Ұлттық ҚҰҚЫҚ жоғары мектебі (әділсот, адвокатура және кәсіпкерлік құқық)
жүктеу/скачать 1,26 Mb.
|
КР МКТарихы силлабус
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Жоспары: 1.Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы. Казревкомның қызметі. 2.Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасының құрылуы.
- 3.Қазақ жерлерінің ҚАҚСР-ның құрамына бірігуі 4. Қазақстан социалистік құқықтық жүйесінің қалыптасуы мен дамуы. 1926 жылғы ҚАКСР Конституциясының жобасы.
- 5. Қазақстанда жартылай көшпелі қазақтардың отырықшыландыруы мен ауылшаруашылық ұжымдастырудың құқықтық салдары.
- 3. Дәрістің қысқаша мазмұны
| 1. Дәрістің мақсаты: Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы, қазақ жерлерінің ҚАҚСР-ның құрамына бірігуі, 1926 жылғы ҚАКСР Конституциясының жобасы. Қазақстанның Автономиялы Республикадан одақтас республикаға айналуы. 1937 жылғы ҚазКСР Конституциясы және Ұлы Отан соғысы кезінде мемлекет пен құқықтың дамуын жан-жақты обьективті түрде талдап, мазмұнын ашып беру.
2. Жоспары: 1.Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы. Казревкомның қызметі. 2.Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасының құрылуы. 3.Қазақ жерлерінің ҚАҚСР-ның құрамына бірігуі 4. Қазақстан социалистік құқықтық жүйесінің қалыптасуы мен дамуы. 1926 жылғы ҚАКСР Конституциясының жобасы. 5. Қазақстанда жартылай көшпелі қазақтардың отырықшыландыруы мен ауылшаруашылық ұжымдастырудың құқықтық салдары. 6. Қазақстанның Автономиялы Республикадан одақтас республикаға айналуы. 1937 жылғы ҚазКСР Конституциясы. 7. Ұлы Отан соғысы кезінде мемлекет пен құқықтың дамуы. 3. Дәрістің қысқаша мазмұны: 1917 жылы 25 қарашада Петроградта большевиктер партиясы басқарған қарулы көтеріліс жеңіске жетті. Уақытша үкімет құлады. Мемлекеттік билік кеңестердің қолына өтті. Кеңес өкіметі жүмысшылар мен шаруалардың диктатурасы болды. Бұл өкіметтің өзегін большевиктер партиясы кұрды. Кеңес өкіметі жаңа қоғам-социалистік жүйені социалистік мемлскет пен социалистік құқықты құруға бет алды. Социалистік мемлекет пен құқықты қалыптастырудағы большевиктердің көсемі В.И.Ленин өзінің көптеген еңбектерінде жан-жақты талдап жасады. 1917 жылы 25-26 қарашадағы бүкілресейлік кеңестердің II сьезі жаңа өкімет органдарын құрды. Халық Комиссарлары Кеңесінің Халкомкеңес төрағасы болып В.И.Ленин сайланды. Бүкілресейлік Орталық Атқару комитетінің (БОАК) төрағасы алғашқы кезде Я.Свердлов, 1919 жылдан М.И.Калинин болды. Салаларды басқару үшін Халықкомиссариаттары құрылып, оларды Халық комиссарлары басқарды. 1917 жылдың соңы мен 1918 жылдың басында Қазақстанның барлық облыстарында Кеңес өкіметі жеңіп, билікті қолға алды. Қазақстанда бір орталықганған Кеңестік биліктің орнауы Қазақ революциялық Комитетінің (Казревкомның) құрылуымен байланысты. 1919 жылы 10 шілдеде РКФСР Халкомкеңесінің декретімен казақ өлкесін басқару жөніндегі революциялық комитет кұрылды. Қазревком Казақ автономиясын қүрғанға дейінгі қолына барлық жоғары әскери және азаматтық билікті шоғырландырған орган болды. Қазревком өлкедегі үкіметтің функцияларын атқарды. Оның төрағасы С.Пестковский, мүшелері: Ә.Жанкелдин, Б.Қаратаев, М.Тұнғаншин, С.Меңдешев, А.Байтұрсынов, Б.Каралдин т.б. Алашорда тараған соң, оның кейбір мүшелері Кеңес өкметінің жұмысына тартылып Қазревкомның кұрамына өтті. 1920 жылы 26 тамызда РКФСР Халкомкеңесінің төрағасы В.И.Ленин және БОАК төрағасы М.И.Калинин "Қырғыз (Қазақ) Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасын құру туралы" декретке кол қойды. Осылай РКФСР құрамында Қазақ АКССР-і кұрылды. Қазақ автономиясының құрылуы сөзсіз аса маңызды тарихи және саяси оқиға болды. Қазақ халқының автономия түрінде болса да мемлекеттілігі қалпына келтірілді, оның территориясы белгіленді. В.И.Ленин және М.И.Калинин қол қойған декретте ҚАКСР-дің орталық органдары Қазақ Орталық Атқару комитеті (КазОАК) пен Қазақ Халық Комиссарлар Кеңесі екендігі анықталды, 12 халық комиссариаттарын және Заволжье әскери округіне бағынышты қазақ әскери комитетін құру белгіленді. 1920 жылы Орынборда Қазақстан Кеңестерінің Қүрылтай сьезі өтті. Сьезд ҚАКСР-нің орталық мемлекеттік органдарын Казақ Орталық Аткару комитетін құрып, оның төрағасы етіп С.Меңдешевті бекітті. Қазақ Халық Комиссарлар Кеңесінің төрағасы болып Р.Радусь-Зенкович бекітілді. Қазақстанның астанасы болып Орынбор қаласы жарияланды. Құрылтай сьезі "ҚАКСР-дің еңбекшілері қүкығының декларациясын" қабылдады. Бұл конституциялық мәні бар КАКСР-дің мемлекеттік құрылымын, территориясын, сайлау жүйесін т.б. жақтарын анықтаған құжат болды. Декларация 1926 жылы қабылданған КАКСР-дің бірінші конституциясының жобасына кірді. Қазақстандағы жоғарғы өкімет билігі Кеңестердің бүкіл қазақтық сьезі болып табылды. Бұл сьезд Қазақ Орталық Атқару комитетін сайлайды. ҚазОАК 75-ке дейін мүшеден және 25 мүшелікке кандидаттан тұрды. Бүкілқазақтық сьезд ҚазОАК жылына бір рет шақырады. ҚазОАК бүкілқазақгық сьездер аралығында жоғары билік органы болып есептелді. 1930-жылдардың ортасында бұрынғы КСРО-да аса күрделі өзгерістер болды. Капитализмнен социализмге отетін өтпелі ксзсң аяқталып, социалистік қоғамдық қатынастар негізінен жеңіске жетті деп есептслді. Бұндай үлкен қорытынды индустрияландыру, ауыл шаруашылығын ұжымдастыру (коллективтендіру), мәдени революцияның шешуші жсңістсрімен байланыстырылды. Адамды адамның қанауының саяси-экономикалық негіздері жойылды деп саналды. Мұндай түбегейлі өзгерістер КСРО Конституциясын озгертуге негіз болды. 1936 жылы 5 желтоқсанда КСРО-ның жаңа Конституциясы қабылданды. Конституцияда Қазақстанға Одақгық республика мәртебесі берілді. Осылай ҚАКСР-і Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасына айналды. Қазақстанның одақтас республикаға айналуы сөз жоқ аса маңызды саяси тарихи оқиға болды. Бұл Қазақстанның болашақ тәуелсіздігін қамтамасыз етксн үлкен мәнді қүқықтық акті және саты болды. Осыған байланысты 1937 жылы 26 наурызда бүкіл-қазақстандық кеңестсрдің төтенше X сьсзі Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Конституциясын бекітті. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Конституциясы 11 тараудан 125-баптан тұрды. I тарауда қоғамдық құрылыс анықталды. 1-бапта ҚазКСР жүмысшылар мен шаруалардың социалистік мемлекеті деп корсетілді. ҚазКСР-дің саяси негізі еңбекшілер депутаттарыньщ кеңестері деп анықталды (2-бап). ҚазКСР-дің экономикалық негізі социалистік шаруашылық жүйесі жоне социалистік меншіктегі өндіріс құралдары мен саймандары (4-бап) дсп танылды. Социалистік меншік не мемлекет меншігі не колхоздық кооперативтік меншік түрінде болды. Сондай-ақ азаматтардың өзіндік меншігі мойындалды. Социалистік шаруашылыктың мемлекеттік жоспар бойынша дамып отыратыны айқындалды. Еңбек ету әр азаматтың міңдеті екендігі көрсетіліп, "Еңбек етпеген - ішіп жемейді" принципі конституцияда атап өтілді. II тарауда "Мемлекеттік құрылыс" бекітілді. 13-бапта экономика, саясат, отан қорғау және өзара жәрдемдесуді жүзеге асыру мақсаты мен ҚазКСР басқа да одақтас республикалармен КСРО-ға бірігіп отырғандығы көрсетілді. Осыған сүйеніп ҚазКСР-ы КСРО конституциясының 14-бабында көрсетілген құкықтарды КСРО-ға оның атынан басқаратын жоғары өкімет органдары мсн мемлекет басқару органдарына қамтамасыз етіп береді. КСРО заңдары Казақстан территориясында міндетгі түрде қолдануга жатты. Қазақстан азаматы КСРО азаматы болып есептелді. III тарау мемлекетгік окімет билігінің жоғарғы органдарына арналды. ҚазКСР-да өкімет билігінің жоғарғы органы — ҚазКСР-ның жоғарғы кеңесі болды. Бірден-бір заң шығаратын орган тек Жоғарғы Кеңес болды.Сессиялар арасында жұмысты Жоғарғы Кеңес сайлаған оның Президиумы жүргізді. Мемлекеттік өкімет билігінің атқарушы және өкімші жоғарғы органы ҚазКСР-ның Халық Комиссарлар Кеңссі болды. Бұл орган рсспубликаның үкімсті болып табылды.Мемлекеттік басқарудың салаларына халық комиссарлары басшылық етті.Нсгізгі заң жергілікті кеңестердің билігін, құрылысын, жұмыс тәртібі мен құқықгарын белгіледі. Глоссарий (терминдер): халық комиссарлық кеңес (халкомкеңес), Бүкілресейлік Орталық Атқарушы Комитет (БОАК), Қазақ революциялық комитеті (Қазревком), ұлттық конгресс, құрылтайшы жиналыс, халық комиссариаттары, третей соттары, уездік халық соты, аумақтық халық соты, революциялық трибунал, халық соттары, заседательдер және т.б. жүктеу/скачать 1,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|