2. Нарықтық құрылым (нарық моделі, үлгісі)
– фирмалардың өзара әрекеттестігінің
ерекшеліктерін, бағалар мен өндіріс көлемін белгілеу әдістерін анықтайтын нарықтық
ұйымдастырудың белгілер жиынтығы. Нарықтық құрылымдар жіктеуінің басты өлшемдері:
сатушылар мен сатып алушылар саны, нарықтық жекешелендіру дәрежесі, кіру кедергілердің
бары (жоғы), фирманың бағдары. Осы тұрғыдан алғанда нарықтық құрылымдардың 4 негізгі
тұрпатын (түрін) айырады:
1. Таза бәсекелестік нарығы
– бұл нарық үлгісіне келесі сипаттар тән: баға бәсекелестігі,
сатушылар жағынан (тарапынан) бағаларға бақылаудың жоғы, сатушылар мен сатып алушылар
санының көптігі, стандартталған (бір түсті) өнім, нарықтық ақпараттың толық мөлдірлігі мен
қажеттілігі, шығу және кіру кедергілердің жоғы, фирмалардың тәуелсіздігі.
2. Таза монополия нарығы
– бұл тұрпатты нарықтың сипаты – нарық ұсынысының
жалғыз ғана өндіруші – монополистің қолында толық шоғырлануы, бірегей (ешқандай
сәйкестігі мен ауыстырушысы жоқ) өнім, кіру кедергілері (экономикалық, ауқым әсерімен
себептелген, заң – патенттер, лицензиялар және басқалар), монополистің бағаларды толық
бақылауы.
Достарыңызбен бөлісу: |
