Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53


Топографиялық картаның ауданын өлшеу



Pdf көрінісі
бет299/439
Дата08.02.2022
өлшемі11,51 Mb.
#124614
түріОқулық
1   ...   295   296   297   298   299   300   301   302   ...   439
Байланысты:
tokpanov-kartografia

Топографиялық картаның ауданын өлшеу. 
Топографиялық 
картаның бөліктерінің ауданын анықтау ауданның пішіні мен 
оның элементтерінің арасындағы геометриялық тəуелділікке 
негізделеді. Ауданның масштабы сызықтық масштабтың ква-
дратына тең. Егер тік бұрыштың жақтары n рет кішірейсе, 
бұл пішіннің ауданы n
2
рет кішірейеді.
1:10 000 масштабты карта үшін (1см=100 м) ауданның мас-
штабы (1см=10000 м
2
), егер 1см

1га тең болса, 1:1 000 000 
масштабты картада 1см-100шақырым
2
тең болады. Картадан 
ауданды өлшеу барысында кестетік жəне құралдық əдістерді 
қолданады. Қандайда бір əдісті қолданып ауданын өлшейтін 
аумақтың пішінін есептеудің деректерін алу жылдамдығына 
байланысты.
Шекарасы түзу бұрышты болып келетін картаның бетіндегі 
аумақтың ауданын өлшегенде, тиімді қарапайым геометриялық 
пішіндерге (үшбұрыш, төртбұрыш, трапеция) бөліп, əрқайсы-
сының ауданын жеке есептеп шыққан сандарды бір-біріне 
қосамыз [9.14-сурет].
Мысалы, 1:25 000 масштабты картадағы орманның ауда-
нын анық тау үшін алқаптық кескінін екі трапецияға, екі үш 
бұрыш қа бө ліп əрқайсысын жеке есептеп 
4
3
2
1
,
,
,
S
S
S
S
ауданын 
бір-біріне қо са мыз. Трапецияның ауданын анықтау, өлшеу үшін 
h
b
a
S

+
=
2
, үш бұрыштың ауданын анықтау үшін 
2
h
A
S

=
формуласын қолданамыз.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   295   296   297   298   299   300   301   302   ...   439




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет