Жетілген бәсеке нарығында фирманың жағдайы

Экономикалық теория 
 
95 
жұмыс  күші  жеңіл  және  жылдам  өзгеруі  мүмкін.  Басқа 
ресурстар  игеру  үшін  көп  уақытты  қажет  етеді,  мысалы  өндіріс 
орнын  өзгерту  мен  пайдалынатын  құралдардың  санын. 
Сондықтан  қысқа  мерзімді  және  ұзақ  мерзімді  кезеңдерді 
бөледі.  Қысқа  мерзімді  кезең  –  бұл  өлшемді  қуаттылық.  Бұл 
кезде  тек  өзгермелі  шығындар  өзгереді.  Кәсіпорын  өзінің 
өндіріс  қуатын    өзгерту  үшін    уақыт  кезеңі  өте  қысқа.  Бірақ, 
өндіріс  қөлемі  шикізат,  материал  және  жұмыс  күшін  өзгерту 
жолымен өзгеруі мүмкін. 
Ұзақ  мерзімді  кезең  –  ауыспалы  қуаттылық.  Бұл  кезде 
тұрақты  мен  өзгермелі  шығындар  өзгереді.  Бұл  кезең  кейбір 
фирмалардың  осы  салаға  кіруіне,  өндірістік  алаңын  және 
техника мен технологияны өзгерту уақытты қажет етеді. 
Қысқа  мерзімді  кезеңдегі  фирманың  тәртібін  қарайық.  Бұл 
үшін графикті  қараймыз, ол фирманың пайданы максимизациялау 
және фирманың  шекарасының мүмкіндігін көрсетеді. 
 
 
 
1.14-сурет. Шығындардың орта мөлшері 
 
Бұнда  әртүрлі  шығындардың  орта  мөлшері  бойынша 
мәліметтер келтірілген: 
  орта тұрақты шығындар төмендейді; 

Н. А. Маженова 
 
96 
  орта  өзгермелі  шығындар  төмендейді,  бұнда  басында 
масштаб  тиімділігі  әрекет  жасайды,  содан  кейін  түсімнің  азаю 
заңының әрекеті  болады. 
Графикте  көрсетілгендей,  шектелген  шығындар  (МС)  орта 
шығындардан  (АТС)  төмен.  Мұнда  орта  шығындардың  азаю 
кезі.  b  нүктеде  шектелген  шығын  оны  төменгі  орынымен  қиып 
өтеді.  b  нүктеде  нарықтық  баға  орта  жалпы  шығындарға  тең. 
Бұл  нүкте  шығынсыз  нүкте  деп  аталады,  яғни  өндірістің  қиын-
қыстау  көлемі.  b  нүктеден  оңға  қарай  шығындар өсе  бастайды.  

жүктеу/скачать 1,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: