ҚР Қылмыстық іс жүргізу қҰҚЫҒы пәні бойынша дәрістер конспектісі



бет31/35
Дата15.09.2017
өлшемі6,42 Mb.
#33464
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35

Дәріс мақсаты: Заңды күшіне енген сот шешімдерін қайта қарау өндірісін (Қадағалау өндірісін) ашу.

Қысқаша мазмұны:

  1. Қадағалау өндірісінің ұғымы, маңызы және міндеттері. Апелляциялық өндірістен ерекшелігі. Қадағалау өндірісін қозғау тәртібі. Қадағалау тәртібінде қарсылық беру құқығы бар тулғалар шеңбері. Қадағалау саты санаттарының шешімдерінің түрлері мен мазмұны. Үкімді жою немесе өзгерту негіздері.

  2. Сотта қадағалау шағымдарын алдын ала қараудың тәртібі мен мерзімдері. Тексеру жүргізу үшін соттан істі сұратып алу. Шағымды алдын ала қарау барысында қабылданатын шешімдердің түрлері. Қадағалау сатысында істі қарау тәртібі. Қадағалау сатылы соттың отырысына қатысушылар, олардың құқықтары мен міндеттері.

  3. Қадағалау сатылы соттың шығаратын шешімдердің түрлері. Қадағалау сатылы сотта істі қарау кезінде дәлелдемелерді бағалаудың ерекшеліктері. Қадағалау сатылы соттың құқықтарының шегі. Қадағалау сатылы соттың қаулысына қойылатын талаптар.

  4. Үкімді және сот қаулысын жоюдан кейін істерді қарау.

  5. Соттың үкімдеріне, қаулыларына қайтадан шағымдану, наразылық келтіру тәртіптері.


1.Қадағалау сатысындағы өндіріс — жоғары тұрған сот құзыретті тұлғалардың наразылығы бойынша бірінші сатыдағы соттардың үкімдері мен қаулыларының, сондай-ақ аппеляциялық және қағалау сатысындағы соттардың қаулыларының зандылығы мен негізділігін тексеретін қылмыстық іс жүргізудің айрықша сатысы.

Қадағалау тәртібімен істі қарау сатысы адам мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын, мүдделерін қорғаудың кепілі болып табылады, өйткені заңды күшіне енген сот шешімдерінің зандылығы мен негізділігін тексеруге, жіберілген қателіктерді түзетуге кепіл болады.

Қадағалау тәртібімен наразылықтар бойынша қылмыстық істер облыстық соттар мен Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қадағалау алқаларымен қарастырылады.

Сотталушының кінәсіндігі себептері бойынша, сондай-ақ неғұрлым жеңіл қылмыс туралы заңды қолдану қажеттігіне, жазаның қатаңдығына байланысты немесе сотталушының жағдайын жақсартатын өзге де негіздер бойынша айыптау үкімін қадағалау тәртібімен қайта қарау мерзіммен шектелмейді.

Неғұрлым ауыр қылмыс туралы занды қолдану қажеттігі, жазаның жұмсақтығы себептері бойынша немесе сотталушының жағдайын нашарлататын өзге де негіздер бойынша істі қысқарту туралы соттың қаулысына, айыптау үкіміне, сондай~ақ ақтау үкіміне не істі қысқарту туралы соттың қаулысына шағым жасауға, наразылық білдіруге олар заңды күшіне енгетен кейін алты ай ішінде жол берілед (ҚР ҚІЖК 461-бабы).



Заңды күшіне енгеннен кейін сот қадағалауы тәртібімен сот актілері қайта қаралуы мүмкін (ҚР ҚСКК 458-бабының 1-бөлігі):

1) бірінші сатыдағы соттардың үкімдері мен қаулылары;

2) апелляциялық қаулылары;

3) қадағалау қаулылары;

4) төменгі қадағалау сатысының қаулылары.

Мемлекеттік және жеке айыптаушының айыптаудан бас тартуына байланысты соттардың Қазакстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 109, 110, Ш-баптарында көзделген мәселелер бойынша істерді қосымша тергеу немесе жаңа сот қарауына жіберу туралы шығарған, занды күшіне енген қаулылары сот қадағалауы тәртібімен қайта қарауға жатпайды.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қадағалау сатысында ауыр емес қылмыстар туралы заңды күшіне енген үкімдері сот қадағалауы тәртібімен қайта қарауға жатпайды.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қадағалау алқасының қаулылары қабылданған қаулы адамдардың өмірі, денсаулығы не Қазақстан Республикасының экономикасы мен қауіпсіздігі үшін орны толмас ауыр салдарларға өкеп соқтыруы мүмкін екені туралы деректердің анықталуына байланысты ерекше жағдайларда қайта қаралуы мүмкін.



Қадағалау өндірісі қылмыстық процестің дербес сатысы ретінде келесі кезендерден тұрады:

—үкімге немесе өзге де сот шешімдеріне наразылық келтіру туралы шағымдарды, арыздарды, ұсыныстарды қарастырудан;

—сот шешіміне наразылық келтіру немесе одан бас тарту жөніндегі мәселелерді шешу үшін қылмыстық істі сұратып алудан және қараудан;

— наразылық келтіруден;

— наразылық бойынша істі қадағалау сатысында қараудан;

— қадағалау сатысындағы соттың шешім қабылдауынан. Занды күшіне енген сот үкімдері мен қаулыларын қайта қарау негіздері (ҚР ҚІЖК 459-бабы). Істі тергеу немесе сотта қарау кезінде азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын бұзуға жол берілуі не занды дұрыс қолданбаудан:

1) кінәсізді соттауға;

2)орташа ауыр қылмыс, ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасады деп айыпталған адамға қатысты ақтау үкімін негізсіз шығаруға немесе істі негізсіз қысқартуға;

3)жәбірленушіні сот арқылы қорғалу құқығынан айыруға;

4)сот тағайындаған жазаның қылмыстың ауырлығы мен сотталған адамның жеке басына сай келмеуіне әкеп соғуы заңды күшіне енген үкімдер мен қаулыларды қайта қарауға негіз болып табылады.

Заңды күшіне енген сот актілері, егер: 1) сот актісі мемлекеттік немесе қоғамдық мүдделерді, мемлекет қауіпсіздігін қозғаса не адамдардың өмірі, денсаулығы үшін орны толмас ауыр салдарларға әкеп соқтыруы мүмкін болса;

2)адам өлім жазасына сотталған үкім апелляциялық қарау нысанасы болмаса, қайта қаралады.

Таңбалау керек, Өлім жазасы туралы занды күшіне енген үкімдер де өлім жазасын орындауға мораторийдің күші жойылғаннан кейін қайта қаралуы мүмкін.
2.Бірінші, апелляциялық және қадағалау сатыларындағы соттардың қаулылары, егер осы қаулымен бірінші сатыдағы сот заңсыз және негізсіз шешім қабылдаған не алдыңғы қаулыларды немесе іс бойынша үкімнің жоғарыда тұрған сот заңсыз және негізсіз күшін жойған немесе өзгерткен деп танылса, не егер істі жоғары тұрған сотта қаралуы кезінде қабылданатын шешімнің дұрыстығына әсер еткен немесе әсер етуі мүмкін болған занды елеулі бұзуға жол берілсе, күші жойылуға немесе өзгертілуге жатады. Занды күшіне енген сот шешімдеріне қадағалау шағымы, наразылығының мазмұны, оларды беру тәртібі ҚР ҚІЖК 462-бабымен анықталған.

Қадағалау шағымы, наразылығы оларды қайта қарауды жүзеге асыруға өкілетті сотқа жазбаша түрде беріледі. Шағымда, наразылықта іс жүргізу кезінде қандай жолсыздықтарға орын берілгені және осы жолсыздықтардың шығарылған сот шешімдерінде қалай көрініс тапқаны көрсетілуі тиіс.

Шағымға, наразылыққа шағым жасалып отырған сот шешімдерінің көшірмелері және шағымның, наразылықтың дәлелдерінің негізділігін қуаттайтын өзге де материалдар қоса берілуі тиіс.

Егер шағым, наразылық қадағалау тәртібімен істі қайта қарауға өкілеттігі жоқ сотқа келіп түссе, ол оны осы шағым, қарсылық қаралуға жататын сотқа беруге тиіс.

Занды күшіне енген сот шешімдеріне шағым берілуі, наразылық келтірілуі олардың орындалуын кідіртпейді, бұған көзделген жағдайлар кірмейді.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы, Бас Прокуроры істі сұратып алумен бір мезгілде сот үкімінің, қаулысының орындалуын қадағалау тәртібімен тексеру үшін үш айдан аспайтын мерзімге тоқтата тұруға құқылы (КР ҚІЖК 466-бабы).



Заңды күшіне енген үкімдер мен қаулыларға:

1)Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры — облыстық және оған теңестірілген соттың қадағалау алқасына және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қадағалау алқасына;

2)Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының орынбасарлары - облыстық және оған теңестірілген соттың қадағалау алқасына;

3)облыс прокурорлары мен оларға теңестірілген прокурорлар — облыстық және оған теңестірілген соттың қадағалау алқасына наразылық келтіруге құқылы.

Наразылық прокурорлардың өз бастамасы бойынша да, соңдай-ақ процеске қатысушылардың (сотталушының, жәбірленушінің, олардың өкілдерінің және өзге де мүдделі адамдардың) өтініші бойынша да білдірілуі мүмкін. Шағымды, наразылықты іс қадағалау сатысында қаралғанға дейін оны берген адам кері қайтарып алуы, наразылықты сондай-ақ жоғары тұрған прокурор кері қайтарып алуы мүмкін. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы, Бас Прокуроры істі сұратып алумен бір мезгілде сот үкімінің, қаулысының орындалуын қадағалау тәртібімен тексеру үшін үш айдан аспайтын мерзімге тоқтата тұруға құқылы.

Қадағалау алқасы осы Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 459-бабында көзделген қадағалау тәртібімен істі қайта карау негіздерінің бар-жоғы туралы мәселені шешеді, содан кейін прокурор наразылығын мәні бойынша қарайды. Аталған негіздер болмаған кезде қадағалау алқасы істі сот қадағалауы тәртібімен қайта қараудан бас тарту туралы қаулы шығарады. Занда қадағалау шағымын немесе прокурор наразылығын қайтару негіздері көрсетілген. Қадағалау шағымы немесе прокурор наразылығы мынадай негіздер бойынша:

1)қадағалау шағымы немесе прокурор наразылығы Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 462-бабының талаптарына сай келмесе;

2)заңды күшіне енген осы сот актісіне қадағалау шағымын немесе прокурор наразылығын Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 460-бабына сәйкес шағым жасауға құқығы жоқ адамдар берсе;

3)қадағалау шағымы немесе прокурор наразылығы Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 461-бабынын, екінші бөлігінде көрсетілген мерзім өткеннен кейін берілсе;
4)қадағалау шағымы немесе прокурор наразылығы оларды мәні бойынша қарағанға дейін кері қайтарып алынса;

5)қадағалау шағымы немесе прокурор наразылығы қадағалау сатысына Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 291, 292-баптарында белгіленген сотгылық тәртібін бұза отырып берілсе;

6)қадағалау шағымы немесе прокурор наразылығы Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 458-бабына сәйкес сот қадағалауы тәртібімен қайта қарауға жатпайтын сот актілеріне берілсе, олар берген адамдарға қайтарылуға тиіс.

Қадағалау шағымын немесе прокурор наразылығын қайтаруға негіз болған кемшіліктер жойылған жағдайда оларды жалпы негізде қайта беруге болады.

Қадағалау шағымының алдын ала қаралатын күні туралы шағым берген адамға хабарланады, алайда оның келмеуі іс бойынша сот қадағалауы тәртібімен іс жүргізуді қозғау негізі бар немесе жоқ екеңцігі туралы мәселені шешуге кедергі болмайды.

Қадағалау тәртібімен наразылық келтірілу үшін прокурорға шағым беруден өзге занды күшіне енген үкімдер мен қаулыларға істерді қадағалау тәртібімен қайта қарауға өкілетті сотқа тікелей апелляциялық шағым беруге құқығы бар процеске қатысушылар шағым жасауы мүмкін (ҚР ҚІЖК 460-бабының 1-бөлігі).

Сот актісін қадағалау тәртібімен қайта қарау туралы қадағалау шағымы облыстық және оған теңестірілген сот төрағасының, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Төрағасының тапсырмасы бойынша тиісті қадағалау алқасының үш сот судьясынан құралған сотта алдын ала зерделенеді және қаралады. Қажет болған жағдайда қылмыстық іс сұратылуы мүмкін.

Сот қадағалау шағымын алдын ала қараудың нәтижелері бойынша (ҚР ҚІЖК 464-бабы):

1) шағым берілген сот актісін қайта қарау бойынша қадағалау іс жүргізуін қозғау және қадағалау шағымын қылмыстық істі сұрата отырып қадағалау сатысында қарау туралы;

2)шағым берілген сот актісін қайта қарау бойынша қадағалау іс жүргізуін қозғаудан бас тарту туралы;

3)қадағалау шағымын қайтару туралы қаулы шығарады. Соттың қадағалау шағымын алдын ала қарау нәтижелері бойынша шығарған қаулысында:

1) қаульшың шығарылған күні мен орны;

2)қадағалау шағымын қараған және қаулы шығарған тиісті сот судьяларының тегі мен аты-жөні;

3) дау туғызған сот актісін көрсете отырып қаулы шығарылған іс;

4) қадағалау шағымын берген адам;

5) қадағалау шағымында келтірілген дәлелдер;

6)шағым берілген сот актісін қайта қарау бойынша қадағалау іс жүргізуін қозғаудың немесе одан бас тартудың не қадағалау шағымын оларды берген адамдарға қайтарудың негіздері;

7)осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген шешімдердің бірі көрсетілуге тиіс.

Қадағалау шағымын аддын ала қараудың нәтижелері бойынша шығарылған қаулының көшірмесі қадағалау шағымын берген адамға жіберіледі.

Істі қадағалау сатысында қараудың тәртібі

Қадағалау сатысының сот отырысы төрағалық етушінің қандай сот шешімі және кімнің шағымы (наразылығы) бойынша қайта қаралып жатқаны, сот құрамына кімдердің енетіні және сот отырысы залында іс жүргізуге қатысушылардың қайсысы келіп отырғаны туралы хабарламасымен ашылады. Істі қараудың уақыты және орны туралы тиісінше хабардар етілген шағым (наразылық) берген адамның болмауы сот отырысын жалғастыру мумкіндігін теріске шығармайды. Прокурордың қадағалау сатысының сот отырысына қатысуы міндетті.

Мәлімделген наразылықтар мен өтініштер шешілгеннен кейін сот тындауды жалғастыру туралы не оны кейінге қалдыру туралы шешім қабылдайды. Сот істі тындауды жалғастыру туралы шешім қабылдаған кезде төрағалық етуші қадағалау шағымын (наразылығын) берген процеске қатысушыға сөз береді. Егер мұндай қатысушылар бірнешеу болса, огнда олар өздері ұсынған сөз сөйлеу кезектілігін соттың назарына салады. Егер олар өзара келісімге келе алмаса, онда сөз сөйлеу кезегін сот белгілейді.

Шағым (наразылық) беруші адам, өз пікірі бойынша, шағым жасап отырған шешімнің заңсыз, негізсіз, әділетсіз болып табылатыны туралы дәйектері мен дәлелдемелерін айтып береді. Онан соң төрағалық етуші процестің өзге қатысушыларына сөз береді.

Егер шағымды қорғанушы тарап берген болса, онда алғашқы сөзді оның өкілдері болып табылатын процеске қатысушьшар алады. Олардың сөз сөйлеу тәртібі өздерінің қол жеткізген уағдаластыққа сәйкес ондай уағдаластық болмаған жағдайда соттың шешімімен белгіленеді.

Егер шағымды (наразылықты) айыптаушы тарап берген болса, онда оның өкілдері бірінші болып сөз алады, онан кейін төрағалық етуші сөзді процестің басқа қатысушыларына береді.


3.Істі қадағалау тәртібімен қараудың нәтижесінде сот Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 370 және 373-баптарының талаптарын сақтай отырып кеңесу бөлмесінде мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:

1) шағымды (наразылықты) қанағаттандырусыз қалдырады не істі сот қадағалауы тәртібімен қайта қараудан бас тарту туралы қаулы шығарады;

2)апелляциялық және қадағалау сатыларының үкімі мен қаулысын өзгертеді;

3)үкімнің және барлық бұдан кейінгі шешімдердің күшін жояды және істі жаңадан сот қарауына жібереді;

4)үкімнің және кейінгі барлық қаулылардың күшін жояды және істі кысқартады;

5) соттың үкімін өзгертіп немесе оны өзгеріссіз қалдыра отырып апелляциялық және қадағалау тәртібімен шығарылған қаулылардың күшін жояды;

6) апелляциялық сатыдағы соттың үкімі мен қаулысын өзгеріссіз қалдыра отырып қадағалау сатысы шешімдерінің күшін жояды.

Сонымен қатар, соттың қадағалау шағымдарын берген тұлғаларға, сондай-ақ іс бойынша барлық сотталған тұлғаларға қатысты (олардың жағдайын нашарлатпайтын болса) толық көлемде сот үкімінің зандылығын, негізділігі мен әділеттілігін тексеруге міндетті екендігін естен шығармаған жөн.

Істі қадағалау тәртібімен қарау кезінде үкімнің күшін жоюға немесе оны өзгертуге істі аппеляциялық тәртіппен қарау кезінде үкімнің күшін жоюға немесе оны өзгертуге себеп болатын Қазақстан Республикасы Қылмыстык іс жүргізу кодексінің 412-бабында көрсетілген мән-жайлар негіз болып табылады.
4.Бірінші, апелляциялық және қадағалау сатыларындағы соттардың қаулыларының күші жойылуға немесе өзгертілуге жатады:

- егер осы қаулымен бірінші сатыдағы сот заңсыз және негізсіз шешім қабылдаған;

-не алдыңғы қаулыларды немесе іс бойынша үкімнің жоғарыда тұрған сот заңсыз және негізсіз күшін жойған немесе өзгерткен деп танылса;

- не егер істі жоғары тұрған сотта қаралуы кезінде қабылданатын шешімнің дұрыстығына әсер еткен немесе әсер етуі мүмкін болған заңды елеулі бұзуға жол берілсе (ҚІЖК 467-бабы 8-тармақ).

Қадағалау сатысындағы сот істі қараған кезде бірінші, апелляциялық және қадағалау сатыларындағы соттардың қаулылары, егер осы қаулымен бірінші сатыдағы сот заңсыз және негізсіз шешім қабылдаған не алдыңғы қаулыларды немесе іс бойынша үкімнің жоғарыда тұрған сот заңсыз және негізсіз күшін жойлған немесе өзгерткен деп танылса, не егер істі жоғары тұрған сотта қаралуы кезінде қабылданатын шешімнің дұрыстығына әсер еткен немесе әсер етуі мүмкін болған занды елеулі бұзуға жол берілсе, күші жойылуға немесе өзгертілуге жатады.

Қадағалау тәртібімен сот үкімінің немесе қаулысының күші жойылған соң іс жалпы тәртіппен қаралуға жатады.

Істі тиісінше бірінші, апелляциялық қадағалау сатысындағы сот қараған кезінде жазаны күшейтуге немесе мейлінше ауыр қылмыс туралы занды қолдануға, егер алғашқы үкімнің немесе қаулының қадағалау тәртібімен жазаның жұмсақтығына орай немесе неғұрлым ауыр қылмыс туралы заңды қолдану кажеттігіне байланысты күші жойылған, сондай-ақ егер үкімнің күші жойылған соң істі жаңадан тексеру кезінде айыпталушының басқа да неғұрлым ауыр қылмыстар жасағандығын айғақтайтын жағдаяттар анықталатын жағдайда ғана жол беріледі. Бірінші сатыдағы соттың шығарған үкіміне істі жаңадан талқылау кезінде шағым жасалуы және жалпы тәртіппен наразылық білдірілуі мүмкін.

Сондай-ақ қадағалау сатысындағы соттың бірінші сатыдағы сот талқылауының пәні болмаған фактілерді анықтауға не дәлелденген деп санауға құқығы жоқ.

Сонымен қатар, қадағалау сатысындағы соттың істі жаңа талқылауына жіберілген жағдайда айыптаудың дәлелденгендігі немесе дәлелденбегендігі туралы, дәлелдемелердің анықтығы туралы немесе бір дәлелдемелердің басқаларынан басымдығы туралы, бірінші сатыдағы соттың кылмыстық осы немесе өзге қылмыстық занды қолдануы туралы және жазалау шарасы туралы мәселелерді алдын ала шешіп қоюға құқығы жоқ.

Қадағалау сатысындағы соттың қаулысы осы Кодексте апелляциялық қаулы үшін белгіленген талаптарға сәйкес келуі тиіс. Қадағалау сатысындағы соттың қаулысына іс бойынша шешім қабылдаған барлық сот төрешілері (судьялар) қол қояды.


5.Қадағалау тәртібімен сот үкімінің немесе қаулысының күші жойылған соң іс жалпы тәртіппен қаралуға жатады.

Істі тиісінше бірінші, апелляциялық қадағалау сатысындағы сот қараған кезінде жазаны күшейтуге немесе мейлінше ауыр қылмыс туралы занды қолдануға, егер алғашқы үкімнің немесе қаулының қадағалау тәртібімен жазаның жұмсақтығына орай немесе неғұрлым ауыр қылмыс туралы заңды қолдану кажетгігіне байланысты күші жойылған, сондай-ақ егер үкімнің күші жойылған соң істі жаңадан тексеру кезінде айыпталушының басқа да неғұрлым ауыр қылмыстар жасағандығын айғақтайтын жағдаяттар анықталатын жағдайда ғана жол беріледі. Бірінші сатыдағы соттың шығарған үкіміне істі жаңадан талқылау кезінде шағым жасалуы және жалпы тәртіппен наразылық білдірілуі мүмкін (ҚР ҚІЖК 469-бабы).

Апелляциялық тәртіппен немесе қадағалау тәртібімен бұрынғы үкім мен қаулының күші жойылуына байланысты шығарылған қайталама үкімге немесе қаулыға шағым, наразылық соттың бірінші үкімінің немесе қаулысының күшінің жойылу себептеріне қарамастан жалпы негіздерде мәлімделуі (енгізілуі) мүмкін (ҚР ҚІЖК 470-бабы).
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:


  1. Қадағалау өндірісін қозғау тәртібі.

  2. Қадағалау тәртібінде қарсылық беру құқығы бар тулғалар шеңбері.

  3. Қадағалау саты саттарының шешімдерінің түрлері мен мазмұны. Үкімді жою немесе өзгерту негіздері.

  4. Сотта қадағалау шағымдарын алдын ала қараудың тәртібі мен мерзімдері.

  5. Тексеру жүргізу үшін соттан істі сұратып алу. Шағымды алдын ала қарау барысында қабылданатын шешімдердің түрлері. Шағымды алдын ала қараудың іс жүргізу салдары. Сот укімдерін, қаулыларын орындауды тоқтата тұрудың негіздері мен тәртіптері.

  6. Қадағалау сатысьшда істі қарау тәртібі.

  7. Қадағалау сатылы соттың отырысына қатысушылар, олардың құқықтары мен міндеттері.


25-тақырып. Жанадан ашылған мән-жайларға байланысты іс бойынша іс жүргізуді қайта бастау.

Дәріс мақсаты: Жанадан ашылған мән-жайларға байланысты іс бойынша іс жүргізуді қайта бастауды сипаттау.

Қысқаша мазмұны:

  1. Жанадан ашылған мән-жайларға байланысты іс жүргізуді кайта бастау сатысының мәні, маңызы және міндеттері. Жаңадан ашылған мән-жайларға байланысты іс бойынша қайта бастаудың негіздері мен себептері. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша іс бойынша іс жүргізуді қозғаудың мерзімдері мен тәртібі. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша іс жүргізуді козғаудан бас тартудың негіздері мен тәртіптері.

  2. Жаңадан ашылған мән-жайларды тергеу тәртіптері. Тексеріс және тергеу жүргізілгеннен кейінгі прокурордың іс әрекеттері. Прокурордың қорытындысы.

  3. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша іс жүргізу туралы мәселелерді соттың шешуі. Прокурордың қорытындысын қарау бойынша сот шығаратын қаулылардың түрлері.Сот шешімдерін жоюдан кейін жүргізілетін іс жүргізу. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша іс жүргізуді қайта бастау кезіндегі азаматтық талап.


1.Жаңадан ашылған мән-жайларға байланысты іс бойынша іс жүргізуді қайта бастауды заң әдебиетінде мәні алдын ала тергеу органдары мен сотқа бұрын белгілі болмаған жағдайларда занды күшіне енген үкімдер мен қаулыларда жіберілген қателер мен олқылықтарды түзетуден тұратын қылмыстық процестің айрықша сатысы деп көрсетеді.

Қарастырылатын сатының мәні құқық қорғау органдарына бұрын белгілі болмаған жағдайларда занды күшіне енген үкімдер мен каулыларда жіберілген қателер мен олқылықтарды түзету болып табылады.

