15
Көк
2
3
4
5
6
3
4
5
6
4
5
5
Қызыл
12
11
10
9
8
10
9
8
7
8
7
6
Сонынан дәптерге үш кесінді сызуға болады (кез келген нұсқасын).
18-ші есеп. Біреуі екіншісінен 2 см ұзын және бірге кесінділер 14 см құратын, екі кесіндіні сызыңдар.
Шешуі. Кесінділерді сызу үшін олардың ұзындығын анықтау керекғ яғни есепті шығару керек: Бір кесінді екіншісінен 2 см ұзын. Бірге кесінділер 14 см құрады. Кесінділердің ұзындығын табайық.
Есепті 14 санының құрамына тіреле отырып, таңдау-іріктеу әдісі мен шығаруға болады.
Кестеде есептің шартын орындайтын екі нұсқа ғана (біреуі екіншісінен 2 см ұзын болғандай): бұл 6 см және 8 см немесе 8 см және 6 см.
19-шы есеп. Әкесі ұлдары мен үшдоңғалақты және екідоңғалақты велосипедтерді тепті. Барлығы 7 доңғалақ болды. Неше үшдоңғалақты велосипед болды? Әкесінде неше ұл бар?
Шешуі. Үшдоңғалақты велосипедте – 3 доңғалақ, екідоңғалақты велосипедте – 2 доңғалақ. Барлығы 7 доңғалақ. Таңдау-іріктеу арқылы 2 және 3 сандары арқылы 7 санын қалай шығаруға болатының анықтаймыз: 7 = 3 + 2 + 2.
Есептің жауабын сызба арқылы да табуға болады:
Үшдоңғалақты велосипед – біреу, екідоңғалақты – екеу. Барлығы үш велосипед. Яғни, үш адам болды: әкесі және екі баласы.
20-шы есеп. Үш оқушы 14 бүктеме сатып алды. Қайрат Санжардан 2 есе кем бүктеме сатып алды, ал Жомарт Қайраттан артық, Санжардан кем бүктеме сатып алды. Әрқайсысы неше бүктемеден сатып алды?
Есепті таңдау-іріктеу әдісімен шығарамыз. Таңдауды есептін шартына сәйкес жасаймыз:
1) Қайрат Санжардан 2 есе кем бүктеме сатып алды немесе Санжар Қайраттан 2 есе артық бүктеме сатып алды;
2) Жомарт Қайраттан артық, Санжардан кем бүктеме сатып алды.
1
2
–
3
2
4
3
9
3
6
4
13
3
6
5
14
Жауабы: Қайрат 3 бүктеме, Жомарт – 5, Санжар – 6.
21-ші есеп. Әкем 24 литр бензин сатып алып, 3 оңлитрлік канистрге құйды. Барлық канистр бензинге толтырылды ма?
Шешуі. Барлығы 24 литр бензин және 3 оңлитрлік канистр бар. Канистрлерді бензинге толтырайық.
Бірінші канистрді толтырайық: 24 – 10 =14 (л), сосын екінші канистрді: 14 – 10 = 4 (л). Қалған бензинді үшінші канистрге құюға болады.
Жауабы: екі канистр толық, біреуі толық емес.
22-ші есеп. Өгей шеше Золушканы шақырып: "Мына 5-литрлік және 9-литрлік шелектерді алып өзеннен су әкел" - деді. Золушкаға осы тапсырманы орындауға көмектесіңдер.
9
0 9
5 4
0 4
4 0
4 9
5 8
0 8
23-ші есеп. 5-литрлік және 3-литрлік банкалардың көмегімен су құбырынан шелекке 4 литр суды қалай құйып алуға болады?
Шешуі:
Достарыңызбен бөлісу: |
