«Қолданбалы биология және топырақтану негіздері»
жүктеу/скачать 3,34 Mb. Pdf көрінісі
|
toleubaev-koldanbaly-biologia
| Бұзаулататын бөлімшені даярлау
. Бҧзаулату кезінде мҥмкіндігіне қарай тазалықты толық сақтау мақсатымен жеке бҧзаулататын бӛлме жасайды, оның мал тҧратын орындары кең болуы керек. Бҧзаулататын қорада табындағы әрбір 100 сиырға он орын жасалады. Бҧл орынды жалпы мал қорасынан және бҧзау қорадан бӛлектейді. Бҧзаулататын бӛлмеге сиырды қоймастан бҧрын орынды, оттықтарды, нәжіс ағатын жарашықтарды және кӛң шығарылатын жерді ҧқыпты тҥрде сілтілі ыстық сумен жуады, креолиннің 5 пайыздық ертіндісімен немесе жаңа кҥйдірілген әкттің 25 пайыздық ертіндісін дезинфекциялау керек. Оттықтарды дезинфекциялағаннан кейін таза сумен жуу керек. Бұзауды қабылдау . Сиырдың бҧзаулауы алдынан мыналарды: иод немесе марганец қышқылды калий, қайшы, таза кенеп немесе жаңа туған бҧзауды қабылдау ҥшін қалың мата, сабын, жылы су, қолды сҥрту ҥшін таза сҥлгі әзірлеп қою керек. Бҧзауды таза сабанның ҥстіне жайып тасталған кірсіз кенепке немесе қалың матаға қабылдайды. Егер бҧзаудың кіндігі ӛзі ҥзіліп тҥспесе, оны дезинфекцияланған таза қайшымен тҥбінен 10-12 см тастап кесіп алу керек. Содан кейін бҧзауды сабанмен және таза қалың матамен сҥртіп қҧрғатады. Профилакторий- бҧл жаңа туған бҧзауларға арналған бӛлімше, онда олар 15-20 кҥн бойы болады, содан кейін жалпы бҧзау қораға кӛшіріледі. Егер профилакторий мал қорасынан бӛлек жерде болса, қатты аязда бҧзауды қорадан қораға апарып жҥргенде әбден орап қымтау керек. Бҧзауларды тасыған березентпен жабылған арнаулы жәшіктерді де пайдалануға болады. Профилактика бӛтен адамдардың кіруіне рҧқсат етілмейді. Әрбір бҧзаулатудан кейін бҧзаулататын бӛлімшенің тҧрар орны мен нәжіс ағатын жарақаты ыстық сумен жуады дезинфекциялайды . Жаңа туған бұзауды күту . Профилакторийде бҧзауларды таза дезинфекцияланған жылжымалы клеткаларда бағады. Әрбір бҧзау ҥшін жеке клетка керек, клетканың ҥлкендігі: ҧзындығы 1,2-1,4 метр, ені 1,2 метр, биіктігі 1 метір .Клеткалардың биіктігі 20-25 см аяқтары болады. Клеткалардың қабырғаларын шарбақша етіп жасайды. Планткалардың арасы 5-8 см болады. Клетканың алдынғы қабырғасында – шарбақша есік болады. Клеткалардың еденіне ағатын торшалар жасалады. Бұзауларға уыз ішкізу . Жаңа туған бғзаулар ҥшін уыз бірінші және оның орнына басқаны ауыстыруға болмайтындай азық болып табылады. Бҧл кәдімгі сҥтпен салыстырғанда оның қҧрамының ерекше болғандығынан.Уызішті жҥргізеді және бҧзеудың шек қарнын алғаш туғандағы тоңғағын тазартады.Бҧзауларды кемінде 15 кҥн енесінің сҥтімен асырайды . Егер осы уақытта бҧзаудың енесі ауырып қалса, бҧзауға шамамен алғанда дәл сол кезде бҧзаулаған дені таза басқа сыйырдың сҥтін береді. Төлді бағыттап өсіру. Сақа малға қарағанда, жаңа ӛсіп келе жатқан жас мал кҥтіп бағу жағдайларының әсеріне тез кӛнгіш келеді, бҧзаудың ӛсу дәуірін онда тҧқымдық және шаруашылық жағынан пайдалану мақсаты ҥшін керекті қасиеттерді яғни керекті шаруашылық бағытына қарай ӛсіру ҥшін пайдалану керек. Бағыттап ӛсіру дегеніміз жас тӛл ҥшін онда белгілібір қажетті сапаларды- ретсіз жетілгішттік, сҥттілік, бордақылауға бейімділік, дене бітімінің беріктігі және басқа сапаларды дамытуға кӛмектесетін бағып кҥту жағдайын жасау деген сӛз. Сонымен, жас тӛлді бағыттап ӛсіру организімнің жаңа табиғатын жасаудың қҧралы болып табылады. Бұзауларды жем, сулы көлемді азықтармен азықтандыру. Бҧзауларға бірғана қаймағы алынбаған сҥт бергенде сҥтті беру мӛлшерін артыру тоқталған кезеңнен бастап жемді рационға енгізеді, ал сҥт пен тартылған сҥтті ішкізгенде- шамамен алғанда 15- 20 кҥндігінен бастап енгізеді. Жем азықтары жоғары сапалы. Кӛгермеген борсымаған басқа қоспалармен араласпаған болуы тиіс, ҧсақ ҧнтақталған болуы тиіс. Екі апталығынан бастап бҧзауларды пішенге ҥйретеді.Бҧзаудың пішен жеуге ҥйретілген уақытынан 10 гр бастап 8-10 айлығына дейінгі әрбір бҧзауға 35-40гр-ға дейін жеткізіліп минерал тҧздарын жеммен қосып береді. Сұлы киселін әзірлеу . Бҧзаулардың жемді жақсы сіңірілуі ҥшін алғашқы екі айлығы кезінде оларға ботқа – кисель береді. Еленген сапалы жақсы сҧлы жармасына ыстық су қосып, 10 минут бойына мҧқият араластырады. Әрбір литр ботқада 80-85 гр сҧлы жармасы болады. Ботқаны жегізу алдында ғана дайарлайды, ӛйткені ол, әсіресе жазда тез бҧзылып кетеді, кисельмен бірге жемнің бір бӛлігін аздап суға шлап береді. Пішен тұнбасын әзірлеу. Пішен тҧнбасын жақсы бҧршақты пішеннен немесе жоғары сапалы пішен ҧнтағынан жасайды. Бір кг пішен ҧнтағын температурасы 70-80 0 С , 5-6 литр ыстық сумен араластырып 6 сағаттан кейін пішен тҧнбасын сҥзіп, 36 градусқа дейін суытады да, литріне шамасы бір грам тҧз салады, әзірленген тҧнбаны бір тәулік ішінде пайдалану керек. Пішен тҧнбасын бір айдан тӛрт айға дейінгі бҥзауларға сҥтпен немесе ботқамен қосып береді. Бұзауларды от жағылмайтын қораларда ұстап бағу. Бҧзау қораның қабырғасын жуандығы 23-24 см кепкен бӛренелерден, ал еденін -тегістеліп жақсы қюластырылған тақтайлардан жасау ҧсынылған. Бҧзауларды қҧрғақ, от жағылмайтын қораларда ӛсірудің артықшылығы сол- салқын температурада тыныс органдарының, қан айналысы, асқорту органдарының дамуына қолайлы әсер етеді, бҧзаулардың тіршілік ету қабілетін арттырады, осымен байланысты олардың азықтарын тауысып жеуін, азықтың жҧғымдылығын жақсартады. От жағылмаған қораларда жҧқпалы аурулар сирек болатындығы байқалады. Алты айдан кейінгі төлді азықтандыру . Сиыр малының 6 айдан кейінгі тӛлі ҥшін негізгі азықтары қыста балауса пішен, сулы азықтар және жемазықтар, ал жазда жем азықтар, жайылым шӛбі және кӛказықпен ҥстеп қоректендіру болып табылады. Тӛлдің рационына сабанды оның 12 айлығынан ерте енгізуге болмайды, тек 9 айлығынан бастап қана сабан беруге рҧқсат етуге болады. Тӛлді тәулігіне ҥш рет суарады. жүктеу/скачать 3,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|