«Театрлік хореографиялық өнер және кітапханатану» кафедрасы

Құжаттық коммуникация құжаттық емес әлеуметтік коммуникациямен қатар жүреді. Құжаттық емес коммуникацияда ақпарат заттық ақпарат таратушы формада беріледі. Бір ақпарат түрлі арналар арқылы берілуі мүмкін- телевидение, радио, жеке кездесу, шаршы топ алдында сөз сөйлеу, газета, журнал. Осындай ақпарат құжаттық және құжаттық емес формада беріледі.

Адамзат қоғамында алдымен құжаттық емес коммуникация пайда болды. Мұнда ақпарат беру үшін белгілер, дыбыстар қолданылған.

Кеңістіктік тосқауыл. Құжаттық емес ақпараттық жылжу диапазоны кеңістікте шектеулі. Мысалы,дыбыс толқындары өте шектеулі кеңістікте таратылады.Кеңістіктік тосқауыл сөйлеушінің дауысы жетпейтін жерде басталады. Бірақ егер сөйлеп тұрған адам микродыбысты пайдаланса ол кеңістікті тосқауылды неғұрлым жылжытады. Әдетте мұндай ақпарат шартты құжат ретінде қарастырылады.

Уақыттық тосқауыл. Кодталған ақпаратты материалдық таратушы тек кеңістікте емес, сонымен қатар уақытта да таратылады.

Ақпарат беруші құжат пен қабылдаушы субьект уақытта жалығуы керек. Бірақ шынайы әлемде нысандар кеңістік арқылы ажыратылған, сондықтан да олардың өзара әрекеті мүмкін емес. Бұл қарсылықты ақпаратты беру процесінде арнайы делдал- ақпаратты материалдық таратушы жойып отырады.

Мыңдаған жылдар бойы адамдар бір- бірімен хабар алмасып келеді. Уақытына, заманына қарай хабар алмасудың түрі де өзгеріп отырған, сондықтан да түрлі тәсілдер қолданылған. Алдымен адамдар белгілер, рәміздер, көріністер арқылы хабарласса, кейіннен хаттар пайда болды.

Алфавиттік хаттың пайда болуы кітаптың пайда болуына себепші болды. Одан соң электромеханикалық (телефон, телеграф) немесе радиоэлектрондық ( радио, ктно, телевидение, бейне жазба пайда болды.

Электрондық коммуникация хабарламаны тез арада жеткізеді. Бірақ оның кемшіліктері де жоқ емес: қымбаттығы, ұзаққа сақталмауы.

Кітап ісі мен кітапханалар ақпараттық қоғамда сақталуда, бірақ технологиялық модернизацияны бастан өткізуі керек, сосын электрондық коммуникацияның тұтынушысы мен қатысушысы болуы қажет.

Құжаттық коммуникациялық жүйе- қоғамдағы құжаттық ақпараттың таратылуын,сақталуын, өңделуін, құрылуын қамтамасыз ететін әлеуметтік коммуникациялық мән жүйесі.

Құжаттық коммуникациялық жүйе- барлық құжаттардың, ақпаратты құжатты жіберушінің, оның тұтынушыларының және т.б. жиынтығы.

Құжаттық коммуникациялық жүйеде тарихи құрылған үш мән жүйені атауға болады: атрибутивтік, функционалдық және басқарма.

Құжаттық ағым- әлеуметтік ортада таратылып, қолданылатын ұйымдастырылған құжаттар.

Құжаттық қызмет

Құжат- құжаттық коммуникация жүйесінің функционалдық мәнжүйесін құраушы мақсатты қызметтің нәтижесі.

Құжат-практикалық құжаттың қызмет нәтижесі. Оған кіреді:

Құжаттау, өңдеу, тарату, сақтау, қолдану. Олардың барлығының да өзіндік мақсаттары бар:

Құжаттау, оның мақсаты- қандай да болмасын бір мағыналы хабарлама жасау. Бұл процесс екі бөлімнен тұрады: интеллектуалдық(шығармашылық)- құжатты жасау- және техникалық- оны дайындау;

Өңдеу, оның мақсаты- құжатты мағыналы және формалдық бағалау. Осы бағалау бойынша жүзеге асады: автор хабарламасын әдеби, ғылыми және техникалық өңдеу- баспа өңдеу жұмысы; ақпараттық орталыққа, мұрағатқа, мұражайға ,кітапхана қорына түскен аналитикалық өңдеу;

Тарату, оның мақсаты- құжатты тұтынушыға жеткізу. Тарату қызметінің екі түрі болады: 1) құжатты кітап саудасы, құжатқа жазылу арқылы тарату; 2)өңдеу, кітап сақтау қызметі қорларындағы сақталатын құжаттарды көрсету және ақпараттық орталықтар, кітапханалар, мұрағаттар құжаттарын тарату және оны сақтау;

Сақтау, оның мақсаты- ұзақ уақыт бойы сақтауды қамтамасыз ету және құжаттарды болатын зақымнан құтқару. Оған құжаттаудың мемлекеттік және ведомстволық есебі, сақтаудың оңтайлы жағдайын жүзеге асырып,оны бір қалыпты ұстау, оларды қайта өңдеу, биохимиялық қорғаныс, сақтандыру қорларын құру және толықтыру жатады.

Пайдалану, оның мақсаты- тұтынушының құжатты танып, одан қажетті ақпаратты ала білуі болып табылады. Тұтынушылық қызметі сатып алып немесе уақытша оқып шығу үшін пайдалануға болатын және құжатты оқуға, жаттауға болатын хабарлама ретінде қарауға болатын нысан ретінде санауға бағытталған.

Пайдаға асыру, оның мақсаты- құжатты кәдеге тарату үшін қайта өңдеуге жіберу. Процнсске сақтау мерзімі өтіп кеткен құжаттарды анықтау, парктикалық мәні жойылған және ғылыми, қоғамдық мәні жоқ құжаттарды анықтау кіреді.

Әрбір процестің ерекшеліктері құжаттың түріне байланысты. Соңғы жылдары технологиялық процесті кәдеге жарату үшін қадамдар жасалып, баспалар, полиграфиялық мекемелер, кітапханалар, мұрағаттар үшін бірыңғай стандарттар құрастырылуда. Бұл құжаттарды құру, өңдеу, тарату, сақтау жұмысын тәртіпке келтіреді.