Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина



Pdf көрінісі
бет245/278
Дата13.12.2021
өлшемі4,22 Mb.
#125944
түріОқулық
1   ...   241   242   243   244   245   246   247   248   ...   278
Байланысты:
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК

Сабақтың жуандап өсу³ 
қабық пен сүрек арасында болады. Түзуш³ 
ұлпа арқылы жүзеге асырылады. Бұл камбий екен³н б³лес³ңдер. Жылдың 
жылы уақытында 
камбий 
жасушалары үнем³ көбейед³. Сабақ ³ш³нде 
жасушаның осылай көбею³ мен өсу³не байланысты қалың сүзек қабаты 
түз³лед³. Сыртында қабықтың едәу³р жұқа қабаты түз³лед³. Сабағының 
ек³нш³ ретт³к өсу³ жүзеге асырылатын өс³мд³к Солтүст³к жартышарда 
өссе, камбий жасушалары көктемде және жазда белсенд³ көбейед³. Қыста 
камбий жасушалары барлық өс³мд³ктер сияқты тыныштық күй³не өтед³. 
Сондықтан жасушалар белсенд³ көбею³н тоқтатады.
Егер өс³мд³к Оңтүст³к жартышарда өссе, камбий жасушалары жыл 
бойы б³рдей жылдамдықта көбейед³ (қолайсыз кезден басқа, мысалы, 
құрғақшылық).  Осылай  сабақтың  жаңадан  өсу  тип³нде  жылдық 
сақиналар түз³лмейд³.
Жылдық  сақинаның  қалыңдығы  мен  п³ш³н³  бойынша  олар  түз³лген 
табиғаттық-климаттық жағдай туралы айтуға болады. Егер жылдық сақиналар 
қалың  әр³  б³ртег³с  болса,  демек,  климат  жылы  әр³  ылғалды  болған.  Егер 
сақина ж³ң³шке болса, демек, жаз салқын әр³ құрғақ болған. Ал ағаштың б³р 
жағындағы барлық сақиналар ж³ң³шке болса, ек³нш³ жағында үлкен болса, 
сақиналар ж³ң³шке жағында ағаштың жақсы қалыптасуына кедерг³ болған. 
Бұл  ғимарат,  едәу³р  ³р³  ағаш,  жартас  болуы  мүмк³н.  Егер  б³р  жағындағы 
барлық сақиналар шамалы басқа жағына қарағанда үлкен болса, бұл жарық 
жақты көрсетед³. Сүрект³ң едәу³р тар қабаты солтүст³к жақта түз³лед³. Бұл 
солтүст³к жақтан өс³мд³кке қолайсыз жағдайлар, мысалы, едәу³р суық ауа, 
желд³ң соғуы  т.б. жағдайларды б³лд³ред³.


224
Камбий³  мүлде  жоқ  және  сабағында  сүрек 
қалыптаспайтын өс³мд³к түрлер³ де бар. Мұндай 
өс³мд³ктерге даражарнақтылар класының барлық 
өк³лдер³;  астық  тұқымдылар  мен  лалагүл 
тұқымдылар жатады. Астық тұқымдарға қамыс, 
бамбук,  күр³ш,  жүгер³,  бидай,  сұлы,  арпа  т.б. 
жатады.  Лалагүл  тұқымдастарға  қызғалдақ, 
лалагүл,  нарцисс,  пияз,  сарымсақ,  ³нжугүл, 
гиацинт  жатады.  Даражарнақтылардың  ³ш³нде 
нағыз  ағаштар  мүлде  жоқ,  тек  пальмалар  бар. 
Пальма  д³ң³н³ң  ³ш³  қуыс  немесе  сүрекпен  емес, 
борпылдақ нег³зг³ ұлпаға толы болады.
Өсу факторы, температураның оптимумы, сумен қамтамасыз ету. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   241   242   243   244   245   246   247   248   ...   278




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет