Синтез
Өлшем бірліктерінің халықаралық жүйесі (фр. Système International d'unités, SI) — өлшемдердің халықаралық қалыпы, метрикалық жүйесінің заманауи нұсқасы.
SI күнделікті өмірмен қатар ғылым және техникада әлемдегі ең көп пайдаланатын бірліктер жүйесі болып табылады. Қазіргі кезде әлемнің көп елдерінде SI заңды түрдегі бірліктер жүйесі ретінде қабылданған және тіпті күнделікті өмірде дәстүрлі бірліктерді қолданатын елдердің өзі осы жүйе бірліктерін ғылымда әрқашан дерлік пайдаланады. Осы аздаған елдер (мысалы, АҚШ) дәстүрлі бірліктердің өзін SI бірліктерне ауыстырған.
Бұл жүйе мына өлшемдерге негізделінеді: ұзындық, жол және орын ауыстыру үшін — метр, масса үшін — килограмм, уақыт үшін — секунд.
Бірліктердің Халықаралық Жүйесі (SІ; СИ) — Өлшем мен салмақ жөніндегі 11-Бас конференцияда (1960) қабылданған физикалық шамалар бірліктерінің жүйесі. Кейін ол Өлшем мен салмақ жөніндегі 12 — 18-Бас конференцияларда дәлдене түсті. Оны КСРО-да қолдану 1963 жылдан басталды (ГОСТ 9867 — 61), ал 1982 жылдан ол міндетті түрде қолданыла бастады. Бірліктердің Халықаралық Жүйесінің артықшылығы — оның ғылым мен техниканың барлық саласын қамтитын әмбебаптығы және пропорционалдық коэффициенттері болмайтын теңдеулер негізінде құрылатын туынды бірліктерінің бір-бірімен үйлесімділігі. Сондықтан есептеу кезінде егер барлық шамалардың мәнін Бірліктердің Халықаралық Жүйесінің бірліктері арқылы өрнектейтін болсақ, онда формулаға бірлік таңдауға тәуелді емес коэффициeнттерді ендірудің қажеті болмайды. Берілген кестеде Бірліктердің Халықаралық Жүйесінің негізгі, қосымша және кейбір туынды бірліктерінің аталуы мен белгіленуі келтірілген. Алғашқы үш негізгі бірлік (метр, килограмм, секунд) механикалық табиғаты бар барлық шамалардың үйлесімді туынды бірліктерін құрастыруға мүмкіндік береді. Ал қалған төрт негізгі бірлік (ампер, кельвин, кандела, моль) механикалық табиғаты болмайтын шамалардың үйлесімді туынды бірліктерін құрастыру үшін қосылған (мысалы, ампер — электрлік және магниттік, кельвин — жылулық, кандела — жарық, моль — молекулалық физика мен химия саласындағы шамалар үшін). Ондық еселік бірліктер мен үлестік бірліктердің аталуы арнаулы қосымша жалғаулардың көмегімен құрастырылады.
Халықаралық бірлік жүйесі (International Sistem Units) — 1960 жылы Парижде өткен мөлшер мен салмақ туралы XI Генералдық конференцияда барлық ғылыми, техникалық, халықшаруашылығы салаларға және білім жүйесіне арналып, қабылдаған физикалық шамалардың әмбебап бірлік жүйесі.
Оқушылар тапсырмамен жұмыс жасайды
|
Қосымша ақпарат
|
Саралау – Сіз қосымша
көмек көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Сіз
қабілеті жоғары
оқушыларға тапсырманы
күрделендіруді қалай
жоспарлайсыз?
|
Бағалау - Оқушылардың
үйренгенін тексеруді
қалай жоспарлайсыз?
|
Пəнаралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы
байланыс
|
Рефлексия
Сабақ / оқу
мақсаттары
шынайы ма?
Бүгін оқушылар
не білді?
Сыныптағы ахуал
қандай болды?
Мен жоспарлаған
саралау шаралары
тиімді болды ма?
Мен берілген
уақыт ішінде
үлгердім бе? Мен
өз жоспарыма
қандай түзетулер
енгіздім жəне
неліктен?
|
«Менің көңіл-күйім баспалдағы»
Оқушылар стикерлерге өз есімдерін жазып (немесе смайликтің суретін салып) тақтада салынған баспалдақтардың біріне жабыстырады. Баспалдақтар «Керемет!», «Өзіме сенімдімін!», «Жақсы», «Жаман емес», «Маған көмек керек!», «Білмеймін», «Нашар» деп аталады.
|
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды
жетілдіруге көмектесетін не білдім?
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
7
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақ тақырыбы
|
Скаляр және векторлық шамалар
|
Сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
|
7.1.2.2. скалярлық және векторлық шамалар арасындағы айырмашылықты білу және мысалдар келтіру
|
Сабақ мақсаттары
|
Барлық оқушылар:
Физикалық шамалардың скаляр шама және векторлық шамаларға бөлінетіндігін біледі және векторық шамалардың қалай белгіленетіндігін біледі
Көп оқушы:
Физикалық шамаларды скаляр және векторлық шамаларға жіктей алады
Кейбір оқушылар:
Берілген физикалық шамаларды ажыратып, мысалдар келтіре алады.
|
Жетістік критерийлері
|
Білім алушы:
Векторлық және скалярлық шамалар ұғымын біледі
Векторлық және скалярлық шамаларды жазылуынан ажыратады алады
Физикалық шамаларды векторлық және скалярлық шамаларға жіктеп, мысал келтіре алады
|
Тілдік мақсаттар
|
Пәндік лексика
Қазақша
|
Орысша
|
Ағылшынша
|
Жол
|
Путь
|
Way
|
Жылдамдық
|
Скорость
|
Velositas
|
Көлем
|
Объем
|
Volume
|
Масса
|
Масса
|
Mass
|
Температура
|
Температура
|
Temperature
|
Уақыт
|
Время
|
Time
|
Ұзындық
|
Длина
|
Length
|
Шама
|
Величина
|
Amount
|
Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері
Скаляр шамалардың ……. мәні болатын физикалық шама.
Векторлық шамалар …….және ….. мәні болатын физикалық шама.
Скалярлық шамалар теріс және оңда бола алады, сіз келісесіз бе?
Шаманың нұсқамасы болмаса, ол шаманың модулі, яғни жылдамдықтың сан мәні.
|
Құндылықтарға баулу
|
Топтық және жұмыс барысында өзара көмектесуге, бірін-бірі тыңдай білуге, физикалық шамалар туралы білімдерін жүйелеуге үйренеді.
(ҚОҒАМЫМЫЗДАҒЫ ҰЛТТЫҚ БІРЛІК, БЕЙБІТШІЛІК ПЕН КЕЛІСІМ: Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік,
құрмет, ынтымақтастық, ашықтық. «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясы)
|
Пәнаралық байланыстар
|
Математика
|
АКТ қолдану дағдылары
|
Таныстырылым, смартфондарды қолдану арқылы (Kahoot) бастапқы білімді тексеру.
|
Бастапқы білім
|
Физикалық шамалар (жол, орын ауыстыру, аудан, көлем, уақыт, жылдамдық, масса, тығыздық) және олардың өлшем бірліктері
|
Сабақтың барысы
|
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
|
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
|
Ресурс
тар
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Білім алушының іс-әрекеті
|
Сабақтың басы
БІЛІМ ШАҚЫРУ КЕЗЕҢІ
8-9мин
|
Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларға карточкалар ұсынады. Олардағы мысалды жіктеуді ұсынады.
Дескриптор: білім алушы физикалық денелер мен заттарды ажыратып жіктей алады.
Физикалық дене
|
Зат
|
үстел
|
ағаш
|
темір қасық
|
темір
|
шыны стақан
|
шыны
|
сым
|
мыс
|
аққала
|
қар
|
Енді карточкалардың артында сандар жазылған, сандарға байланысты топтарға бөлінуді ұсынамын.
Үй тапсырмасын тексеру.
Бастапқы білімді Kahoot бағдарламасы арқылы белсендіру (ойын түрінде тестілеу).
Тест.
Дескриптор: білім алушы шама, өлшем, өлшеу құралы, бөлік құны ұғымдарын түсінеді.
Физикалық шама деп
Физикалық құбылыс және дене қасиеттерінің сандық сипаттамасын айтады.
Физикалық денелердің қасиеттерінің сандық сипаттамасын айтады.
Физикалық құбылыстардың сапалық сипаттамасын айтады.
Ұзындықтың өлшем бірлігі
метр
килограмм
километр/сағат
Массаның өлшем бірлігі
метр
килограмм
километр/сағат
Шамаларды өлшеу құралдары
Метр, килограмм, секунд
Термометр, таразы, сызғыш
Температура, сызғыш, секундомер
Күшті өлшейтін құрал
Секундомер
Динамометр
Таразы
Сабақ арасындағы үзіліс қанша уақытқа созылады?
450 минут
40 минут
|
Достарыңызбен бөлісу: |
