Молодой учёный №14 ( 94 ) 2015 2


Қыстырма ретінде жұмсалатын сөздердің де септік



Pdf көрінісі
бет66/72
Дата28.01.2023
өлшемі1,74 Mb.
#166658
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   72
Байланысты:
moluch 109.2

Қыстырма ретінде жұмсалатын сөздердің де септік 
тұлғаларында қалыптасатыны арнайы еңбектерде ғана ай-
тылды. Шынында, Жамбыл өзінің ақындық дәметкен бала-
сына аталық аса қатал сын көзімен қараған (С. Бегалин).
Негізінде
, Сәкен шығармаларындағы кемшіліктер, 
жазушының өсу жолындағы қиыншылықтарына 
берген бағамыз әлі де дұрыс
(Ғ. Мүсірепов).
Асылында
, бұл бөлме осы үйдің бұйым сақтайтын 
музейі секілді
(Б. Соқпақбаев).
Тегінде
, әлі күнге шейін Балзиядан үмітін үзбесе 
керек, үсті-үстіне хат жазып тұрады
(С. Омаров). 
Бұл мысалдардағы шынында, негізінде, асылында, те-
гінде сөздері сөйлем ішінде өзге сөйлем мүшелерімен син-
таксистік қатынасқа түспей, оқшау орналасқан қыстырма 
ретінде жұмсалатын сөздер. Жатыс септік тұлғасында қа-
лыптасып, сөйлемге тек айтушының түрлі көзқарасын біл-
діріп тұр. Сонымен, сөздердің көнеленген септік жалғау-
лары негізінде өзге сөздерге ауысуына түбір қалпындағы 
сипатын сақтап, ешбір сөз түрлендіру жүйесіне енбестен, 
синтаксистік ықпалмен өзге сөз табы қатарына өтуі және 
есім сөздер белгілі септік жалғауларында тұрып, түрле-
нуші қасиеттен алшақтап, сөйлем ішіндегі қызметіне бай-
ланысты формалары көнеленіп, өзге синтаксистік қызмет 
атқаруы ықпал еткен.
Әдебиет:
1. Исаев С. Қазіргі қазақ тілі. Морфология. — Алматы: Өнер, 2007. — 340 б.
2. Әмір Р., Әмірова Ж. Жай сөйлем синтаксисі. — Алматы: Қазақ университеті, 2003. — 198 б.
3. Қадашева Қ. Көмекші сөзді сөйлем мүшелері: филол. ғыл. канд. … дис. — Алматы: ҚазМҰУ, 1993. — 129 б.
4. Иманалиева Ғ. Қазақ тіліндегі шылаулар синтаксисі: филол. ғыл. канд. … дис. — Алматы: ҚазМҰУ, 1994. — 150 б.
5. Молгаждаров Қ. К. Көне түркі тіліндегі шылау сөздердің лексика-грамматикалық сипаты: филол. ғыл. канд. … 
автореф. — Алматы, 2000–28 б.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   72




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет