Ойлау, сойлеу тіл және қарым-қатынасты дамыту арнайы білім беру кұралы ретінде принципі. Қалыпты дамушы бала өмірінің алғашқы күндерінен бастап-ақ сөйлеу ортасында тәрбиеленіп және затты-әлеуметтік өмірмен белсене араласуға мүмкіндігі бар болуы, сөйлеу тілі мен ойлауды дамытуға, карым-қатынас іскерлігін калыптастыруға қажетті барлық жағдайларды меңгереді.
Жалпы білім беретін мекемелердегі оқыту қалыпты балалардың сөздік қорын дамытуға багытталған. Қалыпты дамыған бала мектепке келгенде турмыстық у-ғымдарды меңгерген жағдайда болады. Осыдан кейін, біртіндеп ғылыми тұсініктер қалыптасады, сөздік логикалық ойлауы дамиды. Кемтар балалардың сөйлесу негізінде қарым-катынас дами бастайды, мінез-қүлқы қалыптасады.
Ақыл-ой немесе дене дамуындағы кез-келген кемістік баланың ойлауына, сөйлеу тіліне, қарым-қатынасына жағымсыз әсерін тигізеді.
Сөйлеу, ойлау және қарым-қатынастағы кемістіктер мүмкіндігі шектеулі балалар мен жасөспірімдердің барлық категорияларына тән дамуындағы өзіндік мәселелерді білдіреді. Сондықтан да, олар үшін маңызды кажетті жағдайдын бірі сөйлеу, ойлау және қарым-қатынасты дамыту бағыты бойынша тузету-педагогикалық жұмысты үйымдастыру.
Арнайы оқытудын тузету-теқестіру бағыты туралы принцип. Бұл принцип арнайы мектептердегі оқушылардың сактаулы сау күшіне сүйенуді талап етеді яғни зақымдалмаған анализаторлар мен ағза мүшелері, жүйелерді пайдалана отырып әзірленеді. Психикалық және дене дамуындағы зақымдалған немесе әлсізденген функцияларды реттеуге бағытталған түзету жүмысы ушін компенсациялау яғни теңестіру үрдісі қосымша қүрал ретінде карастырылады. Оқып үйрену көрмейтіндер үшін саусағының ұшымен сипау арқылы болса, естімейтіндер сөйлеп тұрған адамның ерін қимылы арқыы сейлеу мағынасын түсіне алады немесе ымдық қимыл арқылы үйренуге кабілетті.
Білім берудің түзету-теңестіру бағыты оқыту, түзету-дамыту процесін арнайы техникалық кұралдарының "қазіргі жүйесімен, компьютерлік технологиялармен қамтамасыз ету талабын білдіреді.
Жалпы бүл принцип арнайы білім беруде жетекші деп айтуға болады, өйткені нақты дамудағы кемістікгерді тузетуді камтамасыз етуін қадағалайды.
