15.2. Эндокринді жүйенің орталық мүшелері
493
15.2.2. Гипофиз
Гипофиз немесе питуитарлык (бүршактәрізді) без
(glandulapituitaria)
адено-
гипофизден (алдыңғы бөлік, аралыкбөлік, тубералдыкбөлік) және нейрогипо-
физден (арткы бөлік, сабағы, қүйғышы) тұрады.
Аденогипофиз
(
adenohypophysis
)
ауыз куысы астарының жоғарғы бөлігінің гипофизарлык.
калтасынан дами-
ды. Аденогипофиздің гормон өндіретін жасушалары эпителийлік негізден
(ауыз куысының эпителиі) дамиды. Нейрогипофиз (
neurohypophysis
) бас миы
бастамасынын аралык көпіршігінін өсінді-томпаймасы түрінде қалыптасады
( 15.3-сурет).
15.3-сурет. Гипофиздің даму сатылары (кесте): а — эмбрионалдық бастама-
лар; б — эктодермалдық және нейралдық эмбрионалдық
бастамалардың бірігуі;
в, г
— адено- және нейрогипофиздің негізгі бөліктерінің қалыптасуы (О. В. Вол
кова бойынша, өзгерістерімен). 1 — ауыз қуысы; 2 — ми қарыншасының қуысы;
3 — Раткенің гипофизарлык, қалтасы; 4 — аралық мидың дивертикулы; 5 — тіл; 6 —
ауыз қуысының эктодермалдық эпителийі; 7 — мезенхима; 8 —
Ратке қалтасының
алдыңғы қабырғасы (гипофиздің алдыңғы бөлігі); 9 — Ратке қалтасының артқы
қалтасы (гипофиздіңаралықбөлігі); 10 — гипофиздіңартқы бөлігі; 11 — тубералдық
бөлігі; 12 — эпендима; 13 —
гипофизарлық аяқша