Каз Мектеп-10-2015. indd
жүктеу/скачать 1,6 Mb. Pdf көрінісі
|
Каз-Мектеп-10-2015
| «Нұр Бибінің газет-журналдардан топтама өлеңдерін оқығандағы бір риза
болатыным – шынайылығы. Бір оқығанда қарапайым өлеңнің өнбойынан ал- даусыз ақиқатты, шымқай шынайылықты көргенде ақынға деген ықылас пейілің арта түседі. Рас, Нұр Бибінің өлеңдерінде күрделі ізденіс иірімдері көп кездесе бермеуі де мүмкін. Бізде экспериментатор, новатор ақындар саусақпен санарлықтай ғана. Дәстүрлі поэзия ағымымен жарқ етіп бірден көзге ша- лына қоюың тағы қиын. Мұны Нұр Бибі білмей жүрген жоқ. Туабітті ақындық, ішкі сенім мен тағдыр – осы үштаған ақын қыздың тұлабойын құраған. Қай-қайсы өлеңдерінен де осы үш қасиет жәутеңкөзденіп тұрады. «Жансәуле» оқырманға осынысымен ұнайды ғой деймін. Бұрын ұжымдық жинақтар мен республикалық басылымдарда көрініп жүрген ақын қыздың бұл алғашқы кітабы. Алғашқы кітап – ақынның тұлабойы тұңғышы ғой. Нұр Бибі ақынды осы сүп-сүйкімді «тұңғышымен» құттықтайық, ендеше. Өмірі ұзақ болғай...» – деп өзінің ақ батасын берген екен. 2004 жылы Нұр Бибі Омардың «Сағыныш сағымдары» деп аталатын кітабы Шымкенттегі ақын Нармахан Бегалыұлының «Ордабасы» баспасы- нан жарық көреді. Көлемі алты баспа табақ туынды бар болғаны 500 данамен ғана тарайды. Бұл -- өзге елдегі таралыммен салыстырғанда он есе кем деген сөз. «Тұрбат таңы», «Көңіл тамшылары», «Жүрек лүпілі» атты бөлімдерде туған ел мен жер, табиғат, тіршілік туралы толғаныстары, сондай-ақ махаб- бат лирикалары орын алған. Ұлағатты ұстаз, ғибратты ғалым Тұрдыбай Қалдыбаев ақын қыз жай- лы: «Халық арасында Нұр Бибі ақынның есімі «Оңтүстіктің отаншыл ақыны», «Қазығұрттың қымыздығы» ретінде тараған. «Қазығұрттың қымыздығы» деп ақынды қызғалдаққа емес, қымыздыққа теңеуінің өзіндік себебі бар. Қызғалдақ жарқ етіп алыстан көз тартады. Көктемде қызғалдақ толы даланы көргенде қуансаң, жаз өткен соң оның орнын сипап қаласың. Бірақ Тұрбаттың тумасы Нұр Бибі ақында жарқ етпе қасиет жоқ. «Туған жерім» деп жыр төккен Нұр Бибінің нәзік жырларымен сусындаған жанның алыстан шөлдеп келіп қымыздыққа тап болған аңсарын аңғарасың. Оның өлеңін қашан шөлің қанғанша бас алмай оқып, ләззатқа кенелесің», – деп таңырқай тамсана түседі. Осы кітаптың жарық көруіне орай ұйымдастырылған шығармашылық кештер Ташкент, Газалкент қалалары мен өзінің туып-өскен Қазығұрт ау- данында кеңінен атап өтіледі. Жарты ғасырлық мерейтойы Шымкент пен Қазығұртта кеңінен тойланады. Бұл салтанатты кештерде ақын қыздың әріптестері ән-жырдан шашу шашса, ұстаздары мен шәкірттері, сондай-ақ ағайын-туыс, бауырлары да ыстық ықыласқа толы ізгі лебіздерін жарыса жеткізген. 2005 жылы Шымкенттегі облыстық «Оңтүстік Қазақстан» газетінің жанынан ашылған «Оңтүстік» баспасынан «Ақындықты әруақ жолына айырбастаған қыз» атты кітабы жарық көреді. Онда тұрбаттық халық емшісі Бақытгүл Айтбаева жайлы баяндалады. Көлемі алты баспа табақ бұл кітап 1000 данамен шыққан. 2007 жылы Шымкенттегі «Кітап» баспасынан жарық көрген кітабы «Бақытсыздықтан бақыт тап» деп аталады. «Мені үнсіз кешірер деп...», «Тұрбатта тұнған сырлар көп» атты бөлімдерге өлең, мақала, эсселері енген. Онда шекараның арғы-бергі бетіндегі бауырларымыз жайлы ой өрбітумен қатар өлең-жыр арнайды. Көлемі 15,5 баспа табақ, таралымы небәрі 500 дана ғана. 56 www
.kazmektep.kz 2011 жылы Алматыдағы «Нұрлы Әлем Шыңы» баспасынан жарық көрген «Жақсы жоқ деп айтпаңдар...» кітабы оқырмандар назарына ұсынылған. Онда өмірде елеусіздеу жүргенімен, ерен еңбек тындырған қарапайым жандар жайлы сыр шертеді. Көлемі тоғыз баспа табақ, бұл кітабы 500 данамен шыққан. Ташкенттегі «Фан» баспасында жарық көрген «Артында өлмейтұғын із қалдырған...» кітабындағы «Бостандығым – гүл мекен», «Алыстап кетті-ау сол күндер» атты бөлімдерде шеткейдегі қандастарымыздың өмірі, тұрмыс- тіршілігі кеңінен сөз етіледі. Танымал тұлғалары туралы толғанып, әйгілі демалыс орындары жайлы сыр шертеді. Таяуда өзінің таңдамалы өлеңдер мен естелік, эсселер жинағы жарық көрді. Бұған қоса жеңгесі Махсуданың ғибратты ғұмырын баяндайтын «Құлпырған қызғалдағым ең...» кітабы оқырмандар қолына тиді. Осылай- ша арынды ақындық жол парасатты жазушылыққа нық сеніммен жалғасып келеді. Бұған қоса орыс, қырғыз, қарақалпақ, өзбек тілдерінен еркін ау- дарма жасайды. Бірқатар ақын-жазушылардың туындыларын төл тілімізде сөйлеткен. Сонымен қатар ақын қыздың ұйымдастыруымен Қазығұрт ауданындағы жас таланттардың «Нұх Пайғамбардың кемесінен нәуірзектер ұшады» өлеңдер жинағын жарыққа шығарды. Ондағы мектеп оқушыларының туған жерге, ана тіліне, тәуелсіздікке, ата-анаға, ұстазға, достыққа, ұлы адамдарға, өмірге деген сүйіспеншіліктері нәуірзек жырлары, толғаныстары, жүрек лүпілдері сұлу сезімге жетелейді. Сөз орайы келгенде, аталмыш туындының демеушісі – аудандық білім бөлімі екенін де тілге тиек ете кетейік. Туған елге оралып, «Шымкент келбеті», «Ақиқат – Истина», «Сана және нарық», «Замана» газеттері, «Домалақ ана» журналы және «Кітап», «Оңтүстік Қазақстан» газетінің жанындағы «Оңтүстік» баспаларында қызмет істеген. Бүгінде құрметті еңбек демалысында жүрсе де жазу-сызу- дан еш алыстаған емес. Ол республикалық әдеби-көркем, мәдениет газе- ті – «Шұғыланың» ақылдастар алқасының мүшесі. Ұл-қыздарымен бірігіп шығаратын «Жұлдызды өмір» газеті редакциясының кеңесшіcі. Өлеңдерінде туған жерінің топырағын да, тасын да, бұлағын да, гүлін де тамсана жырға қосатын ақын қыздың адамдар бойынан табылатын рухани мәнділік, эстетикалық қуат, дүниетанымдық сипаттың айқын көріністерін тебірене тіл қатқан терең толғанысы арқылы тамаша ашып бере алған десек, артық айтқандық болмас. Оның шығармашылығы жайлы оң пікір айтушы қаламгерлер мен әдебиетші ғалымдар аз емес. Мәселен, кезінде Тұтқабай Иманбеков «Айналайын, Нұр Бибі Бола бергін жыр гүлі!», – деп тебіренсе, Мекемтас Мырзахметов «Нұр Бибі, бойыңдағы ақындық талантыңның бағасына балалықпен жетпей жүрме!», – деп өзінің ағалық жанашырлық көзқарасын танытқан. Хан қызындай Ханбибі Есенқарақызы «Нұр Бибі келгенге дейін арпа ішінде бір бидай болып жүруші ем, енді арпа ішінде екі бидай болдық», – деп қуанған екен. Ал өзбек ақыны, Мемлекеттік Әнұранның авторы Абдулла Орипов «Нұр Бибідей ақыны бар ел -- нұрлы ел», – деп оның атақ-абыройын асқақтатып, мерейін өсіре түседі. Нұр Бибі ақын 2000 жылы Қарауылбек Қазиев атындағы әдеби сыйлықты иеленген. «Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне – 20 жыл» мерейтойлық медалімен марапатталған. Қос ұлы мен бір қызынан бірнеше немере сүйген. Міне, ақын қыз өзінің алпыс – тал түсіне осындай толағай табыспен, көл-көсір қуанышпен келіп отырған жағдайы бар.
жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|