пәні бойынша 5В011300 «Биология»


ІІІ. Зертханалық жұмыстар ды орындаудағы әдістемелік нұсқау



бет28/72
Дата06.02.2022
өлшемі0,7 Mb.
#35087
түріПрактикум
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   72
ІІІ. Зертханалық жұмыстар ды орындаудағы әдістемелік нұсқау


1-Тақырып. Оптикалық микроскоптар.
Уақытша препараттар.
Материалдар және қажетті жабдықтар. МБР-1 микроскоптары, зат және жабын айналары, ұстаралар, ұстараларды қарайтын қайрақ және ұстара жанитын қайыс, кез келген өсімдіктің сабағы, кисточка, сурет салуға қажетті құралдар.
Микроскоп.
Биологиялық микроскоп дегеніміз оптикалық прибор, оның көмегімен қарастырылып отырған обьектіні бірнеше есе үлкейтіп және оның құрылысының аса ұсақ құрамдарын көруге қол жеткізуге болады.
Құрылысы. Микроскоппен танысқанда, оның барлық төмендегі келтірілген бөліктерін тауып, олардың атын, не үшін қажетті екендігін және құрылысын еске сақтау қажет.
Микроскопты оптикалық және механикалық деп екі системаға бөледі. Оптикалық системаға обьективтер, окулярлар және жарық беретін аспаптар жатады.
Обьектив микроскоптың ең маңызды бөлігі. Ол ішіне линзалар салынған металдан жасалған цилиндр.
Окуляр металдан жасалған цилиндрге бекітілген 2-3 линзадан тұрады. Лупа секілді ол қарайтын обьектінің обьектив түзген, тікелей немесе жалған көрінісін үлкейтілген формада береді.
Жарық беретін аппараттың құрылысы айнадан және иристі диафрагмасы бар конденсордан және зат столшасының астында орнатылған күңгірт айнаның шеңберінен, немесе жарық өткізетін фильтрден тұрады.
Айна жарықты конденсор арқылы өткізу үшін және зат столшасының саңылау обьективке бағыттау үшін қажет. Конденсор арнаулы винттің көмегімен көтерілгенде немесе төмен түскенде өз кезегінде айнадан объектіге берілетін жарықты жинайды немесе шашыратады.Айна мен конденсатордың арасында орналасқан иристі диафрагма объективтің фронтальды линзасының диаметіріне сәйкес жарықтың ағынының диаметрін өзгертіп отыру үшін қажет. р
Микроскоптың миханикалық системасы табаннан микрометрлік механизімді қораптан және микрометрлік винттен, тубус ұстағыштан, револьверден, зат айнасынан тұрады.
Жұмыс істеудің тәртібі. Микроскоппен жұмыс істегенде мынандай тәртіпті және операция жүйелілігін сақтап отыру керек.
1.Микроскопты столдың шетіне қойғанда, окуляр сол көздің қарсысында тұратындай болуы керек және жұмысты толық біткенге дейін оны қозғамайды.
2.Диафрагманы барынша ашып, конденсаторды жоғары деңгейге дейін көтереді.
3.8х нөмерлі объективті жұмыс жағдайына келтіреді, яғни оны зат столшасының 1 см-дей қашықтыққа қояды.
4.Сол көзбен окулярға қарап және ойыс айнаны пайдалана отырып жарықты терезеден, объективке бағыттайды және көру аймағына жарық береді.
5.Препарат зат столшасының үстіне қойылады және жанына қарап объективті үлкен винттердің көмегімен обективтің фронтальды линзасымен препараттың арасындағы қашықтық 4-5мм болатындай етіп төмен түсіріледі.
6.Окулярға сол көзімен қарай отырып және үлкен винтті өзіне бұрай отырып, объективті жайлап объектінің құрылысы жақсы көрінгеге дейін көтереді.
7.Препараттың құрылысының таза көрнуіне қол жеткізе отырып, объективтің фронтальды линзасы қажетті жағдайға келтіреді.
8.Обектінің қандайда бір бөлігін микроскоптың үлкен үлкейткшімен зерттеу үшін, сол бөлікті препаратты қолмен жылжыта отырып көру аясының ортасына қояды. Содан соң револьверді айналдырып 40х нөмерлі объективті жұмыс істеу жағдайына келтіреді.Осыдан кейін микрометрлік винтті пайдалана отырып объекттің көрінісінің тазалығына көз жеткізеді.
9.Үлкен үлкейткішті объективті пайдалану кезінде препаратты тек столшаны қозғалтуға арналған тетіктің көмегімен ғана жылжытуға болады.
10.Үлкен үлкейткішпен жұмыс істеуді аяқтағаннан кейін,револьверді бұрай отырып,микроскопты кіші үлкейткішке келтіреді, тек осыдан кейін барып препаратты алады.
Уақытша препараттар
Уақытша препараттар жасағанда қарастырылатын объектіні,зат айнасының үстіне тамызған судың, глицериннің, реактивтің немесе бояғыш заттың ерітіндісінің үстіне салады да, бетіне жабын айнасымен жабады.
Уақытша препараттар жасғанда,жұмыстың мынандай жүйелілігін сақтау керек.
1.Зат айнасы мен жабын айнасын тазалап жуып, сүрту керек.
2.Зерттейтін органның кесіндісін ұстарамен жасайды.
3.Зат айнасының етіне сұйық нәрсе тамызады (судың, глицеринді, реактивтің немесе бояғыштың қоспасын)
4.Ең жұқа кесіндіні таңдап алып, оны зат айнасының үстіндегі су тамшысының бетіне салады.
5.Кесіндіні жабын айнасымен жапқанда, оның астында ауа қалмайтынай етеді. Ол үшін жабын айнасын қырынан екі саусақпен алады, астыңғы қырын сұйық тамшының шетіне тақап әкеледі де, біртіндеп түсіреді.
6.Егер сұйық көп болса, ол жабын айнасының астынан ағып шығады, мұндай артық сұйық арнайы кесіп дайындаған сорғыш қағазбен сорғытып алады. Егер жабын айнасының астында ауамен толтырылған қуыс қалса, қалған ауаны осы сұйықпен ығыстырады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   72




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет