С*здерді, д рыс баламасын сəйкестендірі,із

 
17 
●
 Мəтінің қысқаша мазмұнын айтып беріңіз 
   ☺
 Мəтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз 
     - жазба əдеби тіл деп нені атайды? 
     - сөз дұрыстығы мен сөз   шеберлігінің айырмашылылығы неде ? 
 
 
Тілдік этикет 
 
 
Тілдік этикеттің танысуға қажетті формулалары: 
- Сізбен танысып (таныстырып) қоялық. 
- Танысуға (таныстыруға) рұқсат етіңіз. 
- Таныс болайық (болыңыздар). 
- Танысып қойыңыздар. 
- Танысқаныма қуаныштымын. 
- Өзімді таныстыруға рұқсат етіңіздер. 
Жат  ортаға,  кеңсеге  жаңадан  келген  адам  сəлемдесіп,  өзін 
таныстырады.  Таныстырушы  үшінші  адам    жасы,  лауазымы  кішілерді 
үлкендерге, ер адамды əйелге  алдымен таныстырады. 
       Мысалы: 
            – Сізбен танысуға бола ма? 
– Əрине, танысып қоялық. Менің атым – Серік. 
– Мен Мөлдір боламын. 
– Атыңыз затыңызға сай көркем екен. 
– Рақмет, сіз де есіміңізге лайық екенсіз. 
–  Өзімді  кеңірек  таныстыруға  рұқсат  етіңіз.  Əл-Фараби  атындағы 
ҚазҰУ-дің  студентімін.  Болашақ  мамандығым  –  қаржыгер.  Жарысқа  келген 
едім. 
–  Ал  мен  №  73  Дарынды  балаларға  арналған  физика-математика 
мектеп-гимназиясының  11  сынып  оқушысымын.  Мен  де  математикадан 
олимпиадаға келіп едім. 
– Сіздей əсем арумен танысқаныма өте қуаныштымын. Көріскенше сау 
болыңыз! 
– Сау болыңыз! 
      1. Адам өмірінде əр түрлі жағдайлар: қуаныштар, қорқыныштар, қайғылы 
жайттар болып жатады. Міне, осындай сəттерде де адамның өзін-өзі ұстауы, 
өзгелермен  тіл  қатысуы  көп  рөл  атқарады.  Əсіресе,  сөзді  құдірет  таныған 
қазақ  үшін  мейлі  қандай  жағдайда  болмасын  оны  орнымен  қолданудың 
өзіндік  жүйелері  қалыптасқан.  Тіліміздегі  эвфемизмдер  мен  табу  сөздер 
осындай  халықтық  дəстүрлеріміздің  айғағы.  Қайғы  түгілі  қуаныштың  өзін 
бірден  айтпай,  əуелі  тыңдаушыны  психологиялық  тұрғыда  дайындап  алып 
хабар  жеткізудің  астарында  қандай  ізгі  қатынас  жатыр!?  Жақсы  хабарды 
"
С&йінші!" 
деген  сөзден  бастау,  бір  жағынан,  жүрек  жарды  жақсылықтың 
бағасын  асырса,  екінші  жағынан,  айтушының  қоса  қуанып  тұрғанын  да 
жеткізетіні  кəміл.  Сөздің  адамдар  арасын  жақындастыратын  қуат-күші  осы 

 
18 
бір-ақ ауыз сөздің бойына түгел сыйып тұрғандай.  

жүктеу/скачать 4,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: