жан
ын шүберекке
түйіп, нар тəуекелге бел
буып
келіп отыр.(Ə.Кекілбаев).
•
Мұны естіген соң-ақ Құрман
етін сыртына теуіп, зəрін ша-
шып,
Жақсылықты
жер-көкке сыйғызбайтын
болып, əке-баба-
сынан бері қарай боқтай бастады. (М.Əуезов).
Фразеологизмдердің валенттілігі мəнмəтінде басқа сөздермен тіркес-
імділігінде анықталады. Тұрақты тіркестердің лексика-семантикалық
синтагматикасы шындық ортамен, сөйлеу жағдаятымен байланысты.
Фразеологиздердің «жаны» – сөйлеу жағдаяты.
Сонымен, «Фразеологияның синтагматикалық аспектісіне тұрақты
тіркестердің тіл бірлігімен заттық, ұғымдық, коннотаттық, эмпирикалық,
факультативті, селективті мағыналық бөліктерінің бір-бірімен үйлесіп
келу нормалары жатады» (Ғ.Хасанов. 363).
Синтагматикалық қатынас полисемияда өз ықпалын күшті дəрежеде
ұстайды.
А.Киклевич көпмағыналылықты тілдік жүйенің құбылысы ретінде по-
лисемия деп, ал сөйлеудегі (речь) құбылысты диасемия деп қарастырады.
(2007:97).
201
Достарыңызбен бөлісу: |
