Жедел жады
Жедел жады (оперативті жад, оперативное запоминающее
устройство-ОЗУ, Random Access Memory-RAM)
немесе жедел
жадтайтын қҧрылғысы (
ЖЖҚ),
ақпараттың кез келген бӛлігіне лезде
қатынауды қамтамасыз етеді. Жедел жады, жҥйелік логика
жиынтығымен (чипсетпен) және орталық процессорымен бірге, кез
келген дербес компьютердің негізін қҧрайды.
Жедел жады – компьютердің тез әрекет етуі, кӛлемі мен жҧмыс
жылдамдығына байланысты болатын қҧрылғылардың бірі. Бірақ
компьютерді ӛшірген кезде жедел жадының барлық ақпараты бірден
жойылады. Дербес компьютерлердің жедел жадының ӛлшемі жылдан
жылға ӛсіп келеді. Компьютерлердің жедел жадынын кӛлемі 32
Мбайттан 2Гбайтқа жетеді. ЖЖҚ-ның қҧрылысы оны ҥнемі ҧлғайтып
167
отыратындай етіп жасалынған. Компьютердің жедел жадының кӛлемі
ӛскен сайын оның есептеу жылдамдығы артады.
3.5-сурет. Жедел жадылар
Ӛз даму барысында жедел жады EDO RAM-нан бастап, DDR
SDRAM-мен аяқталатын он шақтыға жуық тҥрлендірілді. Жады –
тез әрекет ету жағынан орталық процессордан кейінгі екінші қҧрылғы.
Оның міндеті дер кезінде процессорге қажетті ақпараттарды жеткізу,
сондықтан жады жылдамдығына талабы ӛте жоғары.
Жады модульдерін кӛптеген ӛндірушілер шығарады, соның
ішінде SEC (Samsung), Corsair, Winbond, Kingston және т.б.
Тӛменде компьютерде қолданылатын жедел жадының кейбір
тҥрлері сипатталған.
SDRAM
(Synchronous Dynamic RAM) – жедел жадының ескі тҥрі.
Микросхема жадысындағы операция орталық процессордың такт
жиілігімен синхрондалған (жады мен процессор бір мезгілде жҧмыс
істейді). SDRAM технологиясы, команданы орындауға және
мәліметтерді жеткізуге кеткен уақытты қысқартуға мҥмкіндік береді.
SDRAM-ң 66, 100 және 133 МГц жиілік жҧмысына арналған 168-
тҥйіспелі модулі бар. Сондықтан жады РС66, РС100 немесе РС133
спецификасымен сәйкес келеді.
SGRAM
(Synchronous Graphics RAM) – графикалық қосымшаға
арналған SDRAM нҧсқасы. Аппараттық қҧрылымдары ҧқсас, сол
себепті кӛп жағдайда олар бір-бірімен ӛзара алмаса алады.
RDRAM
(Rambus Dynamic RAM) жады SDRAM және SGRAM
жадтарына қарағанда аз разрядты мәліметтер магистральді қолданады.
Ол қызметтік жиілікті бірнеше рет кӛтеруге мҥмкіндік береді.
168
DDR SDRAM
(Double Data Rate SDRAM) SDRAM жадысының
жақсартылған архитектурасы. Сондықтан оның екінші аты DDR
SDRAMII.
DDR SDRAM типті жады бір тактілі, олар екі ақпарат дестесін
қатар бере алады, яғни, ӛзінің жіберушілік қасиетін екі есеге ӛсіре
алады.
Кӛптеген артықшылығы бар DDR SDRAM-ң бағасы RD RAM –
мен салыстырғанда кӛпке арзандау. DDR SDRAM-да қҧрамындағы
ҧяшықтың орналасу уақыты, яғни, латенттілігі аз, сондықтан
ӛндірістілігі бойынша ол RD RAM-нан асып тҥседі.
Оның ӛткізгіштік қасиетін, яғни, қабілеттілігін есептеу қиын
емес, шинаның ені 8 байт болса, DDR200 жадысы ҥшін 1,6 Гбайт/с,
ал DDR400 ҥшін – 3,2 Гбайт/с болады.
DDR200, DDR266, DDR333 және DDR400 типтері тҥсінікті болса
да, оларға басқа анықтама қабылданған. Жедел жадының белгілеуінде
тиімді жиілігі қолданылмайды, секундына мегабайтпен (Мбайт/с)
есептелетін максималды ӛткізу қабілеті кӛрсетеді.
Тӛменде әр тҥрлі мағынадағы жиілігінің тізімі берілген:
100 МГц → РС1600 DDR SDRAM ►РС100 DDR SDRAM
►РС800 RD RAM;
133 МГц → РС2100 DDR ►DDR266 SDRAM ►РС133
SDRAM ► РС1066 RDRAM;
166
МГц
→
РС2700
DDR
SDRAM
►DDR233
SDRAM►РС166 SDRAM
200 МГц → РС 3200 DDR SDRAM ► DR400 SDRAM
216 МГц → РС 3500 DDR SDRAM ► DDR433 SDRAM
233 МГц → РС 3700 DDR SDRAM ► DDR 466 SDRAM
250 МГц → РС 4000 DDR SDRAM ► DDR 500 SDRAM
DDR2 SDRAM
Қазіргі таңда жадының бҧл тҥрі ең тез әрекетті және дамыған,
сонымен қатар ол қаншалықты жоғарғы бӛлшекте жҧмыс жасаса да
жіберілудің ҥлкен жылдамдығын қамтамасыз етеді. Бҧл жады DDR
SDRAM жадысына ҧқсас болып келеді.
Мәліметтер параллельді тҥрде екі бағытта беріледі, ол ҥшін 64
биттік мәліметтер шинасын қолданады. Синхрондылықтың арқасында
берілетін мәліметтерді қатысты жиілігі қажетті жылдамдыққа қол
жеткізеді.
DDR2-нің DDR-дан сыртқы тҥрінің ерекшелігі тҥйіспелер
мӛлшерінде. Сондықтан, егер DDR2 стандартты жадысын қолдануды
жоспарласақ, оның дәл осындай типті модулін орнатып, кӛлемін
ҥлкейтіп алуға болады.
DDR2 жадысының ең қарапайым тҥрі 200 Мгц жиілікте жҧмыс
жасайды, яғни, жады DDR2-400 мағынасын береді. Егер тӛмендегі
кестеге назар аударсақ, жиіліктердің сәйкестіктерін байқауға болады.
169
200 МГц → РС3200 DDR SDRAM ► DDR2-400 SDRAM
250 МГц → РС4000 DDR SDRAM ►DDR2-500 SDRAM
266 МГц → РС4300 DDR SDRAM ►DDR2-533 SDRAM
333 МГц → РС5300 DDR SDRAM ►DDR2-667SDRAM
400 МГц → РС6400 DDR SDRAM ►DDR2-800 SDRAM
450 МГц → РС7200 DDR SDRAM ►DDR2-900 SDRAM
500 МГц → РС8000 DDR SDRAM ►DDR2-1000 SDRAM
533 МГц → РС8500 DDR SDRAM ►DDR2-1066SDRAM
DDR2- жадысы қаншалықты жоғарғы деңгейде жҧмыс жасаса да,
оның микросхемасы жеткілікті дәрежеде қызады. Жадының кӛбеюі
байқалғанда олар одан сайын қызады. Сол себепті жадының чиптары
ҥнемі радиатор қызметін атқаратын алюминий пластинамен тегістей
жабылады.
Достарыңызбен бөлісу: |