Оқу жылында қазақстан республикасының жалпы орта білім беретін мектептерінде
жүктеу/скачать 6,44 Mb.
|
Әд нұс 20-21
- Бұл бет үшін навигация:
- Мектеп пен ата-аналар балалардың қоғамға қайшы әрекеттерден бас тарту мәдениетін тәрбиелеі тиіс.
- (сайттарға сілтеме: https://zhastar.org/application/ parentspage
| «Қазақстанның киелі орындары - Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы бойынша тәрбие жұмысының құрылымдық жүйесін ұйымдастырудың әдістемелік ұсынымдар;
білім беру ұйымдарында «Туған жер» бағдарламасы арқылы білім алушылардың қазақстандық патриотизмін қалыптастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар. (https://www.nao.kz) Білім алушылардың бойында патриотизм мен азаматтық жауапкершілікті қалыптастыру мен дамытуда әскери-патриоттық клубтар жүйелері, балалар мен жасөспірімдер қозғалысы, оның ішінде «Жас қыран», «Жасұлан», «Жас сарбаз» үлкен рөл ойнайды. Осыған байланысты, орта білім беру ұйымдарында Жас қыран» (1-4 сыныптар), «Жас Ұлан» (5-10 сыныптар) балалар мен жасөспірімдер қозғалысы қатарына білім алушыларды кең ауқымда тартуды ұйымдастыру қажет. Жалпы орта білім беретін мектептерде балалар мен жасөспірімдер қозғалысын кеңінен насихаттау мақсатында мектептегі өзін-өзі басқару органдарының рөлін күшейту және Мектеп комитетінің жұмысын «Жас Ұлан» бірыңғай балалар мен жасөспірімдер ұйымы («Жас Ұлан» бірыңғай балалар мен жасөспірімдер ұйымы» республикалық қоғамдық бірлестігі қызметін ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдамалар, https://www.nao.kz.) үлгісінде құру ұсынылады. Мектеп комитетінің қазіргі құрылымы білім алушы қызметінің негізгі салаларын көрсетеді және ол 7 бағыттан тұрады: «Зерде» - білім алушылардың зияткерлік дамуы, «Руханият» - рухани-адамгершілік даму, «Салауат» - спорттық жағынан дамуы, «Отан» - патриоттық тәрбие беру, «Жеті жарғы» - құқықтық білім беру, «Экоәлем» - экологиялық білім, «Еңбек» - еңбек тәрбиесі. Едәуір белсенділік танытқан оқушыларды көтермелеу үшін жыл сайын «Жыл оқушысы», «Үздік Ұланбасы» байқауларын ынталандыру мақсатында өткізу ұсынылады. Балалар мен жасөспірімдер қозғалысын дамытуға жауапты аға тәлімгерлердің біліктілігін арттыру үшін www.zhasulan.kz сайтының «Аға тәлімгерлердің қоржыны» https://www.zhasulan.kz/kz/project/view?id=14. бөліміне аға тәлімгерлердің жұмыстарын ұйымдастыруға арналған авторлық әдістемелік ұсынымдар мен құралдар орналастырылған. Жалпы білім беру ұйымдары «Жас Ұлан» Бірыңғай балалар мен жасөспірімдер қозғалысымен тығыз байланыста болуы және олардың облыстық, республикалық іс-шараларына белсенді түрде қатысуы керек. Жаңа оқу жылында патриоттық тәрбие аясында Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 75 жылдығына арналған нақты және маңызды патриоттық шаралар бойынша жұмысты жалғастыру қажет. Бұл - еліміздің тәуелсіздігі үшін күресте қаза тапқандарды еске алу, ардагерлермен кездесу, көрмелер, әскери-патриоттық әндер конкурстары, әскери-патриоттық тақырыптағы әдебиеттер оқу, бейнефильмдер қарау, ҰОС-на қатысқан туыстары, жерлестері туралы материалдар жинау, әлеуметтік акциялар. және т.б. Едәуір өзекті құқықтық тәрбие орта мектептің жоғары сыныптарында оқитын жасөспірім жастағы білім алушыларға арналған. Бұл қиын кезеңде баланың сенімі түбегейлі өзгеруі мүмкін. Уақытында тәрбиелік және алдын алу шаралары болмаған жағдайда, жасөспірімнің заңға қайшы әрекеті әдетке айналуы мүмкін. Құқық бұзушылықтар мен қылмыстардың алдын-алу жұмыстарына ерекше назар аудару қажет. Жоғары сынып білім алушыларын тәрбиелеудің басты мақсаты – заңды мінез-құлықты қамтамасыз ететін құқықтық сананы қалыптастыру. Жасөспірімдерге білім берудің негізгі формалары сынып сағаттары, лекциялар; экскурсиялар; әңгімелер; кино, теледидар; кештер; пікірталастар, баспасөзді, фильмдер мен кітаптарды, мақалаларды талқылау; көрнекі үгіт-насихаттар болуы керек. Жоғарғы сыныпта оқушыларды құқық қорғау органдарының қызметімен таныстыру, заңсыз мінез-құлық үшін жауапкершілік туралы түсіндіре отырып жасаған іс-әрекеттеріне жауапкершілікпен қарау керектігін баса айтқан жөн. Білім алушыларды «Бала құқығы туралы» БҰҰ Конвенциясымен, «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» ҚР Кодексімен және «Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы», «Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарымен таныстыруы қажет. Жасөспірімдердің репродуктивтік денсаулығы мен қауіпсіздігін қорғау бойынша зерттеу мәселесіне айрықша назар аудару қажет. Білім алушыларға құқықтармен қатар міндеттемелердің де бар екендігін және білімсіз құқықтық мәдениетті дұрыс қалыптастыру қиынға соғатынын түсіндір керек. Білім алушыларға құқықтар мен міндеттер арасындағы байланысты көрсету керек. Заңдарға құрметпен қарауды қалыптастыру маңызды. Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы заңдарды зерделеп, заң бойынша әркетке баруды мүмкіндігінше үйрету қажет. Заңдарға сәйкес өмір сүру әдеті бала кезінен қалыптасуы керек – мұғалімдер мен ата-аналар өздерінің өнегесімен мемлекетте белгіленген ережелерге толықтай сәйкес келетіндігін және құрметтейтіндігін көрсетеді. Мектеп пен ата-аналар балалардың қоғамға қайшы әрекеттерден бас тарту мәдениетін тәрбиелеі тиіс. Құқықтық мәдениетті қалыптастырудың негізгі формалары - оқыту, насихаттау, құқықтық практика, өздіінен білім алу тәрбиелеу, жекелеген тәрбие жұмысы. Қазіргі педагогикадағы құқықтық тәрбие әдістері сендіру, мәжбүрлеу, жеке мысал келтіру, көтермелеу арқылы көрінеді. Құқықтық мәдениетті тәрбиелеу өз әрекеттері үшін заңды жауапкершілікке тартылуға дайын тұлғаны қалыптастырады. Білім алушылардың психикалық денсаулығы мен өмірлік дағдыларын қалыптастыруға, мектептердегі зорлық-зомбылыққа жол бермеу, сондай-ақ кәмелетке толмағандар арасындағы суицидтің (бүгінгі таңда бұл проблема жасөспірімдер ортасында кездеседі) алдын алуға ерекше назар аудару қажет. Осы көрсеткішке әсер ететін факторлардың қатарында жаһандану мен интенсификацияның заманауи дәуіріндегі жастардың көптеген міндеттері мен проблемалары, отбасы мен мектептегі тәрбиенің жетіспеушілігі, Интернеттегі жағымсыз ақпараттың көп таралуы бар. Суицидтің алдын алу жұмыстары жүйелі және үздіксіз болуды қажет етеді. Оған тренингтер, пікірталастар, әңгімелер, түзету жұмыстары, ата-аналар жиналыстары, сурет көрмелері, эссе конкурстары сияқты жұмыс түрлерін қамты тиіс. Бұл бағытта «Bilim Foundation» қоғамдық қоры әзірлеген видеоматериалдар (сайттарға сілтеме: https://zhastar.org/application/ parentspage https://zhastar.org/ application/studentspage#1) педагогтар мен ата-аналардың зор қызығушылығын тудырады. Мәселен, ҚР ДМ-нің психикалық денсаулық бойынша республикалық ғылыми-практикалық орталық директоры Николай Негаймен сұхбаттар негізінде «Суицид дегеніміз не?», «Суицид себептері қандай?», «Суидцидтік жүріс-тұрысқа әкелетін себептер» және тағы басқа сұрақтарға жауап беріледі. Сонымен қатар, психологтар мен психиатрлардың жасөспірімдердің мінез-құлқында суицидалдық қауіптің белгілері мен сипаттамаларын анықтап оған дер кезінде көмек көрсету туралы кеңестері айтылады. Ұсынылған материалдардың құндылығы олардың қазіргі жастар мен білім алушы жастардың арасында жиі кездесетін мәселелерді көрсетеді және түбегейлі шешуді қажет ететіндігінде. Бұл жасөспірімдер арасындағы «буллинг», «кибербуллинг», психикалық денсаулықтың, репродуктивті денсаулықтың, ментальды денсаулықтың және т.б. бұзылуы. Бейнежазбалардың мазмұны, форматы мен ұзақтығы, қазақ және орыс тілдерінде қолжетімділігі, шынайы өмірдегі жағдаятттық мысалдар, көпаспектілігі бейнематериалдардың тартымды жақтары болып табылады. Бейнежазбалар білім беру процесінің барлық қатысушыларына: ұстаздарға, білім алушыларға және ата-аналарға, сонымен қатар білім беру ұйымдарының психологиялық қызметтері мен мектептердің татуластыру қызметтеріне әдістемелік және практикалық көмек көрсетеді. Бұл бейнематериалдар 2020-2025 жылдарға арналған БҒДМБ мазмұнында өзекті болып табылады. Мұнда буллингтің жолын кесу, «тәуекел тобына» кіретін балаларды анықтау және оларға дер кезінде көмек көрсету мақсатында психологиялық қызмет күшейтіле түседі. Девиантты мінез-құлық пен суицидке бейім, сонымен қатар зорлыққа ұшыраған балалармен жұмыс жасауға арналған («Ерекше білім беруге қажеттілігі бар балаларды оқыту, тәрбиелеу, дамыту және әлеуметтік бейімдеуді педагогикалық қолдау моделі (оралмандар - балалары; мигранттар-балалары; өмірдің қиын жағдайын көрген балалар) әдістемелік ұсынымдамасы Ы. Алтынсарин атындағы ҰБА сайтында орналастырылған https://www.nao.kz. жүктеу/скачать 6,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|