Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған



Pdf көрінісі
бет101/239
Дата07.02.2022
өлшемі4,48 Mb.
#95161
түріКнига
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   239
q

= q
2
). 
Аттас зарядтармен зарядталған екі шарик бірін-бірі тебеді де, күйентенің 
Сурет 4.5: 
а
) Кулон таразысы; 
ә–б
) зарядтардың әрекеттесу күштері
б
)
ә
)
а
)
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


95
ұшына орналасқан шарик (3)
 
α
бұрышына бұрылып, серпімді кварц 
қылын бұрап ширатады. 
Зарядтардың өзара 
тебілу күші
 ширатылған 
кварц қылының 
серпімділік күшіне
 теңелгенде
алтын шариктер (3 және 
5) белгілі бір 
r
арақашықтықта нық орналасады.
Кулон тәжірибені сан рет қайталай жасап, 
α
бұрышын да, екі за-
рядтың 
r
арақашықтығын да өлшеп отырды. Сөйтіп, ол өлшенген шама-
лар арқылы зарядтардың өзара әрекеттесу күшін (яғни ширатқан кварц 
қылының серпімділік күшін) есептеп бағалай алды. Тәжірибелердің нәти- 
желері тыныштықтағы 
электр зарядтарының өзара әрекеттесу күші 
олардың 
арақашықтығының квадратына
кері пропорционал
болаты-
нын көрсетті:
 F ~ 
1
r
2
 .
3.
Бұдан кейін Кулон зарядталған денелердің өзара әрекеттесу 
күштерінің олардың 
зарядтарының шамаларына
тәуелділігін анықтады. 
Ол үшін Кулон зарядтарды өзгертіп отырудың өте ұтымды қарапайым 
тәсілін қолданды. Ол алтынмен қапталған шариктердегі алғашқы заряд-
тардың шамаларын 2, 4, 8 т.б. есе азайту үшін дәл сондай заряды жоқ 
басқа шарикті (6) пайдаланды. Мұндай заряды жоқ шарикті зерттелетін 
шариктерге (3 және 5) жанастырғанда олар алдыңғы жолдағы зарядта-
рын 2 есеге кемітіп отырады. 
Осылайша, шамалары әртүрлі зарядтарды пайдаланып жүргізген 
тәжірибелердің нәтижелері тыныштықтағы 
электр зарядтарының өзара 
әрекеттесу күші олардың 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   239




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет