«өлі салмақ» шығындары
деп аталады. Олар
ММ
1
Е көлеміне сәйкес (72 сурет). Жоғарылау бағаның екінші салдары – тұтынушы артығының
қысқаруы (азаюы), ол Р
м
АМ
1
үшбұрышпен көрсетілген. Алайда, өндіруші артығы, керісінше,
өседі – ол Р
м
М
1
, ММ
1
, МС қисық сызығы мен координат өсі араларындағы фигураға сәйкес. Бұл
көлемдер
Харбергер үшбұрыштары
деп аталады. Американдық экономист А. Харбергер
олардың көмегімен монополияның қоғамдық шығындарын бағалауға тырысты. Тұтастай
алғанда, Харбергер үшбұрыштардың өмір сүру (бар болу) идеясынан, «өлі салмақ»
шығындарынан сияқты келесі түйін шығаруға болады: бағаның монополиялық белгілеу
механизмі, Парето бойынша, тепе-теңдікті бұзып, қоғамдық әл-ауқатты төмендетеді.
Монополия жағдайларында нәтижеліліктің төмендеуі мына себептерден болады: бәсекелес
күштердің қысымы (әсері) жоқтығынан монополистің технологияны жетілдіруге, өнімнің
сапасын көтеруге ынтасы төмендейді. Х. Лейбенстайн жасаған бұл болжау
Достарыңызбен бөлісу: |