Осындай жағдайлар үшін Қазақстан Республикасы ҚІЖК 51-тарауында соттың занды күшіне енген үкімдері мен қаулыларын өндірісті қозғау жолымен, яғни қылмыстық істер бойынша алдын ала тергеу мен сот өндірісін жаңадан ашылған мән-жайларға байланысты іс бойынша іс жүргізуді қайта бастау сатысының негіздері мен жолдары көрсетілген.

Жаңадан ашылған мән-жайларға байланысты қылмыстық іс бойынша іс жүргізу сатысының қылмыстық іс жүргізуде алатын орны ерекше. Ол «Қылмыстық істер бойынша іс жүргізудің заңда белгіленген тәртібі адамды және азаматты негізсіз айыптау мен соттаудан, олардың құқықтары мен бостандықтарын заңсыз шектеуден қорғауды, кінәсіз адам заңсыз айыпталған немесе сотталған жағдайда — оны дереу және толық ақтауды қамтамасыз етуі, сондай-ақ зандылық пен құқық тәртібін нығайтуға, қылмыстың алдын алуға, құқықты құрметтеу көзқарасын қалыптастыруға жәрдемдесуі тиіс» деген қағиданы жүзеге асыратын саты болы табылады (ҚР ҚІЖК 8-бабының 2-бөлігі).

Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қайта қарауға жататын қылмыстық істер бойнша сот шешімдері ҚР ҚІЖК 472-бабы):

1)айыптау үкімі;

2)ақтау үкімі;

3)істі тоқтату туралы қаулы қайта қаралуы мүмкін. Жаңадан ашылған мән-жайларға байланысты қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді қайта бастаудың негіздері болып ҚР ҚІЖК 471-бабына сәйкес табылады:

1)соттың занды күшіне енген үкімінде анықталған жәбірленушінің немесе куәгердің айғақтарының, сарапшы қорытындысының көрінеу жалғандығы, сондай-ақ заңсыз немесе негізсіз үкім не қаулы шығаруға әкеп соққан заңсыз немесе негізсіз үкім не қаулы шығаруға әкеп соққан заттай айғақтардың, тергеу және сот іс-әрекеттері хаттамаларының және өзге де құжаттардың жалғандығы немесе аударманың көрінеу бұрыс жасалуы;

2)соттың занды күшіне енген үкімінде анықталған анықтаушының, тергеушінің немесе прокурордың заңсыз және негізсіз үкім, қаулы шығаруға әкеп соққан қылмыстық іс-әрекеттері;

3)соттың заңды күшіне енген үкімінде анықталған сот судьялардың осы істі қарау кезінде жасаған, қылмыстық іс-әрекеттері;

4)Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 474-бабында көзделген тәртіппен тексеру немесе тергеу арқылы анықталған және прокурордың қорытындысында баяндалған, үкім шығару кезінде сотқа беймәлім болған өзге де мән-жайлар сотталушының айыпсыздығы туралы немесе оның ауырлық дәрежесі жөнінен өзі сотталғаннан гөрі өзге қылмыс жасағаны туралы не ақталған адамның немесе өзіне қатысты іс тоқтатылған адамның айыптылығын өз алдына немесе бұрын анықталған мән-жайлармен бірге айғақтайтын ұйғарымдар;

5)өзіне қатысты Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 315-бабының 2-бөлігінің 2-тармағында белгіленген тәртіппен іс қаралған сотталушының, ол қылмыстық процесті жүргізуші органға келген жағдайда ерік білдіруі;

6)Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің соттың сот актісін шығару кезінде қолданған заңын конституциялық емес деп тануы.

Соттың занды күшіне енген үкімнің, қаулысының күші жойылуы және іс бойынша жаңадан ашылған мән-жайларға байланысты іс жүргізу қайта басталуы мүмкін. Үкіммен қатар соттың, прокурордың, тергеушінің немесе анықтаушының мерзімнің ескіруіне орай, рақымшылық немесе кешірім жасау актісінін нәтижесінде, айыпталушының қайтыс болуына немесе қылмыстық жауаптылыққа тарту жасына жетпегендігіне байланысты қылмыстық істі қысқарту туралы қаулысы арқылы анықталуы мүмкін.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет