Лекция мазмұны:
Бұл топша элементтерінің сыртқы электрондық қабаттары (n-1)d10 ns2np3 (Аs, Sb), 4f 5d10 6 s2 6р3 - Ві; Сондықтан толық электрондық аналогтары үшін +5 тотығу дәрежесі сурьма үшін тұрақтырақ. Аs - Sb - Ві +3 тотығу дәрежесінің тұрақтылығы осы қатар бойынша артады, ал -3 тотығу дәрежесінің тұрақтылығы кемиді.
Табиғатта кездесуі және алу.
Бұл элементтердің минералдары көп: жер бетінде Аs - 5.10-4 % , Sb - 4.10-5 % ; Ві - 2.10-5 % , көбінесе күкіртпен бірге кездеседі: АsS реальгар, ҒеАsS арсенопирит; Sb2S3 антимонит; Ві2S висмутит; Ві2Те2S тетрадимит. Оларды алу үшін алдымен сульфидті қосылыстарын оксидтерге айналдырып, карботермия не металлотермиялық әдістермен тотықсыздандырады:
2АsS + 4,5О2→ 2SО2 + Аs2О5
Аs2О5 +5С → 2Аs + 5СО.
Аса таза Аs пен Sb алу үшін оларды гидридтерге айналдырып, сосын оларды айырып алады.
АsН3 - арсин; SbН3 - стибин, ВіН3 - висмутин.
АsН3 - SbН3 - ВіН3 - тұрақтылығы азаяды, газдардың улылығы артады. Түсті металдар кендеріндегі кездесетін мышьяк, сурьма, висмуттың қосылыстарын тұз қышқылымен өңдеп, гидридтерін алады:
Аs2Zn3 +6HCI =2 АsH3 +3ZnCI2
t 0
2 АsH3 = 2 Аs + 3H2 - шыны түтікте «қара айна» - Аs пайда болады, осы арқылы криминалистер мышьякпен уланғандықты анықтайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
