Филология кафедрасы
жүктеу/скачать 2,25 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқыту әдістері дегеніміз
- Шығармашылық оқу әдісі
- Репродуктивті әдіс
| Негізгі сұрақтар:
Шығармашылық, эвристикалық оқу әдісі. Зерттеу, репродуктивті әдіс. Қысқашы мазмұны: Педагогика ғылымы мектепте оқылатын оқу пәндерін оқыту теориясын, онда сақталатын басты принциптерді, қолданылатын негізгі және көмекші әдіс- амалдарды жалпы түрде баяндайды. Онда жеке пәндерді оқытудың теориясына байланысты теориялық мәселелер, ереже- қағидалар мен анықтамалар әңгімеленбейді. Өйткені бұл мәселелерді баяндау педагогоиканың міндетіне кірмейді және мүмкін де емес. Себебі әрбір оқу пәннің өзгеде жоқ өзіне тән өзгеше сыры бар. Сондықтан әрбір пәнде табиғи ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың принциптері мен әдіс - амалдарын теориялық тұрғыдан баяндау - жеке пәндері оқыту методикасының үлесіне тиеді. Осындай пәндердің қатарына әдебиетті оқыту методикасы да жатады. Өскелең өміріміздегі релі өзгерсітер оқыту ісін жетілдіруді, оқу- тәрбие жұмысының негізгі түрі - сабақ тиімділігін арттыруды, оның сапасын жақсартуды мақсат етіп қойып отыр. Бұл – білім жүйесіндегі кез келген буынға, барлық пәнге қатысты мәселе. Мұндайда белгілі бір дидактикалық, әдіскер ғалымдардың жүйелі ұсыныс кеңестері оқыту ісін жүргізуде мұғалімге көп көмеген тигізетіні анық. Оқыту теориясы мен әдістемесіндегі қол жеткен жетістіктерді кез келген пәнді оқыту жүйесіне механикалық түде өзеріссіз пайдалана салуға болмайды. Өйткені, әрбір пәннің өзіндік ерекшеліктеріне қарай оқытылу әдістері, тәсілдері, әдістемелік амалдары болады. Оқыту әдістері дегеніміз- мұғалім мен шәкірттің бірлесе жұмыс жүогізу амалдары. Онда оқушыға білім беріледі, білік меңгертіледі, дағды дарытылады. Сол арқылы оның көзқарасы қалыптасады, ынта- қабілеті дамиды. Оқытудың әдістер жекелеген тәсілдер арқылы жүзеге асырылады. Ал оқыту тәсілі әдістің бөлшегі, құрамдас бөлімі,тегершік тетігі сипатты. Біздің еліміздің әдістеме ғылымында да, жалпы мекетеп тәжірибесінде де оқыту әдістері, тәсілдері, амалдары әлі жүйеленбей, сараланбай келеді. Ал аталған дидактикалық мәселелерге сабақ сапасын арттыруға, оқыту тиімділігін көтеруге қызмет ететіне дау жоқ. Қазіргі орта мектеп тәжірибесінде әдебиетті оқытудың мынадай дәстүрлі әдістері қолданылады: Шығармашылық оқу әдісі Эвристикалық әдіс Зерттеу әдісі Репродуктивті әдіс Ендігі жерде аталған әдістерге тоқталайық. Шығармашылық оқу әдісі шәкірттердің оқырмандық қабілетін тәрбиелеу мақсатында көркем шығарманы оқып- үйренудің алғашқы кезеңіндеде, соңғы кезеңінде де қолданылуы мүмкін. Мұнда төмендегідей әдістемелік тәсілдер пайдаланылады: Мұғалімнің мәнерлеп оқуы; Көркемсөз шеберлерінің мәнерлеп оқуы; Артистердің орындалуындағы жеке сахналық көріністер, бөлімдер; Оқушыны мәнерлеп оқуға үйрету; Көркем мәтінді ұстаздың комментарий түсінік бере оқуы; Әңгіме жүргізу; Шығармашылық тапсырма беру: -жаттау, -жоспар құру, - эпизодтарға тақырып қою, - мәтінге жақын баяндау, - көркем баяндау, - сценарий құру, - пікір жазу, - шығарама жазу. Эвристикалық ( ішнара ізденіс) әдісі – мұнда да негізгі оқу материалы көркем шығарама. Оны талдау арқылы көркем- эстетикалық рухани адамгершілік, қоғамдық – философиялық мәселелердіңмәнін ашу көзделеді. Бұл әдіс көбіне эвристикалық әңгіме түрінде жүргізіледі. Мұны кейде эвристикалық әңгімеден соң ұстаздық сұрау тапсырмалары бойынша шәкірттердің өздері орындалуы да мүмкін. Бұл әдіс мынадай әдістемелік тәсілдер арқылы іске асырылады: Логикалық сұрақтар жүйесі Тапсырмалыр жүйесі Мұғалімнің өзінің немесе мұғалім ұсынысымен шәкірттің проблема қоюы, пікір сайыс ұйымдастыру. Эвристикалық немесе ішнара ізденіс әдісі оқушыларға көркем шығарма талдауда, әдеби- теориялық ұғымдарды меңгеруде, әдеби тарихи үрдістердің заңдылықтарын өз бетінше ізденуіне, сыни тұрғыда ойлануына көмектеседі. Зерттеу әдісі- мұндағы негізігі мақсат оқу материалдарының бұрынғы сабақтарда қамтылмаған жаңа қырларын, тың астарын ашу. Бұл әдіс ұстаздың шәкірттерге зерттеу тұрғысындағы проблемалық тапсырмалар беруі арқылы орындалады. Эвристикалық әдіс бойынша жекеленген тапысырмалар берілсе, зерттеу әдісі оқушылардың өздігінен анағұрлым күрделі мәселелерді шешуіне бағытталған. Бұл, әсіресе семинар, конференция сабақтарында баяндама, реферат жаздыруға ыңғайлы. Репродуктивті әдіс- бұл әдісте оқытушы белгілі бір оқу материалын проблеме қоя отырып баяндайды, әрі оған өзі жауап береді, тақырыптың мәнін түсіндіреді. Содан соң шәкірттерден дәл осы ізбен қайталап, басқа оқу материалын түсіндіруді талап етеді. Бұл репродукция, яғни қайталау көшірме жасау әдісі болып есептеледі. Репродуктивті әдісте қолданылатын тәсілдер: әңгіме ( жазушының өмірі мен шығармашылығы жөнінде оқытушы әңгімесі) шолу лекция ( оқу құралдары, техникалық көрнекі құралдарды пайдалана отырып) тапсырма беру( оқулық, оқу құралдары бойынща) сұрақтарға жауап беру( оқу материалын арқау ете отырып) Мектеп пәнді оқытуда жоғарыда айтылған әдіс- амалдардың қай- қайсысы да көбінесе дара күйінде қолданылмайды. Олар сабақтың тақырыбы мен мақсатына, өтілетін оқу материалының өзгешелігіне байланысты араласып, тоғысып келіп отырады. Бұлардың қайсысын қашан, қайда және қалай қолдану-мұғалімінің билігіне беріледі. жүктеу/скачать 2,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|