Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет17/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

АЛЛОГРАФ (ГРАФ) 
-  графе- 
маның варианты; бірін-бірі өзара 
алмастырып отыратын иероглиф, 
баспалық не қолжазбалық әріп, 
бас әріп  не жәй  әріп.
АЛЛОМ ОРФ  
(грек,  alios  -  
басқа және тогрһе -т ү л ға ) -  қар. 
Морф.
АЛЛОФОН  (Ф ОН) 
-   фоне-
маның варианты. Фонеманың әр


АЛЛО-АМ ЕР
түрлі айтылуы А.-ның орналасуы- 
на  (позициясына)  байланысты 
бол ад ы.
АЛМАСУ 
(лат. attematio, орыс.
-  чередование) -  эр түрлі сезфор- 
малардың құрамында кездесетін 
морфеманың  бір  дыбысының 
көрші дыбыстың әсерінен басқа 
бір  ды бы сқа  ө зге р уі.  Қ а за қ 
тілінде А. құбылысы морфоноло- 
гияның объектісі ретінде қарас- 
тырылады.
АЛТАЙ  ТІЛДЕРІ 
-  генетика- 
лы к  байланысы  бар  тілдерді 
біріктіріп қарастыратын шартты 
термин. Бұл топқатүркі,  моңғол, 
тұңғұс-маңжүр,  корей,  жапон
тілдері кіреді. XIX ғ. А.т.-не орал 
тілдерін  де  жатқызған.  Алтай 
гипотезасы Г.Рамстедт,  Н.Поппе,
В.Котвич  т.б.  еңбектерінде ды- 
быстық құрамы,  ортақ лексика, 
сөздердің  фонетикалық  және 
морфологиялық  қүрамы  (син­
га р м о н и зм ,  а ггл ю т и н а ц и я ) 
негізінде жасалған.
АЛФАВИТ 
(грек.  alph£betos- 
басқы әріптердің атынан: альфа 
және  бета)  -   жеке  дыбыстық 
элементтерді  символ  арқылы 
бейнелеп,  тілдегі  сөзд ерд ің 
дыбыстық келбетін бейнелейтін 
таңбалар жүйесі. А.-тың дүние- 
ге келуі кез келген табиғи тіддер- 
дегі  тексті  жазуға  мүмкіншілік 
берді. А. принцилін батыс семит 
халықтары жасаған  (б.э.д. 3000
ж.,  С о л түстік  С ирия).  Олар
Месопотамның буындық таңба- 
лары н  пайдалана  оты ры п, 
дауысты және дауыссыз дыбыс- 
тардың  белгілі  ретпен  қосар- 
ланып жазылатын жүйесін ойлап 
тапқан.  ГІарадигмалық  ж үйе 
р е тінд е гі  ең  көне  А.  болып 
Угарит  мемлекетінің  А.  есеп- 
теледі.  Консонантты-буындық 
принципті  қолданған  угарит  А. 
30  белгіден  түр ға н .  Бүл  А. 
финикиялық жазуда сақталады, 
кейіннен  финикия  А.-ны ң  22 
әріпі  грек А.  өтеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет