Сборник II научно-практической международной студенческой конференции Narxoz Student Research-2021

Басты  су    мəселесі  орын  алып  жатқан  көлдердің  бірі-Балқаш 

көлі.

Балқаш  -  Қазақстанның  оңтүстік-шығысындағы  Балқаш-А-

теңізінен кейін) екінші жəне əлемдегі ең ірі көлдер тізімінде 14-ші 

орын. Көл суының химиялық сипаттамалары екі бөлікке бөлінген - 

батысында ол іс жүзінде тұщы, ал шығысында тұзды. Балқаш бас-

сейнінде ел тұрғындарының бестен бір бөлігі - 3,3 миллион адам 

тұрады.

үш  облысында  бірден  орналасқан:  Алматы,  Жамбыл  жəне  Қа-

рағанды. Көлдің солтүстігінде кең байтақ қазақ тауы, батысында 

Бетпақ-Дала, ал оңтүстігінде Шу-Іле таулары, Тауқұм жəне Сары-

есік-Атырау құмдары созылып жатыр.

Балқаш көлі жартылай тұщы көлге жатады - судың химиялық 

құрамы  су  қоймасының  гидрографиялық  ерекшеліктеріне  байла-

нысты.  Көлдің  батыс  бөлігіндегі  су  тұщы  (тұздылығы  0,74  г/л) 

жəне  бұлыңғыр  (мөлдірлігі  -  1м),  ауыз  су  мен  өнеркəсіптік  жаб-

дықтауға пайдаланылады. Шығыс бөлігі тұздылығы (3,5-тен 6 г/л 

дейін) жəне мөлдірлігі (5,5 м) жоғары. Балқаштағы жалпы орташа 

минералдану  2,94  г  /  л  құрайды.  Балқаштағы  көпжылдық  (1931-

1970 жж.) Орташа тұз шөгіндісі 7,53 млн тоннаны құрайды, көлде-

гі еріген тұздың қоры 312 млн тонна шамасында, батыс бөлігіндегі 

су сарғыш-сұр реңкке ие, ал шығыс бөлігінде көкшілден изумруд 

көкке ауысады. , бұл жерсеріктік суреттерде байқалады.

Балқаш  көлі-аймақ  үшін  іргелес  аумақтың  табиғи  ортасының 

жағдайын реттейтін объект, балық пен аң аулау үшін негіз бола-

тын ерекше биотикалық кешен, жағалау аймағы тұрғындары үшін 

санитарлық-гигиеналық  өмір  жағдайларын  реттеуші,  Балқаш  ай-

мағындағы объектілерді сумен қамтамасыз ету көзі ретінде аймақ 

үшін экологиялық жəне экономикалық маңызы зор.

Бассейннің айрықша ерекшелігі - оның орографиялық жəне кли-

маттық біртектілігі, əр түрлі табиғи жағдайлары. Бассейннің сол-

түстігіндегі  қуаң  дала  аймағының  тар  жолағы  Солтүстік  Балқаш 

аймағының  жартылай  шөлімен  жəне  Балқаш  көлінің  оңтүстік 

жағалауынан созылатын шөлмен ауыстырылады [2].

Көл аймағындағы климат шөлді. Шілденің орташа максималды 

температурасы  шамамен  30  °  C,  қаңтарда  -  -9  °  C  құрайды.  Жа-

69

жүктеу/скачать 3,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: