И қазақ тіл білш інің антологиясы с. Исаев Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар Павлодар 2010



Pdf көрінісі
бет58/167
Дата25.02.2022
өлшемі10,59 Mb.
#133346
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   167
Байланысты:
И аза тіл білш іні антологиясы с. Исаев азіргі аза тілінде

роз 
түлғасын 
розы, ро-
зам, 
т. б. сияқты түлғалармен қатар қойып қарауға болады 
(МСС, 19, 20, 220). Нольдік форманы осылай тануды И. Е. Ма-
44


манов та қолдайды. Түркологиялық әдебиеттерде ілік, табыс, 
т. б септік мағыналарында, бірақ ешбір формасыз жүмсалып 
түрған сөздерді атау септік терминінен басқа негіз (основной) 
септік немесе белгісіз (неопределенный) септік деп атау тіпті 
де кездейсоқ емес. И. Е. Маманов қазақ тілінде нольдік формаға 
ілік, табыс, барыс септік түлғаларының түсіріліп айтылуы 
мен бүйрық райдың екінші жақ жекеше түрін ғана жатқызады
(М.-ҚҚТ ЛТ, 74-79).
Міне осы ыңғайда нольдік форма мен грамматикалық 
форманың ара қатынасын ашып алған жөн. Рас, қазақ тілінде
де, оасқа да түркі тілдерінде де негізгі сөз таптарына жататын
сөздер ешоір қосымша көрсеткіштерсіз-ақ негізгі түоір күиінде 
түрьга белгілі лексикалық мағынаны білдіреді, міне соның 
нәтижесінде ол сөз жалпы грамматикалық мағынаға да ие бо- 
лады. Өйткені сөздің жалпы грамматикалық мағынасы оның 
лексикалық мағынасы негізінде, атап айтқанда, лексикалық 
мағьгааның жалпылануы арқылы туындайтыны талассыз нәрсе. 
Соның арқасында сөздер белгілі ортақ қасиеттері арқылы топ- 
талады. Мысалы, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   167




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет