2. Атмосфералық ауаның химиялық әсері

68 
 
Кӛмір  қышқыл 
газы 
0,93 
Сутегі 
0,00005 
Неон 
0,0018 
Ксенон 
0,000008 
Гелий 
0,00052 
Озон 
0,000001 
 
Оттегі 
- биологиялық жағдайы бойынша ауаның ең маңызды 
бӛлігі.  Табиғатта  тірі  ағзалар  (адам,  жануар)  оттегіні  әрдайым 
пайдалануда,  оттегінің  кӛп  мӛлшері  тотығу,  жану,  т.  б. 
құбылыстарда қолданылады. 
Оттегінің осынша кӛп қолданылуына қарамай оның ауадағы 
мӛлшері  тұрақты.  Себебі  бұл  құбылыстарға  паралелді  ӛсімдіктер 
дүниесінде  қарама-қарсы  құбылыстар  жүріп  жатады.  Яғни  кӛмір 
қышқыл  газының  бойға  сіңіруі  жүреді  және  оттегі  бӛлінеді. 
Атмосфераға  оттегі  ӛсімдіктерде  болатын  фотосинтез  құбылысы 
арқылы 
қабылданады. 
Фотосинтез 
нәтижесінде 
жылына 
атмосфераға  5×10
14
т  оттегі  бӛлінеді  және  осыған  шамалас 
мӛлшері қолданылады. Оттегінің ауада  түзілуінің тағы бір жолы, 
соңғы  мәліметтер  бойынша  күн  сәулесі  әсерінен  су  молекуласы 
оттегі молекуласын түзіп ыдырайды. 
Оттегін  ағзаның  пайдалануы  жасқа  байланысты.  Егде  жаста 
ол 70%, жас балаларда ол 110-120% құрайды. 
Ағза  оттегі  жетіспеушілігіне  ӛте  сезімтал.  Егер  оның 
мӛлшері  ауада  17%-ға  дейін  тӛмендесе  пульс  жиілейді,  тыныс  та 
жиілейді.  Ал  11-13%  болса  оттек  жетіспеушілігін  әкеледі.  Ол 

69 
 
жұмыс  қабілетін  жылдам  тӛмендетеді,  7-8  %  болса  ӛмір  белгісі 
болмайды. 
Соңғы  жылдары  оттегінің  жоғары  концентрациясы  (жоғары 
қысымда) хирургиялық практикада, акушерствода қолданылады. 

жүктеу/скачать 0,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: