы саясат.

Жұмыссыздық - еңбек нарығының біртұтас элементі болып табылады. Жұмыссыздық өте күрделі құбылыс және қоғам даму барысында әр түрлі экономикалық мектептердің көзқарастары әр түрлі болған. Осы көзқарастарға қысқаша тоқталып назар аударайық.
Мальтузиандық мектептін ірі өкілі Т. Р. Мальтус жұмыссыздықтың пайда болуын халық санының артып кетуімен байланыстырды. Халықтың саны геометриялық прогрессиямен өседі (яғни 1,2,4,8,16…), ал өмір сүру жабдықтар тек арифметикалық прогрессиямен өседі (яғни 1,2,3,4…). Сондықтан тұрғындардың жоғары қарқынмен өсуі жұмыссыздықтың себебі болып табылады.
Батыс мектептің өкілдері жұмыссыздықты жұмысшының еркін таңдауы деп есептеді. А. Пигу жұмысшылар шектен тыс жоғары жалақыны талап етеді, сондықтан жұмыс күшіне сұраныс төмендейді. Бірақ XX ғасырдың 30 жылдарындағы жаппай жұмыссыздық бұл теорияның дұрыс еместігін дәлелдеді.
Кейнстік мектеп жұмыссыздықты тауарға сұраныстың төлем қабілеттілігінің жеткілісіздігімен және жалақының жоғары деңгейімен түсіндіреді. Жұмыспен қамтудың негізгі параметрлері тауарлар мен қызметтердің тұтынулық және инвестициялық нарығындағы сұраныстың көлемімен белгіленеді. Еңбек нарығындағы сұранысты жиынтық сұраныс, инвестициялар және өндірістің көлемдері реттеп отырады. Жұмыссыздықтың болуы жиынтық сұраныстың жеткіліксіз болуымен байланысты, яғни жұмыссыздықтың төмендеуіне жиынтық сұраныстың өсуі және жиынтық сұраныстың құрылымы әсер етеді. Жұмыссыздықтың деңгейі мемлекеттің инвестициялық іс-әрекеттерінің молаюы және экономикалық дамуы арқылы реттеледі.
Монетарлық теорияны жақтаушылар жұмыссыздықтың себебі мемлекеттің ақша саясатын дұрыс жүргізбеуінде деп түсіндіреді. Ақша массасын дұрыс басқара отырып өндіріс процессін реттеуге болады. Жұмыссыздық пен инфляцияның өсу қарқыны арасында тұрақты өзара байланыс болады. Экономикалық теорияда бұл құбылыс Филлипс қисық сызығы деп аталады (ағылшын экономисі А.Филлипстің атымен аталған және жұмыссыздықты қысқарту салдарынан болатын бағаның жедел өсуінің «заңдылығын» ол алғаш рет 1958 жылы график түрінде бейнелеген болатын). А.Филлипс 1881-1957 жж. арасындағы Ұлыбританиядағы жұмыссыздық деңгейі мен жалақының ақшалай мөлшерінің арасындағы тәуелділіктің қисық сызығын тұрғызған.
Филлипс қисық сызығы экономикадағы жұмыссыздық пен инфляция деңгейінің өзара өзгеруін көрсетеді. Халықтың жұмысбастылығы қаншалықты жоғары болса, соншалықты олардың табысы жоғары болатындықтан жұмыссыздықтың азаюы құнсызданудың өсуіне әкеліп соғады. Себебі табыс жиынтық сұраныстың артуына себеб болады.


13 график. Филлипс қисығы.
И нфляция деңгейі %


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   126




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет