Монография «Елтаным баспасы»
лексикалық • семантикалық
жүктеу/скачать 14,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Verstka фразеологизмдер
| лексикалық
• семантикалық • лексика-семантикалық өзгерістерге түседі. Мұндай тұрақты тіркестер окказионал фра- зеологизмдердің жасалу үлгісін көрсетеді. Айтушының лингвокре- ативтік ойлау əсерінен тілдің əлеуеттік мүмкіндіктерін пайдалану мақсатында қалыптасқан, қолданыс өрісінде əбден тұрақталған фразео- логизмдер семантикалық, прагмастилистикалық өзгерістерге ұшырайды. Фразеологизмдердің «стандарт» үлгілері сөйлеушінің бұрынғы қа- рапайым прагматикалық интенциясы шеңберінен шығып, лексикалық, семантикалық, эмотивтік, бағалауыштық, компоненттік деңгейде түрлі өзгерістерге ұшырайды. Окказионал фразеологизмдер – тыңдаушыға ерекше эмотивті əсер ететін тілдік бірліктер. Окказионалды фразеологизм өзінің тілдік про- тотиптерімен деривациялық байланысқа түсетін фразеологиялық тұлға- ның трансформациялануының түрлі тəсілдері арқылы жасалады. Сөйлеу жүйесінде белсенді қызмет атқаратын фразеологиялық тұлғалардың окказионалды пайда болу жолдары əрдайым ғалымдардың назарынан тыс қалмаған. Орыс тіл білімінде окказионал фразеологизм- дер туралы ғалымдардың еңбектерінде (М.М. Копыленко, З.Д. Попова, А.В. Кунин, А.М. Мелерович, В.М. Мокиенко, В.Н. Телия, Н.Ф. Алефи- ренко, А.В. Жуков, жəне т.б.) деривацияның түрлі тəсілдері мен амалда- ры айқын сипатталған. |