Пән бойынша бағдарламасының
жүктеу/скачать 1,1 Mb.
|
|
5.3.1 Сенімді ықтималдық көмегімен интервалды бағалауды нақтылау. Реттеудің қалыпты заңы мен көлемін қарастыруда бағалау ерекшелігі өлшемдерде D дисперсиясы және вариация кв коэффициенты болып табылады:  ;  .
Дисперсия өлшемнің біртектілігін ерекшелендіреді. D көлемі жоғары болған сайын, өлшем көлеміде арта түседі. Вариация коэффициенті өзгерістерді ерекшелендірді, ол неғүрлым жоғары болған сайын, орташа мәнді өлшемдердің өзгерісі де жоғары болады. Сенімді деп есептелетін xi, мәнінің интервалы, xд мәні ыктимал шамалардың өлшеміне тең. Сенімді ықтималдықта өлшенетін шаманың нақты мәні аталмыш сенімді интервалға өтеді. Бұл шама бірліктер үлесінде немесе пайыздық көрсеткіштерде нақтыланады:  ,
мұнда φ(t) – Лапластың интегралды функциясы. Егер сенімді ықтималдық pд қалыптасып, орын алса, (оны көбінесе 0,90 0,95 0,9973-ке тең деп қабылдайды), онда өлшем нақтылығы белең алады (сенімді интервал 2μ)  , негізінде үрдіс сипаты танылады. Сенімді интервалдың жартысы мынаған тең:
 ,
мұнда  – Лаплас функциясы аргументі, ал n<30 – болса-Стьюдент функциясы.
Сенімді интервал кез келген жүйенің өлшем дәлдігін ерекшелендіріп, ал сенімді ықтимал өлшем дәлдігін реттейді. 5.3.2 Өлшемнің минималды көлемін анықтау. Бағалаудың статистикалық әдістерінің бірінші кезектегі міндеттерінің бірі- аталмыш жағдайдың лайықты, нақтылы сандық көрсеткіштерін жүзеге асыруға бағытталған. Міндеттер ауқымы өлшем санының минимальды көлемін лайықтандыру жүйесін көздейді, Nmin сенімді интервалдың берілген 2μ мәнінде және сенімді ықтималдық көрінісінде белең алады. Өлшемнің орындалуында міндетті түрде олардың дәлдігін білген жөн, ол өлшем Δ қателігінің сенімді интервалын ерекшел ендіреді:  ,
мұнда σ0 – орташа арифметикалық мән, σ орташа квадратты ауытқуына ықпал ете отырып  тең болмақ.
Зерттеулерде үнемі берілген Δ дәлдікпен және сенімді ықтималдықпен өлшемдердің қажетті көлемін анықтайды, осы орайда талап етілетін мәні Δ және рд. Nmin=n болғанда, біз мына мәнге ие боламыз:  ,
мұнда kв – вариация коэффициенті, %; Δ – өлшем дәлдігі, %; t – мөлшерлі ауытқу. Nmin анықтау үшін есептеулердің келесі қалпы орындалады: 1) n өлшем көлемімен қосымша эксперимент өткізіледі, еңбек сыйымдылығы тәжірибесінде 20-дан 50-ге дейінгі құрамды қамтиды. Орташа квадратты ауытқу о есептелінеді; 2) эксперименттің қойылған міндеттеріне сай σ өлшемінің талап етілетін дәлдігі нақтыланады, бұл да құрал дәлдігін өз өлшемінен асырмайды; 3) мөлшерленген t, ауытқуы лайықтандырылады, бұл да әдіс дәлдігіне қатысты; 4) Nmin анықталады және әрі қарай эксперимент үрдісінде өлшем көлемі Nmin – тең төмен болмауы керек.
жүктеу/скачать 1,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|